Wybór materiałów pokryciowych, jakimi można wykończyć dach kościoła, plebanii czy innych, wznoszonych przez księdza budynków, jest szeroki. Dachówka ceramiczna, cementowa, materiały bitumiczne, blacha – każdy z nich ma swoje zalety i ograniczenia zastosowania.

A może blacha

Nowoczesne pokrycia blaszane są trwałe, odporne na warunki atmosferyczne i korozję, estetyczne i wytrzymałe. Zastosowanie różnych powłok sprawia, że zyskują one także podwyższoną odporność na porastanie mchem, grzybami itp., mniej dokuczliwy staje się też odgłos kropli deszczu uderzających w pokrycie. Różnorodność kolorów i kształtów sprawia, że estetycznie i efektownie wyglądają one na praktycznie każdym dachu.

Pokrycia blaszane stosuje się na dachy spadziste. Jak mówi PN-B-02361:1999, pochylenie połaci powinno wynosić np.:
- 3-90 stopni dla blachy stalowej i aluminiowej falistej;
- 11-90 stopni dla blachy stalowej ocynkowanej.

Wszyscy producenci pokryć blaszanych w swoich instrukcjach zawierają informacje na temat tego, na jakich dachach, w jakich warunkach i w jaki sposób mogą być one układane. Aby wybrany materiał spełnił nasze oczekiwania, należy tych zaleceń przestrzegać.

Pod pojęciem „blacha dachowa” kryją się produkty z następujących materiałów:
- miedzi;
- stali;
- aluminium;
- cynku.

Dostępne są one w postaci blachy płaskiej, trapezowej i falistej oraz dachówkowej.

Miedź

To od wieków ceniony materiał pokryciowy, charakteryzujący się wieloletnią trwałością (szacowaną nawet na 300 lat), odpornością na korozję, estetyką. Dach miedziany, pokryty charakterystyczną zieloną patyną, dodaje obiektowi dystynkcji, szlachetnego charakteru, dostojeństwa. Stąd też miedź jest materiałem chętnie wykorzystywanym jako pokrycie obiektów zabytkowych i reprezentacyjnych. Jego podstawową wadą jest wysoka cena, która w istotny sposób zawęża obszar stosowania materiałów z miedzi – z wyjątkiem wspomnianych już obiektów reprezentacyjnych i zabytkowych, w przypadku których wykonywane są z niej zarówno dach, jak i obróbki, ozdoby i orynnowanie, blachę miedzianą wykorzystuje się do pokrycia szczególnych, charakterystycznych elementów dachu, np. wieżyczek, kopuł itp.

Miedziane pokrycia dachowe oferowane są w postaci płaskich taśm, arkuszy (łączonych na rąbek płaski lub stojący), elementów małoformatowych (dostępne w postaci płytek o różnych kształtach – np. rybiej łuski, rombu, prostokąta, łupka naturalnego; układanych na zakład) oraz blachodachówek o kształcie dachówki ceramicznej. Do ich najważniejszych właściwości należą: odporność na korozję (szczególnie ważna biorąc pod uwagę zanieczyszczoną atmosferę), bardzo dobra odporność na czynniki mechaniczne w zmiennych temperaturach (obciążenia opadami śniegu, oblodzenia, nagrzewanie promieniami słonecznymi), zmiana kolorytu dachu i jego elementów (miedź wraz z upływem czasu pokrywa się patyną, czyli zielonkawym nalotem będącym efektem utleniania się metalu – poza zmianą wyglądu dachu, chroni on dodatkowo przed korozją). Ważnym parametrem miedzi jest też łatwość obróbki tego materiału, dzięki czemu wykonanie obróbek dekarskich i skomplikowanych elementów architektonicznych nie nastręcza większych problemów. Istotny jest także fakt, że elementy miedziane doskonale komponują się ze wszystkimi materiałami budowlanymi. Pokrycia z miedzi dostępne są w naturalnym kolorze metalu, a także np. pomarańczowo-czerwonym, turkusowo-zielonym. Blachy oksydowane i ocynkowane nie pokrywają się patyną.

Decydując się na dach z miedzi, należy pamiętać, że sąsiedztwo z określonymi materiałami może przyspieszyć bardzo wolny w przypadku miedzi proces korozji miedzi. Należą do nich m.in. aluminium, cynk i stal ocynkowana, tytan- cynk.

Stal

Pokrycia dachowe z blachy stalowej cieszą się dużą popularnością ze względu na walory estetyczne, łatwość wykonania pokrycia i odporność na działanie zewnętrznych czynników. Ta ostatnia właściwość osiągana jest dzięki odpowiedniej technologii produkcji, pokryciu stali warstwą cynku lub alucynku i zastosowaniu powłok ochronno-dekoracyjnych.

Cynk zabezpiecza stal przed korozją, powodując samoczynne zamykanie się nawet stosunkowo grubych bruzd i rys. Alucynk zwiększa wytrzymałość materiału wyjściowego na działanie agresywnego środowiska, dlatego też lepiej sprawdza się na terenach, gdzie powietrze jest bardzo zanieczyszczone, a także nadmorskich.

Generalnie jednak blachy stalowe ocynkowane, dostępne jako faliste i trapezowe, nie są stosowane jako pokrycia dachów. Wykorzystuje się je natomiast jako surowiec do produkcji bardziej nowoczesnych pokryć – blach powlekanych oraz blachodachówek. Natomiast blacha stalowa, pokryta alucynkiem, stopem cynkowo-aluminiowym itp. - dzięki podwyższonej odporności na korozję - cechuje się większą trwałością, a dodatkowe pokrycie jej powłoką SPT (warstwą bezbarwnego lakieru z tlenkiem chromu) sprawia, że można ją stosować na dachy.

Wykorzystywane jako pokrycia dachowe blachy stalowe są – jak już wspomniano – powlekane. Poszczególne warstwy chronią materiał, nadają barwę, podnoszą odporność na działanie czynników atmosferycznych. Jako warstwę zewnętrzną wykorzystuje się różne powłoki, m.in.:

- poliester (standardowy – bardzo mała grubość, najmniejsza ze wszystkich powłok odporność na promieniowanie UV i czynniki chemiczne oraz uszkodzenia mechaniczne, zaletą jest niska cena i dostępność w najszerszej gamie kolorystycznej, matowy – podwyższone parametry wytrzymałościowe i odpornościowe w stosunku do standardowego, grubszy, jego powierzchnia przypomina dachówkę, jest nieco droższy od standardowego, ale nadal tani);
- plastizol – gruba powłoka skutecznie chroni warstwę antykorozyjną przed uszkodzeniami mechanicznymi i wpływem warunków atmosferycznych; charakteryzuje go wysoka plastyczność i odporność na niskie temperatury, pod wpływem długotrwałego oddziaływania wysokich temperatur może tracić swoje właściwości;
- PLADUR^® mat special;
- PVDF – bardzo trwała, a przy tym cienka powłoka, cechująca się bardzo wysoką odpornością na promieniowanie UV, uszkodzenia mechaniczne, zanieczyszczone i agresywne środowisko;
- pural – to powłoka na bazie poliuretanów, bardzo trwała; charakteryzuje ją wyjątkowo wysoka odporność na uszkodzenia mechaniczne, agresywne środowisko i promieniowanie UV; ma delikatnie strukturalną, jedwabną powierzchnię; ze względu na jego wyjątkowe właściwości blachy pokryte puralem są stosunkowo drogie, ale jednocześnie trwałe;
- posypki – mogą być mineralne lub ceramiczne, a bezbarwny lakier akrylowy lub poliestrowy poprawia estetykę dachu, a także sprawia, że mniej słychać uderzające o pokrycie krople deszczu; w lakierze znajdują się środki grzybo- i bakteriobójcze; posypki zapewniają bardzo długą trwałość blachy.

Blacha stalowa powlekana oferowana jest w postaci blachy dachówkowej, trapezowej i płaskiej. Walorem tego pokrycia jest dostępność w szerokiej gamie barw, a także uniwersalność zastosowań.

Aluminium

To metal charakteryzujący się niską wagą oraz bardzo dużą odpornością na działanie czynników atmosferycznych i uszkodzenia mechaniczne. Wśród podstawowych jego zalet wymienić należy trwałość, znakomitą odporność na korozję i wysoką oraz niską temperaturę, wiatroodporność oraz brak potrzeby konserwacji. Jest materiałem przyjaznym dla środowiska, długowiecznym. Nie rdzewieje, nie zmienia barwy, nie wymaga malowania czy łatania. Można go znakomicie dopasować zarówno do obiektów zabytkowych, jak i nowoczesnych form. Aluminiowe pokrycia dachowe mogą być stosowane na wszystkich rodzajach budynków, także sakralnych. Dzięki niewielkiej wadze, materiał znakomicie sprawdza się podczas renowacji, gdyż nie wymaga wzmacniania więźby dachowej.

Pokrycia dachowe z aluminium oferowane są w postaci blachy płaskiej, powlekanej i dachówek, w szerokiej gamie kolorystycznej.

Cynk

Jako pokrycie dachowe stosowana jest blacha cynkowa pokrywana powłokami. Aby wzmocnić jej odporność na działanie środowiska naturalnego, zanieczyszczenia, a przede wszystkim korozję, do cynku dodano niewielkie ilości materiałów uszlachetniających (tytan, miedź i aluminium), otrzymując w ten sposób tytan-cynk.

Charakterystyczną cechą blach tytancynkowych jest szaroniebieska barwa, która znakomicie współgra zarówno z obiektami wzniesionymi w bardzo nowoczesnym stylu, jak i tymi, które w swej formie nawiązują do tradycyjnych wzorów obiektów sakralnych. Blacha tytancynkowa idealnie komponuje się tak z kopułą bazyliki, jak i ostrymi kształtami dachu wieńczącego kościół o niemal futurystycznej formie. Należy przy tym pamiętać, że materiał ten – w miarę upływu czasu – pokrywa się, podobnie jak dach miedziany, patyną, przyjmując barwę ciemnoszarą. W wielu przypadkach zmiana koloru bywa zaletą, np. gdy blacha tytancynkowa kładziona jest na dach zabytkowego obiektu – nalot sprawia, iż nowe pokrycie przeciętnemu obserwatorowi może wydać się niemal równie „wiekowe” jak sam budynek. Przy czym należy podkreślić, iż nalot ten w żaden sposób nie wpływa negatywnie na parametry techniczne i wytrzymałościowe blachy – jedynie zmienia jej wygląd, nadając szlachetności i dostojności pokryciu. Ponadto warstwa pasywacyjna (czyli patyna) jest samoczynną warstwą ochronną, zwiększającą wytrzymałość blachy i chroniącą ją przed zniszczeniem.

Producenci tytancynku posiadają w swej ofercie zarówno blachy niespatynowane, jak i spatynowane, czyli fabrycznie pokryte warstwą nalotu (ciemnoszare). Tego typu blacha po położeniu jej na dachu nie zmienia się wizualnie, a fabryczna patyna – podobnie jak naturalna – stanowi zabezpieczenie przed korozją.

Wśród podstawowych zalet blach i taśm tytancynkowych należy wymienić: trwałość powyżej 80 lat nawet na terenach przemysłowych; odpowiednia sztywność materiału; możliwość formowania i przerabiania; brak konieczności malowania; podatność na lutowanie; znakomite parametry techniczne i wytrzymałościowe; efektowny wygląd.

Jaki profil?

Dach można pokryć blachą płaską, dostarczaną w arkuszach i łączoną na rąbek stojący lub leżący; blachą trapezową i falistą lub blachą dachówkową. Blachodachówki jest atrakcyjną formą, chętnie wybieraną przez inwestorów. Mogą być wykonane z miedzi, stali, aluminium, cynku. Tłoczenia upodabniają ją do dachówki ceramicznej (np. marsylki, karpiówki czy klasztornej), łupku naturalnego, gontu drewnianego. Są materiałem ekonomicznym, efektownym, lekkim, funkcjonalnym. Przeznaczone są do stosowania na dachach o różnych kształtach i rozmiarach. Cechuje je szczelność; nie nasiąkają wodą i zachowują swój ciężar.