Nadmierne zawilgocenie ścian budynku powoduje łuszczenie się powłok malarskich, odpadanie tynków, tworzenie się wykwitów solnych, sprzyja też rozwojowi pleśni oraz grzybów. Nie jest ono jednak tylko estetyczną wadą budynku. Przyczynia się również do postępującej degradacji strukturalnej przegród budowlanych, tak w wyniku transportu kapilarnego wilgoci w suche partie murów, jak i zniszczeń strukturalnych powodowanych przez krystalizujące sole oraz szkody mrozowe.

Nie sposób mówić o metodyce zabezpieczeń murów przed tego typu wpływami, bez analizy przyczyn, warunkujących obecność postępu zjawisk destrukcyjnych. Zostaną one omówione zatem w pierwszej kolejności.

Źródła i przyczyny zawilgoceń budynków

Główne źródła zawilgoceń budynków (rys. 1):
– zawilgocenia powierzchni elewacji i cokołów poprzez wody opadowe,
– zawilgocenia cokołów budynków poprzez tzw. wody z rozbryzgów – odbijające się od opasek lub terenu,
– zawilgocenie części podziemnych budynków poprzez wody infiltracyjne,
– wody opadowe przenikające przez górne warstwy gleby, omywające ściany zewnętrzne,
– zawilgocenie murów w wyniku oddziaływania wód gruntowych,
– zawilgocenie wewnętrznych powierzchni ścian w wyniku higroskopijnego poboru wilgoci (brak wentylacji pomieszczeń, głównie piwnic) poprzez materiał ściany lub związki soli budowlanych nagromadzone na powierzchni,
– zawilgocenie wewnętrznych powierzchni ścian w wyniku kondensacji pary wodnej na powierzchni przegrody (obecność mostków termicznych, inercja termiczna murów),
– zawilgocenie ścian w wyniku oddziaływania wody rozproszonej (niewłaściwe wykonanie, uszkodzenie lub brak rynien, rur spustowych, obróbek blacharskich, napływ wód opadowych w wyniku źle ukierunkowanego spadku terenu wokół budynku lub niewłaściwie odprowadzonych wód opadowych lub stokowych od budynku, napływ wód w wyniku nieszczelności instalacji wodnej przebiegającej w bezpośrednim sąsiedztwie budynku itp.).

Przyczyny zawilgocenia budynku:

a) brak lub uszkodzenie izolacji przeciwwilgociowych poziomych lub pionowych,
b) zawilgocenie w wyniku oddziaływania wód rozproszonych,
c) niewłaściwe rozwiązanie lub brak wentylacji pomieszczeń.

Wody w glebie – podział i charakterystyka

Zawilgocenie strukturalne ścian budynku następuje w wyniku oddziaływania wód znajdujących się w glebie. W przypadku braku izolacji wody te wnikają bezpośrednio w strukturę ścian lub przemieszczają się miejscowo przez nieszczelności powłok izolacyjnych. Wody znajdujące się w glebie można podzielić na następujące grupy: zaskórne, gruntowe i zużyte.

Wody zaskórne

Są to wody pochodzące z opadów atmosferycznych, przesączające się przez przepuszczalny grunt i zbierające się najczęściej nad pokładami o mniejszej przepuszczalności w tzw. soczewkach gruntu. Są one dodatkowo zasilane przez wody stokowe i zużyte – w wyniku wsiąkania ich do gleby oraz przez wody gruntowe – na skutek kapilarnego podciągania wilgoci.

Wody gruntowe

Wody utrzymujące się w pierwszej warstwie wodonośnej od powierzchni gruntu na podłożu nieprzepuszczalnym to wody gruntowe. Poziom tych wód podlega silnym wahaniom, zależnym m.in. od wielkości opadów atmosferycznych, intensywności napływu wód stokowych oraz pór roku. Amplituda wahań wód gruntowych może zmieniać się w granicach 0,6-6 m. Mogą one być w spoczynku lub w ruchu i wywierać parcie hydrostatyczne na budynek.

Wody zużyte

Wody zanieczyszczone, odprowadzane jako ścieki nazywane są wodami zużytymi. Z uwagi na wielkość zanieczyszczenia mogą one stanowić zagrożenie, gdyż przenikając do wód zaskórnych i gruntowych nasilają ich agresywność, co przyczynia się do zwiększenia ich zdolności korodujących na elementy budowlane.