Fot. Buszrem Jednym z trudniejszych do rozwiązania pod względem estetyki detali nawierzchni brukowanych są zawsze ich obrzeża. Oczywiście w odwodzie zawsze zostają tradycyjne krawężniki. Nie zawsze jednak akurat „tradycyjny” jest słowem, którym chcielibyśmy opisywać nasz ogród. A przy nowoczesnych aranżacjach każdy dodatkowy element może okazać się nadmierny. Podobnie rzecz ma się ze zróżnicowanym pokryciem terenu, czy chociażby ze żwirowymi ścieżkami graniczącymi z polami obsianymi trawą. Sprawa staje się tym trudniejsza, jeżeli planujemy kompozycję opartą na miękkich, organicznych podziałach. Kolejnym utrudnieniem mogą być bardzo małe promienie łuków planowanych krzywizn. Nawet dość łagodne łuki stanowią zarówno dla samych krawężników jak i ich wykonawców spore wyzwanie. Im mniejszy promień łuku – tym wyzwanie staje się większe a ostateczny efekt bardziej kanciasty... Jak sobie poradzić z tak wysoko ustawioną poprzeczką? Można na przykład użyć obrzeży Eko bord.

Element

Eko bord to wykonane z tworzywa sztucznego uniwersalne listwy obrzeżowe pozwalające na niemal dowolne kształtowanie granicy między obszarami o różnej nawierzchni. Wykonane są w dużej części z surowców wtórnych. To oczywiście nie ma szczególnego znaczenia dla naszego ogrodu, jednak dzięki temu ich produkcja przyczynia się do ochrony środowiska, a po wyrzuceniu mogą być przetworzone ponownie. Jedynym właściwie ograniczeniem w ich stosowaniu jest stosunkowo małe obciążenie jakie może przenosić obrzeże. Nie jest więc wskazane wykonywanie w ten sposób podjazdów czy dróg przeznaczonych dla ruchu kołowego. Jeśli jednak wystąpi taka konieczność, niezbędne będzie zamocowanie listew na betonowym fundamencie, tak samo jak w wypadku tradycyjnych krawężników. Doskonale natomiast nadają się do ograniczania ścieżek rowerowych, chodników, wysypanych żwirem ścieżek czy przestrzeni o różnych nasadzeniach (na przykład trawnik od ziemi uprawnej). Mają wysokość 4,5cm, szerokość podstawy 8cm i długość pojedynczego elementu 100cm. Łączy się je za pomocą prostych złączy, bez użycia dodatkowych narzędzi. Elementami systemu są także dwa rodzaje kotew mocujących o długości 24,5cm. Stalowe do podłoży twardych, takich jak glina czy tłuczeń, oraz wykonane z tworzywa do zastosowania w podłożach miękkich (ziemia uprawna czy piasek).

Pomysł

Zanim jednak zaczniemy kopać, układać i wbijać, warto najpierw trochę „poplanować”. Dopracowana koncepcja to podstawowy warunek ostatecznego efektu. Dlatego wszystkie prace terenowe powinny być poprzedzone solidnym przemyśleniem i zaplanowaniem układu przestrzeni. Wszystko jedno czy planujemy przydomowy ogródek czy miejski park – różnią się one jedynie skalą i ilością potrzebnych elementów. Warto zacząć od przeprowadzenia możliwie dokładnej inwentaryzacji terenu, na której zaznaczymy zarówno wymiary działki i stojących na niej zabudowań, jak i elementy które planujemy zachować, jak chociażby drzewa czy krzewy. Następnie na tak przygotowanym podkładzie powinien powstać ostateczny projekt. Pozwoli on (oprócz precyzyjnego wykonania) także na oszacowanie ilości potrzebnych elementów. Planując należy pamiętać o zachowaniu wygodnej szerokości ścieżek i ich logicznego układu. Jeśli mamy wrażenie, że praca projektowa w jakiś sposób nas przerasta – warto zwrócić się po pomoc do fachowca, czyli architekta lub architekta krajobrazu.

Kolejnym krokiem, który w zasadzie jest jeszcze częścią planowania, jest przeniesienie naszego zamysłu w teren – czyli wytyczenie wszystkich zaprojektowanych linii podziału. Doskonale nadają się do tego te same obrzeża eko bord, których później użyjemy do rozdzielania poszczególnych płaszczyzn. Ułożone „na sucho” i prowizorycznie przymocowane doskonale wyznaczą linie korytowania i innych niezbędnych prac. Przy okazji będzie to dobry test czy posiadamy ich wystarczającą ilość.

Montaż

Instalacja elementów obrzeżowych eko bord jest bardzo prosta. Niezbędne narzędzia to młotek i obcęgi. Po wyznaczeniu linii podziału należy ułożyć listwy, łącząc je ze sobą. Fragmenty krzywoliniowe uzyskujemy przez przecinanie dolnej półki elementu, co umożliwia niemal dowolne jego wygięcie. Sporą zaletą tego systemu jest fakt, że w zasadzie wymusza on zachowanie płynnej linii, bez ostrych przejść na styku łuków. Uzyskanie „ostrego” załamania linii wymaga świadomego działania.

Na wspornikach łączących dolną półkę z elementem pionowym znajdują się umieszczone naprzemiennie dwa typy gniazd na kotwy mocujące. Gniazda o mniejszej średnicy przeznaczone są do stosowania elementów stalowych, o większej – wykonanych z tworzywa. Standardowo stosuje się 4 do 5 kotew na metr bieżący listwy, ilość ta jednak zależy również od stopnia skomplikowania układanej krzywizny. Przy odcinkach prostych można ją zredukować do 2 – 3 kotew na element o długości metra. W pojedynczej listwie o długości metra znajduje się pięć gniazd na kotwy plastikowe i sześć na metalowe.

Po wykończeniu górna krawędź listwy nie powinna wystawać powyżej rozdzielanych nawierzchni.
Wcześniejsze przygotowanie podkonstrukcji zależy od planowanego wykończenia. Płyty tarasowe czy kostka brukowa wymagają oczywiście odpowiedniej podbudowy i podsypki piaskowej. Lżejsze pokrycia wiążą się ze znacznie mniejszym zakresem prac. W wypadku ścieżek żwirowych konieczne jest zastosowanie geowłókniny jako warstwy separacyjnej uniemożliwiającej mieszanie się nawierzchni z niżej położonymi warstwami.

Fot. Buszrem Listwa Eko bord. Pojedynczy element o długości 100cm, wysokości 4,5cm i szerokości 8cm.
1. Listwa rozdzielająca
2. Dolna półka
3. Gniazdo kotwy stalowej
4. Gniazdo kotwy plastikowej
5. Złącze
6. Kotwa stalowa
7. Kotwa z tworzywa

Fot. Buszrem Ścieżka wysypana żwirem jest doskonałym i stosunkowo mało pracochłonnym rozwiązaniem dla niezbyt dużego natężenia ruchu. Zarówno w tym wypadku, jak i przy wszystkich innych wykończeniach materiałami sypkimi niezbędna jest geowłóknina jako warstwa rozdzielająca materiał wykończeniowy i niedopuszczająca do jegoi mieszania się z gruntem.

1. Grunt rodzimy
2. Usunięta warstwa humusu (jeśli tego nie zrobimy, istnieje ryzyko że rozwój roślin szybko zniszczy ścieżkę)
3. Podsypka piaskowa
4. Geowłóknina – warstwa separacyjna
5. Żwir – wykończenie ścieżki
6. Kotwy z tworzywa do mocowania listew obrzeżowych
7. Listwa obrzeżowa Eko bord

Fot. Buszrem Nawierzchnia brukowana ograniczana obrzeżem Eko bord. Do brukowania nawierzchni ograniczonych krzywymi najlepiej sprawdzają się kostki brukowe o nieregularnych kształtach, takie jak kostka Kreta. Przy nieco większych promieniach krzywizn doskonale sprawdzają się także starobruki.
1. Grunt rodzimy
2. Podbudowa
3. Podsypka piaskowa
4. Kostka brukowa
5. Kotwy z tworzywa do mocowania listew obrzeżowych
6. Listwa obrzeżowa Eko bord