O ile mieszkanie w budynkach z całodobową ochroną zapewnia wysoki poziom zabezpieczenia przed włamaniem, o tyle dom nad jeziorem czy samotnia oddalona od innych siedzib już nie. Aby nie narażać się na straty i stres związany z naruszeniem naszej prywatności, należy zadbać o zminimalizowanie ryzyka włamania. Ochrona budynku powinna obejmować montaż zabezpieczeń mechanicznych, jak rolety zewnętrzne, kraty, drzwi antywłamaniowe z dobrym zamkiem i stolarka z bezpiecznym szkłem i okuciami antywyważeniowymi. Niezbędny jest też domofon, który warto zastąpić wideofonem. Urządzenie to ułatwia sprawdzenie prawdziwości informacji podawany.

Fot. Satel, BoschZabezpieczenia mechaniczne utrudniają włamywaczom wejście do budynku, mogą jednak zostać sforsowane. Dlatego drugim etapem ochrony powinien być alarm – dźwiękowy, który może odstraszyć włamywacza lub cichy, powiadamiający o naruszeniu zabezpieczeń policję lub agencję ochrony.

Projekt

Nawet najlepsze urządzenia nie zdadzą egzaminu, jeśli system zostanie źle zaprojektowany i błędnie zamontowany. Pierwszym krokiem do uzyskania optymalnego zabezpieczenia jest dokładne zapoznanie się z budynkiem, przeanalizowanie jego konstrukcji pod kątem bezpieczeństwa, określenie miejsc szczególnie wrażliwych, wymagających wzmocnionej ochrony, a także zorientowanie się w oczekiwaniach i potrzebach właściciela obiektu. Wizyta ta jest też niezbędna z racji konieczności wykonania odpowiednich pomiarów, przeprowadzenia prób sygnału itp. Taka weryfikacja warunków pozwoli uniknąć ryzyka zakłóceń w funkcjonowaniu systemu – np. sytuacji, że po zamontowaniu czujek okaże się, iż sygnał z nich nie dociera do centrali.
Po zebraniu i przeanalizowaniu tych danych można przystąpić do projektowania systemu optymalnie dopasowanego do tego konkretnego obiektu.

Co wybrać?

Fot. Satel, BoschOferowane na rynku systemy alarmowe różnią się poziomem skomplikowania oraz zakresem pełnionych funkcji. Obok rozwiązań ograniczonych wyłącznie do reagowania na próby napadu i włamania, stosowane są też systemy zdecydowanie bardziej rozbudowane, wyposażone w nowoczesne, inteligentne centrale, które – obok zapewnienia bezpieczeństwa – pozwalają też na automatyczne sterowanie znajdującymi się w domu instalacjami (np. ogrzewaniem, klimatyzacją, oświetleniem). Wysoko zaawansowane rozwiązania dają nam możliwość zdalnego sterowania systemem za pomocą np. smartfona, komórki, Internetu, dzięki czemu jesteśmy w stanie kontrolować i monitorować bezpieczeństwo naszego domu niezależnie od miejsca pobytu.
Systemy sygnalizacji o włamaniu i napadzie mogą być bezprzewodowe (doskonałe rozwiązanie dla obiektów już istniejących, których właściciele chcą uniknąć kucia ścian w celu poprowadzenia kabli) lub przewodowe. W tym drugim przypadku dla poprawnego funkcjonowania instalacji priorytetowe znaczenie ma jakość oraz sposób położenia przewodów. Jeśli zostaną poprowadzone w pobliżu urządzeń generujących pole magnetyczne o dużym natężeniu, istnieje duże prawdopodobieństwo, że działanie systemu zostanie zaburzone. Należy unikać takich lokalizacji, podobnie jak układania ich równolegle do kabli energetycznych. Po ułożeniu okablowania niezbędne jest przetestowanie przewodów i upewnienie się, że w żadnym miejscu nie nastąpiło ich uszkodzenie. Dopiero do tak sprawdzonej instalacji można podpinać pozostałe elementy systemu.

Elementy systemu alarmowego
Do podstawowych elementów systemu alarmowego należą:
1. centrala alarmowa
2. zasilacz systemowy i awaryjny
3. manipulator kodowy (klawiatura)
4. różnego rodzaju czujniki, detektory, sygnalizatory akustyczne, akustyczno-optyczne itp.
5. wybrane systemy powiadamiania, np. dialer telefoniczny, moduł GSM, urządzenia bazujące na wykorzystaniu fal radiowych itp.
Ponadto mogą być one rozbudowane o szereg innych urządzeń, których wybór zależy od indywidualnych potrzeb i decyzji inwestora.

Centrala
Serce systemu i element zarządzający nim. Jej sprawna praca jest warunkiem działania instalacji alarmowej – uszkodzenie centrali lub jej zniszczenie automatycznie wyłącza ochronę. Z tego względu moduł ten należy umieścić w miejscu ukrytym, trudnym do szybkiego odnalezienia przez potencjalnego włamywacza.
Centrale mogą być analogowe (coraz rzadziej stosowane) lub mikroprocesorowe. Ich zadaniem jest, najprościej mówiąc, odbieranie informacji z czujników, detektorów, sygnalizatorów itp. oraz aktywowanie odpowiednich działań, zgodnych z zaprogramowanym algorytmem (uruchomienie sygnału dźwiękowego, powiadomienie agencji ochrony itp.).Zaawansowane centrale oprócz funkcji alarmowych oferują też możliwość kontroli dostępu i wykonania systemów automatyki domowej. Dostępna jest bogata paleta modułów rozszerzeń, dzięki czemu – w zależności od potrzeb – można je stosować i w niewielkich systemach i w rozbudowanych instalacjach. Wybierając centralę, należy wziąć pod uwagę to, ile może obsłużyć urządzeń detekcyjnych, sygnalizacyjnych i czujek, a także – czy wchodzi w grę uzupełnienie jej o przypisane ekspandery. Większość nowoczesnych central można rozbudować o dodatkowe linie dozorowe – i właściwie nasz wybór powinien być dokonany spośród nich. Centrale bez możliwości rozbudowy ograniczają nas do podłączenia sztywnej, określonej liczby linii dozorowych (ew. mniejszej niż liczba wejść). Ponadto ważna jest elastyczność centrali w zakresie tworzenia w jej obrębie wydzielonych stref i partycji. Istotne jest, jakie centrala obsługuje czujki (np. czy można do niej podłączyć czujki roletowe albo wibracyjne), ile ma programowalnych wyjść oraz wyjść zasilających, w jaki sposób można sterować poszczególnymi strefami i trybami dozoru w nich, jakie funkcje posiada komunikator telefoniczny, czy współpracuje z modułami GSM/GPRS i wiele innych. Należy też zwrócić uwagę, czy zasilanie centrali sprosta wymogom podłączonych do niej modułów.

Manipulator
Jego zadaniem jest uruchamianie i dezaktywacja alarmu przez mieszkańców, a także zarządzanie systemem. Umieszcza się go najczęściej tuż obok drzwi wejściowych, by można było tuż przed wyjściem włączyć ochronę a tum po wejściu ją dezaktywować bez uruchamiania alarmu.
Urządzenia (np. sensoryczne lub LCD) ułatwiają systemów alarmowych, a także np. automatyki domowej podłączonej do centrali. Manipulatory LCD cechuje możliwość wyświetlania na ekranie komunikatów tekstowych. Ponadto diody LED informują o stanie systemu, sygnalizowany jest też brak połączenia z bazą. Manipulatory sensoryczne dostępne są np. z funkcją MAKRO (np. urządzenia firmy Satel), która umożliwia aktywowanie jednym poleceniem określonej sekwencji czynności.

Czujki i detektory
Aby system był efektywny i skuteczny, należy zadbać o przemyślane i optymalne rozmieszczenie tych elementów. Muszą się znaleźć we wszystkich najważniejszych i wrażliwych punktach budynku.
1. Detektory ruchu – można wybrać czujki PIR (reagujące na zmianę promieniowania podczerwonego – mogą to być np. czujki z optyką zwierciadlaną, pasywne z funkcją oświetlenia, pasywne odporne na zwierzęta itp), czujki mikrofalowe (reagujące na falę odbitą od poruszającego się obiektu), czujki ultradźwiękowe.
Nie należy umieszczać ich na wprost wejścia do pomieszczenia – aby podnieść skuteczność wykrycia ruchu, należy tak rozmieścić detektory, by osoba niepożądana przecięła przestrzeń prostopadle do stref detekcji. Absolutnie niedopuszczalne jest też zasłonięcie tego elementu meblami czy innym sprzętem.
2. Czujki dualne – wykorzystują tor PIR i mikrofalowy; są zalecane do pomieszczeń, w których w naturalny sposób zmienia się temperatura (np. wnętrza, w których znajduje się kominek). Taka czujka przed reakcją analizuje nie tylko temperaturę ale też ruch – jeśli go nie ma, nie uruchamia alarmu.
3. Czujki reagujące na inne bodźce, czyli tzw. detektory przejścia. Zalicza się do nich m.in.
- kontaktrony magnetyczne mocowane w oknach lub drzwiach, które informują o próbie ich wyważenia;
- czujki stłuczenia szkła, informujące o zniszczeniu szyby podczas próby włamania lub wskutek wandalizmu;
- czujki wibracyjne, informujące o próbie wybicia szyby;
- aktywne bariery podczerwieni – czyli zestawy urządzeń, z których jedno emituje wiązkę podczerwieni, a drugie ją odbiera; jeśli połączenie zostanie przerwane, uruchamia się alarm.
- czujki akustyczne, uruchamiające się pod wpływem dźwięku;
- czujki światłowodowe lokalizowane na ogrodzeniu budynku – uruchamiają się jeśli zaistnieje próba sforsowania go.

System można uzupełnić też np. o czujki zalania, czujki dymu (np. optyczne, jonizacyjne) i ciepła, programowalne czujki temperatury, przyciski napadowe z pamięcią mechaniczną, czujki czadu, gazu ziemnego czy LPG, a nawet o czujkę gazów usypiających.

Nasze poczucie bezpieczeństwa jest coraz mniejsze. Obawiamy się samotnych spacerów – i to nie tylko po zmroku; domy i mieszkania zamieniamy w małe twierdze. Sytuacja raczej nie poprawi się, a wręcz wiele wskazuje na to, że agresja i niebezpieczeństwa ze strony innych mogą się nasilać. Dlatego warto zadbać o swój spokój, zdrowie i życie – nawet jeśli oznacza to konieczność odseparowania się od świata przy pomocy alarmów i mocnych zamków, drzwi i innych mechanicznych środków utrudniających włamanie.