Dziś wiele osób zaangażowanych w inwestycje budowlane zadaje pytanie, jaki jest współczesny model energooszczędnego domu jednorodzinnego w Polsce. Już wkrótce otrzymają na nie konkretną odpowiedź. Ruszyły prace nad przygotowaniem wytycznych branżowych dla standardu energetycznego EU 30 dedykowanego takim budynkom. Projekt ogłoszono 29 października podczas Kongresu Trendy 2025 i jest to wspólne przedsięwzięcie organizacji uczestniczących w Porozumieniu Branżowym na rzecz Efektywności Energetycznej (POBE) oraz Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), przy udziale Fundacji „Instytut Trendów”.

Głównym celem tego projektu jest stworzenie nowoczesnego, spójnego i realistycznego standardu energetycznego dla domów jednorodzinnych w Polsce o bardzo niskim zużyciu energii użytkowej na ogrzewanie – maksymalnie na poziomie 30 kWh/m² rocznie, spójnego z przyszłymi wymogami dyrektywy EPBD. Inicjatorzy projektu są przekonani, że wprowadzenie takiego standardu przysłuży się rozwojowi zeroemisyjnego budownictwa jednorodzinnego i energetyki prosumenckiej w Polsce.

Praktyczne narzędzie nie tylko dla branży

Pakiet wytycznych dla standardu EU 30 zostanie opracowany w postaci poradnika branżowego. Będzie w nim można znaleźć wiele przykładów, jak w praktyce wykorzystywać i łączyć dostępne rozwiązania techniczne, aby za przystępną cenę budować nowoczesne i energooszczędne domy jednorodzinne, które w pełni wpisują się w zaostrzone kryteria polityki klimatycznej Unii Europejskiej.

Standard ten może być jednocześnie wyznacznikiem racjonalności inwestycji budowlanej. Dzięki odpowiedniemu ukierunkowaniu działań – zgodnie z wytycznymi zawartymi w poradniku, pozwala zoptymalizować nakłady inwestycyjne, gwarantując bardzo dobre efekty środowiskowe i ekonomiczne.

Korzyści dla właścicieli tak budowanych domów są oczywiste: wysoki komfort użytkowy, niskie i przewidywalne koszty eksploatacji oraz utrzymująca się przez wiele lat wysoka wartość nieruchomości. Według szacunków organizacji zaangażowanych w projekt, realizacja budynku w standardzie EU 30 może przynieść znaczące oszczędności rocznych kosztów ogrzewania pomieszczeń – nawet na poziomie 50-60% − w stosunku do nowych budynków, które są obecnie wznoszone w standardzie WT 2021 i mają wentylację grawitacyjną (rys. 1).

Rys. 1. Aktualne roczne koszty ogrzewania i przygotowania ciepłej wody (12 listopada 2025, POBE) dla budynku zrealizowanego w standardzie EU 30, o powierzchni ogrzewanej 150 m2, zamieszkałego przez 4 osoby

---

Z tych powodów, jak przewidują inicjatorzy projektu, standard EU 30 stanie się przydatnym narzędziem nie tylko dla projektantów czy architektów, ale również dla inwestorów, rzeczoznawców budowlanych czy podmiotów zobowiązanych do przestrzegania zasad taksonomii zrównoważonego finansowania, jak banki i agencje ubezpieczeniowe. Będzie miał istotne przełożenie na praktykę budowlaną, decyzje finansowe, a być może także na regulacje prawne (np. przyszłe zmiany w metodologii świadectw charakterystyki energetycznej budynków). 

Solidna baza i perspektywiczne podejście

Nowy standard EU 30 nawiązuje do sprawdzonych polskich wzorców dla budownictwa energooszczędnego – standardu NF40, wdrożonego przez NFOŚiGW ponad dekadę temu. Łączy je z aktualnym stanem wiedzy technicznej oraz wymogami technologicznymi i klimatycznymi Unii Europejskiej, które będą wprowadzane w najbliższych latach. 

W zakresie rozwiązań technicznych uwzględnia między innymi: test szczelności powietrznej budynku, wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, zastosowanie pompy ciepła, instalacji fotowoltaicznej i magazynu energii oraz systemu zarządzania energią, a także gotowość budynku do ładowania samochodów elektrycznych. Oznacza to między innymi, że budynek w standardzie EU 30 jest w pełni gotowy na taryfy dynamiczne.

Z kolei w ujęciu formalnym standard EU 30 gwarantuje zgodność z nowym, unijnym standardem budynku zeroemisyjnego (bezemisyjnego), tzw. ZEB (Zero Emission Building), zasadami taksonomii zrównoważonego finansowania i wynikającymi z nich kryteriami środowiskowymi DNSH (Do No Significant Harm). Jest także zgodny z programami wsparcia „Moje Ciepło” i „Mój Prąd”.

Co więcej, śmiało można stwierdzić, że standard EU 30 stanowi praktyczne rozwinięcie unijnego celu ZEB (Zero Emission Building) w odniesieniu do budynków jednorodzinnych. Jego założenia ułatwiają inwestorom, projektantom i instytucjom finansowym stosowanie wymogów nowej dyrektywy EPBD w sposób prosty, mierzalny i dostosowany do polskich warunków klimatycznych i ekonomicznych.

Jak podkreśla Paweł Lachman, koordynator POBE i jeden z inicjatorów projektu:
− EU 30 to standard przygotowany przez branżę – dla branży. Wyprzedza unijne wymagania i pozwala inwestorom budować domy, które będą komfortowe, tanie w eksploatacji i gotowe na przyszłość – bez ryzyka kosztownej termomodernizacji po 2030 roku.
Lachman wyjaśnia również, dlaczego już teraz taki standard jest w Polsce niezwykle potrzebny:
− Szacujemy, że w ostatnich pięciu latach w Polsce wybudowano ponad 200 tysięcy domów jednorodzinnych, które będą musiały przejść termomodernizację po 2030 roku, aby spełnić unijne wymogi efektywności energetycznej. Właśnie dlatego opracowanie standardu EU 30 ma tak duże znaczenie praktyczne – daje inwestorom gotowy wzorzec budynku, który już dziś spełnia przyszłe wymagania unijne.

Prace nad wytycznymi już trwają

O rozpoczęciu prac nad branżowym standardem EU 30 oficjalnie poinformowano 29 października br. podczas Kongresu Trendy w Krakowie, a prawdopodobnie już 5 lutego 2026 roku, podczas targów BUDMA w Poznaniu, będzie można poznać ich efekt. Uczestnicy projektu planują wówczas prezentację gotowego standardu EU 30 oraz publikację szczegółowych wytycznych. Wcześniej będą się odbywać konsultacje branżowe.

Projekt jest realizowany przez specjalistów z Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), przy wsparciu partnerów strategicznych – Leroy Merlin Polska oraz Credit Agricole Bank Polska, a także kilku organizacji branżowych, które są sygnatariuszami POBE:

• Stowarzyszenia Energooszczędne Domy Gotowe (SEDG),
• Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC),
• Polskiego Związku Producentów i Przetwórców Izolacji Poliuretanowych PUR i PIR (SIPUR),
• Polskiego Stowarzyszenia Producentów Styropianu (PSPS),
• Polskiej Korporacji Techniki Sanitarnej, Grzewczej, Gazowej i Klimatyzacji (SGGiK).

Partnerzy projektu od lat angażują się w promowanie zrównoważonego budownictwa, nowoczesnych technologii energetycznych i efektywności energetycznej w polskich domach. Zapraszają też wszystkie zainteresowane organizacje branżowe do wzięcia udziału w konsultacjach wytycznych do standardu EU 30.

 

Źródło: POBE, KAPE, Fundacja Instytut Trendów