Fot. ProadaptW świetle prawa, samowoli budowlanej dopuszcza się każdy, kto prowadzi budowę, rozbudowę lub przebudowę obiektu bez zgłoszenia takiego zamiaru, które skutkuje uzyskaniem koniecznego pozwolenia. Prawo budowlane łamie także osoba, która dokonuje niektórych prac remontowych – na przykład dobudowanie piętra czy tarasu – lub zmiany sposobu użytkowania obiektu bez wcześniejszego zgłoszenia właściwemu urzędowi. Warto wiedzieć również, że samowola budowlana nie podlega przedawnieniu. – Nadzór budowlany może skontrolować właściciela nieruchomości nawet kilka lat po zakończeniu budowy – mówi Beata Kubacka, przedstawicielka innowacyjnego serwisu ProAdapt.pl z projektami domów. – Wówczas możliwe są dwa scenariusze. Gdy spełnione są warunki dotyczące zgodności budowy z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przepisami techniczno-budowlanymi, można ją zalegalizować. Mniej optymistyczny scenariusz, przy niespełnieniu powyższych warunków, zakłada zrównanie obiektu z ziemią – dodaje.

Jak uratować dom przed rozbiórką?

Przeprowadzenie postępowania legalizacyjnego rozpoczyna się decyzją inspektora nadzoru budowlanego o wstrzymaniu robót budowlanych i wezwaniem do złożenia dokumentów zatwierdzających zaktualizowanie projektu budowy. Wysokość opłaty legalizacyjnej zależy od kategorii obiektu i jest iloczynem współczynników kategorii obiektu, jego rozmiaru oraz kwoty 25 000 zł (gdy roboty wymagały pozwolenia na budowę). – W przypadku nielegalnego postawienia domu jednorodzinnego opłata legalizacyjna wyniesie ok. 50 000 zł – tłumaczy Beata Kubacka z ProAdapt.pl. – Jeżeli inwestor nie pokryje kosztów opłaty legalizacyjnej w określonych przez nadzór terminie, grodzi mu urzędowa decyzja o konieczności natychmiastowej rozbiórki obiektu – uzupełnia. W przypadku obiektów, które wymagały zgłoszenia zamiaru prac budowlanych, legalizacja wyniesie nie więcej niż 5 000 zł.

Nieuchronne konsekwencje

Należy pamiętać, że prowadzenie robót budowlanych bez wymaganych zezwoleń grozi karą grzywny, a w przypadku większych przewinień ograniczeniem lub pozbawieniem wolności na czas dwóch lat. Jest to najwyższy wymiar kary za samowolę budowlaną, a o jej wysokości decyduje sąd.