Fot. JAF Polska
Rodzime gatunki wypadają na ich tle znacznie gorzej – ale tylko do chwili, kiedy myślimy o drewnie surowym. „Wygrzane” deski z sosny, buku czy jesionu nie odstają parametrami od swoich egzotycznych krewnych. O procesie termowania i wyborze rodzimych gatunków drewna opowiada Darina Lazarova, ekspert od tarasów i elewacji w JAF Polska.

Proces modyfikacji termicznej drewna nie jest wynalazkiem współczesności. Metoda ta pochodzi z Finlandii i była znana już w czasach Wikingów. Samo termowanie to proces polegający na poddawaniu drewna obróbce cieplnej. „Dzięki zmianom w strukturze celulozy, czyli cukrów zawartych w drewnie, działanie to nadaje materiałowi zupełnie nowe parametry jakościowe. Rodzime odmiany drewna stają się bardziej odporne na działanie wody i wilgoci, a także na degradację biologiczną.

Podczas termowania usuwana jest także żywica, co daje pewność, że deski nie będą narażone na powstawanie ognisk wyciekającej żywicy. Podobnie jak w przypadku tradycyjnego cukru, również celuloza ulega karmelizacji, a to oznacza, że drewno uzyskuje nowy, ciepły odcień - od miodowego do czekoladowego.” – mówi Darina Lazarova, ekspert od tarasów i elewacji w JAF Polska.

Fot. JAF Polska
Proces termowania jest również całkowicie ekologiczny – drewno poddawane jest działaniu wysokiej temperatury (między 160 a 230°C) w otoczeniu pary wodnej, bez dodatku środków chemicznych. Trwa od 48 do 96 godzin, jednak dopiero termowanie właściwe, czyli powyżej 70 godzin, może zagwarantować oczekiwaną jakość drewna.

Plus i minus

W wyniku termowania drewno uzyskuje wiele nowych właściwości. Jak mówi Darina Lazarova, dzięki temu procesowi pozyskiwania jest podwyższona odporność na zmienne warunki atmosferyczne, odporność na degradację biologiczną pod wpływem grzybów, pleśni i szkodników oraz znacznie większą stabilność wymiarową dzięki redukcji wilgotności do zaledwie kilku procent. „W zastosowaniach elewacyjnych, podwyższone zostają także parametry izolacji termicznej przy jednoczesnym zmniejszeniu masy właściwej (wagi) drewna. Zmniejsza się też ryzyko powstawania naprężeń.” – dodaje.

Nie oznacza to jednak, że termowanie pozbawia drewno wszelkich wad. W procesie obróbki termicznej wzrasta jego kruchość i łamliwość, dlatego drewno termowane nie powinno być stosowane jako elementy konstrukcyjne. Fot. JAF Polska„Warto zwrócić też uwagę na mniejszą odporność takiego drewna na działanie promieni UV. Mimo, że w procesie obróbki deski zyskują niepowtarzalną kolorystykę i jednorodne barwienie w całym przekroju, to niezabezpieczone łatwo ulegają patynowaniu, zmieniając swój wygląd” – podpowiada Darina Lazarova, ekspert JAF Polska.

"Karmelowa” sosna

Sosna jest produktem chętnie stosowanym we wnętrzach ze względu na ciepły odcień i żywy, kontrastowy rysunek surowego drewna z charakterystycznie zaznaczonymi sękami. Jest jednak gatunkiem wyjątkowo nieodpornym na wszelkie czynniki atmosferyczne i biodegradację, dlatego nawet przy wyjątkowo systematycznej pielęgnacji jej zastosowanie na elewacji czy tarasie może wiązać się z rozczarowaniem. Dzięki uszlachetnieniu termicznemu drewno sosnowe zyskuje parametry, które pozwalają na wykorzystanie go do zastosowań zewnętrznych.

„Deski elewacyjne z termososny są odporne na wpływ warunków atmosferycznych. Zgodnie z normą EN 350-2, określającą wytrzymałość drewna na działanie grzybów powodujących rozkład drewna i szkodników, termososna sklasyfikowana jest w drugiej klasie (gdzie 1 oznacza najbardziej odporne, a 5 najmniej odporne)” – wyjaśnia Darina Lazarova, ekspert JAF Polska, dodając: „Pod wpływem termowania sosna przybiera cieplejszą barwę karmelu, zachowując jednocześnie swój naturalny rysunek. Taras czy elewacja wykonane z desek termososnowych pod wpływem światła i pogody nabierają atrakcyjnego srebrnoszarego połysku. Jeśli jednak chcemy aby zachowały naturalny ciepły brązowy kolor, wystarczy regularna pielęgnacja olejem”.

Fot. JAF Polska

Jesion w kolorze „Latte Machiatto”

„Jesion termowany należy do najbardziej trwałego drewna naszej szerokości geograficznej. Odznacza się najwyższą klasą trwałości (1. klasa wg normy EN 350-2). Wystawiony na działanie różnych czynników atmosferycznych, może służyć z powodzeniem nawet kilkadziesiąt lat.” – mówi ekspert JAF Polska.

Początkowo jasnobrązowy z ciemnym twardzielem, uszlachetniony jesion termowany przybiera odcień jednolitej, ciemnej barwy Latte Macchiato, od którego odcinają się kontury słojów. Jesion termowany ma bardzo zwartą teksturę i gładką powierzchnię, co czyni go przyjemnym w dotyku. W odróżnieniu od sosny jest zasadniczo bezsęczny, o spójnej i litej powierzchni. Nie traci uroku także w stadium zszarzenia, które występuje jako naturalna reakcja na działanie słońca i wilgoci. Czyszczenie i zabezpieczanie preparatami ochronnymi zawierającymi filtry UV pozwoli jednak na zachowanie oryginalnej czekoladowej tonacji drewna.

W ofercie firmy JAF Polska znaleźć można szeroką gamę produktów z drewna termowanego (sosny i jesionu) oraz systemy montażowe, które pozwolą na kompleksowe wykonanie tarasu, elewacji czy innych elementów małej architektury np. w ogrodzie. Uzupełnieniem są również preparaty do czyszczenia i konserwacji, które ułatwią utrzymanie wykorzystanych surowców w dobrym stanie i zachowanie naturalnej kolorystyki drewna.