Jeśli chcemy, aby urządzenie nie tylko dostarczało świeże powietrze, ale również je ogrzewało, powinniśmy zdecydować się na montaż centrali rekuperacyjnej, wyposażonej w specjalne wymienniki ciepła. Wraz z jej wydajnością rosną jednak koszty eksploatacji. Dlatego też wyboru rekuperatora o odpowiednich parametrach powinniśmy dokonać w zależności o naszych indywidualnych oczekiwań.

Czym jest rekuperator?

Rekuperator to układ odzysku ciepła, znajdujący się w centrali wentylacyjnej. Proces ten polega na wykorzystaniu ciepła, które do podgrzania powietrza nawiewanego pozyskuje się za pomocą wymiennika z powietrza wyciąganego z pomieszczenia. Jest to jedno z najbardziej korzystnych rozwiązań w wentylacji mechanicznej, które pozwala również zmniejszyć koszty ogrzewania.

O wydajności centrali z funkcją rekuperacji decyduje rodzaj wbudowanego w nią wymiennika ciepła. Najczęściej stosowanym – ze względu na niskie koszty nabycia – jest wymiennik krzyżowy. Zewnętrzne i wewnętrzne strumienie powietrza przepływają w nim w przeciwnych kierunkach miedzy płytami, wykonanymi z materiałów o dużym współczynniku przenikania ciepła. Różnica temperatur strumieni powietrza sprzyja jednak powstaniu wilgoci, która skrapla się na ściankach wymiennika. Aby ją usunąć, wymagany jest montaż przewodów odprowadzających wilgoć. Instalacja centrali wentylacyjnej z wymiennikiem krzyżowym nie sprawia problemów i nie wymaga doprowadzenia energii elektrycznej, jednak jej sprawność szacowana jest tylko na około 60%.

Znacznie efektywniej proces rekuperacji zachodzi dzięki centralom z wymiennikiem przeciwprądowym. Równoległe lub spiralne ułożenie płyt zapobiega zjawisku skraplania wilgoci i zapewnia do 85% wtórnego obiegu ciepła. Wadą tego wymiennika są jednak jego duże gabaryty, z co za tym idzie – większe koszty eksploatacji i utrudnione czyszczenie urządzenia.

Najwięcej ciepła odzyskanego (do 90%) uzyskamy z centrali z wymiennikiem obrotowym. Wewnątrz obudowy centrali wentylacyjnej umieszczony jest napędzany przez energię elektryczną wirnik obrotowy z masą akumulującą ciepło. Częściowe mieszanie się strumieni powietrza prowadzi, niestety, do zmieszania się zapachów, a wysokie zużycie energii elektrycznej sprawia, że wymiennik obrotowy generuje również wysokie koszty eksploatacji.

Funkcjonalność rekuperatora

Centrala rekuperacyjna może zarówno chłodzić, jak i podgrzewać powietrze w pomieszczeniu. Urządzenie musi być jednak wyposażone zarówno w nagrzewnicę, jak i odpowiedniego typu chłodnicę (freonową lub wodną), z automatyką przystosowaną do różnych możliwości montażu, np. w kanale wentylacyjnym.

Możemy wybierać pomiędzy dwoma rodzajami nagrzewnic: elektryczną i wodną. Jeśli zależy nam na bezproblemowym montażu centrali, należy zdecydować się na urządzenie z nagrzewnicą elektryczną, której praca generuje jednak wysokie koszty eksploatacji. Z kolei nagrzewnica wodna, chociaż tańsza w użyciu, wymaga podłączenia przewodów doprowadzających ciepłą wodę o odpowiednich parametrach. Wiąże się to również z dodatkowymi kosztami, związanymi z zainstalowaniem pompy obiegowej, zaworów regulacyjnych i automatyki.

Rekuperacja w domu

Rodzaj materiałów budowlanych, stanowiących izolację termiczną budynku, ma znaczący wpływ na proces rekuperacji. Materiały o niskim współczynniku przenikania ciepła przyczyniają się do zmniejszenia strat ciepła poprzez przenikanie przez przegrody budynku (ściany, okna, dach). Im więcej ciepła zostanie w domu, tym więcej odzyskamy w centrali rekuperacyjnej.

Ze względu na możliwość zaistnienia zjawiska zwanego ciągiem wstecznym, instalacja wentylacji rekuperacyjnej w żadnym wypadku nie może być połączona z instalacją służącą do odprowadzaniu spalin z kotła gazowego, pieca węglowego czy kominka. Ciąg wsteczny jest skutkiem podciśnienia panującego wewnątrz w stosunku do ciśnienia zewnętrznego. Jego wynikiem może być np. cofanie się spalin i innych zanieczyszczeń do pomieszczenia. Aby zapobiec temu zjawisku, w przypadku wentylacji mechanicznej należy ustawić instalację jako lekko nadciśnieniową – ilość powietrza nawiewanego powinna być o ok. 10 proc. wyższa niż wyciąganego.

Efekt pracy rekuperatora uzależniony jest od wielu czynników. Istotne znaczenie ma ilość nawiewanego powietrza, jakość urządzenia, prawidłowo zaplanowany profil prędkości przepływu powietrza, a nawet rodzaj zagospodarowania pomieszczenia czy oświetlenie. Dlatego przed dokonaniem decyzji o wyborze urządzenia, warto skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą.