Fot. InstalacjeZ odmienną sytuacją mamy do czynienia w Pfingsweide (dzielnica Ludwigshafen), gdzie znajduje się dom z mieszkaniami, których lokatorzy mają całkowicie darmowe ogrzewanie. Mieszkania pozbawione są konwencjonalnych kaloryferów czy pieców. Zamiast nich, wyposażone zostały w wyrafinowany, kombinowany system, składający się z izolacji nowego typu i specjalnego układu wentylacyjnego. Dzięki nim we wnętrzach zawsze panuje komfortowa temperatura, a przy tym niemal nie występuje emisja CO2. Zarówno prace projektowe, jak i samą modernizację przeprowadziła firma budowlana Luwoge (należąca do BASF) oraz podlegająca jej spółka Luwoge Consult, zajmująca się doradztwem w zakresie energooszczędnych konstrukcji.

Dom „3-litrowy”

Obiekt ten to nie jedyna realizacja Luwoge, której efektem jest budynek o niskim zużyciu energii. W 2001 r. spółka zmodernizowała budynek z lat 50. XX w., który stał się domem energooszczędnym i 3-litrowym. Od tamtej pory roczne zapotrzebowanie na olej opałowy nie przekracza 3 l/m2 powierzchni mieszkalnej (średnio wynosi 2,6 l/m2). W obiekcie zastosowano kompleksową izolację cieplną Neopor®, 3-szybowe okna, kontrolowaną instalację wentylacyjną (odzyskującą 85% ciepła) oraz dodatek magazynujący ciepło Micronal^® PCM (wykorzystujący ciepło przemiany fazowej). Dodatek ten, wprowadzony do płyt kartonowo-gipsowych i tynku gipsowego, pochłania ciepło w ciągu dnia, chłodząc mieszkanie w upalne, letnie miesiące.

Był to projekt pilotażowy. Jak podkreślił Karl Arenz, dyrektor Specjalistycznego Centrum Budownictwa Mieszkaniowego i Modernizacji Mieszkań, realizując budynek 3-litrowy firma skupiła się na udowodnieniu, że jest to technicznie możliwe, natomiast kwestia opłacalności miała drugorzędne znaczenie. Z kolei obiekt z darmowym ogrzewaniem ma dowieść, że modernizowanie budynków pod kątem energooszczędności ma też wyraźny sens biznesowy.

Dom z darmowym ogrzewaniem

W Pfingsweide, w celu skutecznego wyeliminowania kosztów ogrzewania zastosowany został wielostopniowy, kombinowany system. Po pierwsze, budynek jest dobrze zabezpieczony panelami termoizolacyjnym z Neoporu®. Materiał zawiera cząsteczki grafitu, które odbijają promieniowanie cieplne i nadają mu srebrnoszary odcień. Także okna w eksperymentalnym obiekcie zapewniają najlepszą możliwą ochronę przed rozpraszaniem ciepła - mają trzy szyby, pomiędzy którymi znajduje się gaz obojętny.

Fot. InstalacjeInnym elementem składowym systemu oszczędzania energii w tym budynku jest jego instalacja grzewcza. W całym budynku nie ma nawet jednego kaloryfera. Należy jednak podkreślić, że „darmowe ogrzewanie” nie jest tożsame z tym, że budynek w ogóle nie pobiera energii - po prostu sam pokrywa własne (niskie) koszty ogrzewania. Wykorzystuje w tym celu energię słoneczną. Ogniwa słoneczne na dachu wytwarzają energię elektryczną, która trafia do sieci miejskiej. W ten sposób uzyskane dochody pokrywają koszty ogrzewania mieszkań.

Ciepło - Dom z darmowym ogrzewaniem?

Dom z darmowym ogrzewaniem sam dba także o produkcję ciepłej wody - wykorzystuje do tego ogniwa słoneczne umieszczone od południa. Instalacja wentylacyjna z kontrolą dopływu i odpływu powietrza, wyposażona w mechanizm odzyskiwania ciepła, zapewnia doskonałą jakość powietrza i pozwala optymalnie wykorzystać ciepło znajdujące się w powietrzu wylotowym. Wysysa ona zużyte powietrze z kuchni oraz łazienek i - za pośrednictwem wymiennika ciepła - wykorzystuje je do ogrzania powietrza napływającego. W ten sposób można odzyskać ponad 80% ciepła z powietrza wylotowego, co oznacza też, że przez dom bez przerwy przepływa ciągły strumień świeżego powietrza.

Sama instalacja grzewcza jest tak dobrze ukryta, że początkowo w ogóle się jej nie zauważa - jest bowiem zintegrowana z oknami. Na wewnętrznej szybie 3łoka ta rozgrzewa się jak grzejnik rezystancyjny i w efekcie okno promieniuje ciepłem. Szyba zewnętrzna jest z kolei pokryta powłoką odbijającą ciepło, aby nie dopuścić do jego emisji na zewnątrz budynku. Ponadto przestrzenie pomiędzy trzema szybami zostały wypełnione gazem obojętnym, przewodzącym ciepło lepiej niż powietrze. Taki system grzewczy szybko stwarza przyjemną atmosferę w pomieszczeniu i zużywa mniej energii niż konwencjonalne instalacje. Jednak ogrzewanie okienne nie jest przeznaczone do długotrwałej pracy - korzysta się z niego, gdy temperatura na zewnątrz jest wyjątkowo niska.

Fot. Instalacje

Perspektywy

W Niemczech znajduje się około 36 mln lokali mieszkalnych, w tym blisko 24 mln sprzed 1979 r., tzn. z okresu, zanim powszechnie zaczęto zwracać uwagę na energooszczędność budynków. Poniższy przykład pokazuje, jak dalece można zmniejszyć emisję CO2 dzięki samej tylko izolacji domów. Jeżeli starszy budynek wielorodzinny, zużywający rocznie 25 l/m2 oleju opałowego, zostanie przez modernizację doprowadzony do standardu 7-litrowego, to lokatorzy 80-metrowego mieszkania oszczędzą w ciągu roku 1440 l. oleju opałowego, a emisja CO2 spadnie o 4,6 tony. Mieszkania prywatne odpowiadają w Niemczech za około 14% całkowitej emisji CO2, czyli za blisko 120 mln ton rocznie.

Aktualnie obowiązujące niemieckie rozporządzenie w sprawie oszczędzania energii przewiduje, że nowe budynki mogą zużywać maksymalnie 7 l/m2/rok oleju opałowego, zaś starsze domy - maks. 11 l. Omówione powyżej rozwiązania są dowodem, iż wiedza techniczna umożliwia osiąganie lepszych parametrów. Gdyby każdy z remontowanych co roku ok. 600 tys. lokali mieszkalnych został zmodernizowany wg standardu domu 7-litrowego, można by - jak podkreślił Karl Arenz - zaoszczędzić kolejne 3 mln ton CO2 rocznie oraz niemal miliard litrów oleju opałowego.

Marnotrawieniu energii można położyć kres nawet w budynkach liczących ponad sto lat. Przykładem może być 2-rodzinny obiekt w Alte Kolonie, wybudowany w 1892 r., który po modernizacji zużywa zaledwie 6 l/m2/rok oleju opałowego. Zmniejszenie zużycia energii było możliwe dzięki zastosowaniu doskonałych materiałów izolacyjnych, w tym nowej generacji płyt kartonowo-gipsowych Neopor^® jako izolacji wewnętrznej. Potwierdzeniem, iż domy mieszkalne mogą być wyjątkowo energooszczędne jest też osiedle 46 domów szeregowych w Brunck (dzielnica Ludwigshafen). Także tutaj kluczem do energooszczędności jest wszechstronna izolacja termiczna. Płyty Neopor^® o grubości sięgającej 60 cm, 3-szybowe okna, wypełnione gazem obojętnym, kontrolowana instalacja wentylacyjna z odzyskiwaniem ciepła - dają pewność, że ciepło nie będzie marnowane. Ewentualne dodatkowe potrzeby wszystkich 46 segmentów pokrywa mały, blokowy generator energii cieplnej, który ponadto zaopatruje 1-litrowy dom w prąd i gorącą wodę.