Krokus, fot. Flickr
Ogród zimą nie musi być szary. Tak jak są gatunki ryb, które odbywają tarło zimą, tak samo są rośliny, które kwitną w okresie zimowym. Być może warto zadbać o ich obecność w ogrodzie, gdyż będą cieszyć oko podczas zimowej pory, która, nawiasem mówiąc, od kilku lat wprowadza w depresję szarością krajobrazu. Ale to w mieście...

Śnieguliczka ma owoce przypominające jagody, fot. Flickr

Krzewy

Zacznijmy od krzewów. Jednym z ładniejszych krzewów bardzo wcześnie kwitnących jest oczar. To specyficzny rodzaj krzewów, w Polsce hodowany w dwóch odmianach: Oczar wirginijski (Ameryka Północna) i japoński (Azja). Oczar wirginijski kwitnie od października do grudnia, czasem do stycznia. Z kolei japoński od stycznia do lutego, a nawet marca (może więc warto zadbać o obydwie odmiany w ogrodzie?). Oczary prezentują się ładnie, składają się z czterech wąskich, marszczonych płatków o pajęczym wyglądzie. Występują w różnych kolorach: czerwonym, żółtym, pomarańczowym. Mogą przetrwać temperatury do minus 10 stopni C. Jeśli robi się chłodniej, to dla ochrony nieco się zwijają i czekają ponownie na ładną pogodę. Przy temperaturze około 0 stopni C kwitną cały okres zimy. Oczar warto łączyć z krzewami, które również kwitną zimą. Na przykład z wawrzynkiem wilcze łyko, jedną z najwcześniej kwitnących roślin poza leszczyną (przypadki kwitnięcia odnotowane nawet w styczniu!). Bezlistne gałązki oblepione różowo-fioletowymi kwiatami o woni podobnej do zapachu hiacyntów, to znak rozpoznawczy rośliny. Zapach jest na tyle intensywny, że roznosi się na kilka metrów od krzewu. Kwitnie przy temperaturze bliskiej 0 stopni C. Ciekawym krzewem jest również dereń jadalny, kwitnący bardzo wcześnie, bo w połowie lutego, pod warunkiem, że zima jest łagodna. Kwitnie obficie na żółto, ze względu na ilość kwiatów robi wrażenie. Krzew rodzi owoce, które mają kształt śliwek, są cenionym przerobem do powideł, nalewek, i innych przetworów.

Dereń - gdy są łagodne zimy zakwita już w połowie lutego, fot. Flickr
Kalina, to kolejny krzew, który kwitnie w czasie, gdy wiele innych roślin w ogóle nie ma na to jeszcze ochoty. Wystarczy kilka ciepłych dni, by „ruszyły” nawet w połowie lutego. Obsypują się białymi kwiatami już w grudniu, napełniając ogród mocnym, słodkim, miodowym aromatem. Roślina po raz drugi zwraca na siebie uwagę jesienią, gdy liście nabierają czerwonej barwy. Nie ma potrzeby jej cięcia, ponieważ rośnie zwartym ciągiem. Pochodzi z Chin. Ozdobą ogrodu w okresie zimowym może być również śnieguliczka, którą pewnie wszyscy znają (chyba każdy w dzieciństwie przeżył wojnę na kulki). Jej nazwa pochodzi od owoców, które są śnieżnobiałe i kuliste, przypominające jagody. Wiszą na drzewie jeszcze długo po zrzuceniu liści na zimę. Im zima łagodniejsza, tym dłużej. Gatunek obcego pochodzenia, występuje w Ameryce Północnej.

Ciekawą rośliną z gatunku kaktusowatych jest grudnik, inaczej drzewko bożonarodzeniowe, roślina o płaskich liściach, pozbawiona kolców. Kwitnie w okresie zimowym, ale zdarza się, że w styczniu, a nawet w lutym. Temperatura w pomieszczeniu (roślina domowa) nie może musi oscylować pomiędzy 10 - 15 stopni C. Jeśli temperatura jest wyższa, roślina natychmiast przekwita. W przypadku, gdy pojawiają się pąki kwiatowe, nie wolno Grudnika ruszać, gdyż kwiaty opadną. Naturalnie gatunek pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie w warunkach naturalnych rośnie wysoko na drzewach, a pędy zwisają na kilka metrów w dół.

Kwiaty

Rannik zimowy to nazwa staropolska oznaczająca wczesną porę roku. Rannik to jeden z pierwszych kwiatów, który pojawia się w ogrodzie. W lutym, jeśli nie ma pokrywy śnieżnej, gatunek kwitnie pięknymi żółtymi kwiatami (nawet, jeśli temperatura jest poniżej 10 stopni C!). Jednak wystarczy jeden dzień, gdzie temperatura przekroczy tę granicę i kwiat przekwita. Gatunek nie jest rodzimy, pochodzi z Azji. W połowie lutego zakwita również ciemiernik, (w Polsce najczęściej hodowany ciemiernik biały). Roślina ma białe kwiaty i nie „boi się” pokazywać nawet w towarzystwie śniegu! W miejscach nasłonecznionych, gliniastych jest szansa, że zakwitnie podbiał pospolity, który pojawia się pod postacią żółtych kwiatów. To jedna z najwcześniej kwitnących roślin i zarazem najstarsza roślina lecznicza na choroby gardła (do dziś używana w lecznictwie ludowym). Niektórzy wykorzystują liście rośliny do wczesnowiosennych sałatek. W okresie lutego w ogrodach pojawia się również szafran, czyli krokus. Dziko rosnący w Tatrach, okolicach Sandomierza czy Bochni pojawia się później. Śnieżyca wiosenna, gatunek podobny do śnieżyczki przebiśnieg, gatunek rodzimy, również pojawia się w lutym, w miejscach nasłonecznionych. Przebiśnieg pojawia się późno, pod koniec lutego, choć najczęściej dopiero w marcu, zależnie od pogody. Naturalnie występuje w lasach liściastych, łęgowych, w dolinach rzek. Odmiana ogrodowa charakteryzuje się większymi kwiatami.

Kalina, fot. Flickr

Drzewa

Nad miejscami wilgotnymi, nad rowami, stawami, na terenach podmokłych kwitną wierzby. W zależności od pory kwitnienia, na początku bazie są biało-srebrzyste, a w miarę dojrzewania stają się żółte. Najczęściej występujące odmiany to wierzba biała, krucha, szara, iwa.

Oczar japoński, kwitnie od stycznia do lutego, fot. Flickr
W ogrodzie warto zadbać również o obecność iglaków (świerk karłowaty, cyprysy, tuje, jałowiec, cisy), które niespecjalnie „przejmują się” zimą, barwiąc krajobraz zielenią, złotem, błękitem, a nawet fioletem. Oprócz tego, możemy również powalczyć o odmiany brzozy z kolorową korą, czy rośliny o kolorowych pędach. Sposobów na barwny ogród jest mnóstwo, a ograniczeniem jest tylko ludzka wyobraźnia.

Marta Sobiecka