Ograniczony budżet to wyzwanie, z którym często mierzą się architekci w swojej pracy. Możemy jednak znaleźć budynki, które powstały przy stosunkowo niskich nakładach finansowych, a urzekające estetyką i świetnie spełniające swoją funkcję. Przedstawiamy zwycięzcę tegorocznej edycji konkursu Fasada Roku w kategorii „budynek niemieszkalny nowy” – Centrum Aktywności Lokalnej we Wrocławiu (CAL), za którego projektem stoją architekci Anna Rottau i Piotr Zybura z pracowni arch_it.

Centrum Aktywności Lokalnej jest zlokalizowane przy ul. Suwalskiej na wrocławskich Maślicach – osiedlu, które rozwija się w bardzo szybkim tempie. Mieszkańcy, których liczba ciągle rośnie, potrzebowali miejsca, które sprzyjałoby angażowaniu się w lokalne aktywności i budowaniu przynależności, stanowiącego przyjazną przestrzeń spotkań i nauki. Dzięki temu, że projekt powstawał przy zaangażowaniu Rady Osiedla, program funkcjonalny Centrum jest dopasowany do potrzeb, pasji i zainteresowań okolicznej społeczności.  

– Centra Aktywności Lokalnej, czyli niegdysiejsze domy kultury nabierają znaczenia – nie tylko we Wrocławiu. Warto przy tym zauważyć, że każde łączy działania różnych podmiotów. Program, który dostaliśmy w przypadku realizacji na wrocławskich Maślicach był bardzo duży, a budżet stosunkowo niewielki. Musieliśmy zatem podejść do tematu tak, aby różne pomieszczenia mogły równie dobrze służyć rozmaitym funkcjom – mówi arch. Piotr Zybura, właściciel biura projektowego arch_it i główny projektant CAL.

Funkcjonalna prostota

Mając na względzie założenia ekonomiczne, dotyczące sposobu realizacji i funkcjonowania obiektu, architekci przyjęli odpowiednie rozwiązania – konstrukcyjne i materiałowe. Zaprojektowali minimalistyczny, parterowy budynek, składający się z dwóch przesuniętych względem siebie brył opartych na rzucie prostokąta. Wyższa z nich skrywa uniwersalną, wspólną salę wykładowo-koncertową, klub mieszkańca i biuro Rady Osiedla. Druga natomiast mieści  bibliotekę i dwie sale zajęciowe z możliwością połączenia w jedną. Oba bloki zespolone są holem wejściowym służącym za przestrzeń wystawową, łączącym główne wejście do budynku od północy z południową strefą rekreacyjną. Aby zapewnić elastyczność funkcjonowania budynku w przyszłości, przegrody wewnętrzne zaprojektowano jako lekkie ściany szkieletowe, które dają możliwość wprowadzenia zmian w układzie funkcjonalnym w zależności od aktualnych potrzeb użytkowników. Ogólnodostępny taras, na który można wyjść ze wszystkich pomieszczeń  powiększa powierzchnię użytkową obiektu, a w ciepłych dniach stanowi dodatkową przestrzeń do spotkań mieszkańców Maślic.

Monochromatyczny minimalizm

W myśl minimalizmu budynek jest w zasadzie monochromatyczny. Elewacje zakomponowano w bieli i pokryto tynkiem silikonowym. Jedynie od frontu zastosowano układ mozaikowy tynku czesanego z wykorzystaniem tynku modelowanego Baumit CreativTop, pozwalającego na tworzenie różnorodnych struktur na elewacji.

 – O wyborze tynków firmy Baumit zdecydowała jakość produktów – sprawdzona już przez nas wielokrotnie, choć bardzo cenimy sobie także doradztwo i obsługę techniczną, które w przypadku tego producenta są na naprawdę wysokim poziomie. Najbardziej zależało nam jednak na tym, aby fasada projektowanego budynku dobrze prezentowała się nie tylko w momencie oddania budynku do użytkowania, lecz wyglądała równie reprezentacyjnie za kilka lat – mówi arch. Piotr Zybura.

Geometryczna faktura, przeszklenia i zadaszenia to główne środki wyrazu, jakimi posłużono się w projekcie. Zastosowane rozwiązania, choć proste, podkreślają nowoczesne oblicze stworzonej architektury.

Budynek zrównoważony

Prosta forma to wypadkowa budżetu, układu funkcjonalnego i zastosowanych rozwiązań w zakresie zrównoważonego budownictwa. Budynek został odpowiednio zorientowany względem stron świata, aby miał mniejsze zapotrzebowanie na energię niezbędną do ogrzewania i chłodzenia. Wokół niego zastosowano elementy zacieniające południowe przeszklenia, które zapewniają cień zapobiegający nadmiernym zyskom ciepła i przegrzewaniu się wnętrz, a przy okazji stanowią estetyczny element urozmaicający elewację. Zaprojektowane zielone dachy w lecie pomagają utrzymać niższą temperaturę w budynku, w zimie zapewniają dodatkową ochronę przed stratami ciepła, a dodatkowo opóźniają spływ wody z dachu. Ponadto wokół budynku funkcjonują ogrody deszczowe, stanowiące system bioretencji wody opadowej, która dzięki tym rozwiązaniom jest w pełni zagospodarowana na działce.
 
CAL przy ul. Suwalskiej we Wrocławiu to doskonały dowód na to, że nawet przy ograniczonym budżecie można stworzyć coś, co ma w sobie harmonię, proporcję i jest funkcjonalnie udane. Dzięki nieszablonowemu podejściu architektów do projektu w kontekście formy oraz funkcji, dziś mieszkańcy Maślic mają do dyspozycji wpasowany w otoczenie obiekt wyróżniający się estetyką oraz spełniający ich potrzeby w zakresie tworzenia oraz podtrzymywania życia społecznego i kulturalnego. 

Realizacja została dwukrotnie doceniona w konkursie Fasada Roku 2023 w kategorii „budynek niemieszkalny nowy”. Najpierw zwyciężyła w głosowaniu publiczności, zdobywając „Wyróżnienie internautów”, potem została najwyżej oceniona także przez profesjonalne jury. Teraz powalczy o kolejny prestiżowy tytuł, tym razem na poziomie międzynarodowym, w ramach Baumit Life Challenge 2024. Budynek CAL Maślice na swoim koncie ma już także nagrodę w konkursie Piękny Wrocław 2023 w kategorii „budynek użyteczności publicznej”.