Podczas konferencji, w której uczestniczyli przedstawiciele Schneider Electric, eksperci, przedstawiciele administracji rządowej i biznesu rozmawiali o tym, jak zmierzyć się z rosnącymi cenami energii, wyzwaniami klimatycznymi i uniezależnieniem się od rosyjskich surowców. Stowarzyszenie Fala Renowacji zaprezentowało też raport pt. „Efektywne instrumenty wspierania efektywności energetycznej budynków” z rekomendacjami dla rządzących dotyczącymi m.in. programu „Czyste Powietrze”. (https://falarenowacji.com/wp-content/uploads/2022/06/FR_raport_Efektywne-instrumenty-sklad-31_05.pdf)

W tym samym czasie do Warszawy przyjechała Urszula von der Leyen, szefowa Komisji Europejskiej, by rozmawiać odblokowaniu środków z Krajowego Planu Odbudowy. Jak podkreślała, realizacja planu znacząco przyczyni się do dekarbonizacji gospodarki Polski, jednocześnie zwiększając jej niezależność energetyczną.

To istotna kwestia, bo w Polsce 40 proc. energii w budynkach nadal pochodzi z paliw kopalnych spalanych na miejscu a budynki odpowiadają za 40 proc. emisji gazów cieplarnianych w gospodarce. Do tego 70 proc. budynków (4,6 mln) publicznych i mieszkalnych jest nieefektywna energetycznie a 16 proc. budynków (ok. 1 mln) ma najgorszy standard energetyczny.

Rosnące ceny, cele klimatyczne, niezależność od Rosji

– Modernizacja energetyczna budynków to obszar, na który wydamy z KPO najwięcej środków, bo aż 3,5 mld EUR – zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i publicznych. To kluczowe w kontekście rosnących gwałtownie cen energii, celów klimatycznych i uniezależnienia się od rosyjskich surowców – podkreślała Justyna Glusman, dyrektor zarządzająca Fali Renowacji.

– Jest wielki potencjał dla takich renowacji, bo to jest priorytet w krajowych planach odbudowy w całej Europie. W Polsce bardzo ważne jest przekonanie rządzących do odpowiedniej pracy legislacyjnej oraz przeznaczania środków na renowacje. Równie ważna jest edukacja samych obywateli, co można robić w tej dziedzinie – zaznaczyła Monica Frasoni, przewodnicząca European Alliance to Save Energy (EU-ASE).

Wsparcie poprawy warunków mieszkaniowych z wykorzystaniem środków z KPO przewiduje projekt ustawy przygotowany przez resort rozwoju, który opublikowany został w czwartek na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Gaśmy światło

Andrzej Kaźmierski, dyrektor Departamentu Gospodarki Niskoemisyjnej w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, zwracał uwagę na konieczność oszczędności energii na poziomie każdego gospodarstwa domowego. Według danych GUS, ceny energii w marcu 2022 roku wzrosły o 24,3 proc. r/r. i są od wielu miesięcy jedną z głównych bolączek polskich gospodarstw domowych.

– Ryzyko ubóstwa energetycznego zaczyna być gigantyczne. Nie ma dziś zbyt ambitnych celów, wszystko co zrobimy w tym kierunku jest opłacalne dla kraju i dla ludzi – apelował.

– Czy mamy inny wybór? Nie. Całą gospodarkę obowiązują cele klimatyczne i wszystkie sektory muszą się dziś dekarbonizować. Poza tym sam obszar zużycia energii w budynkach może nam przynieść 2/3 oszczędności importu surowców z Rosji – podkreślał jeden z autorów raportu Aleksander Śniegocki z Instytutu Reform.

Jak to robią inni

Kompleksowa modernizacja budynków może zmniejszyć zużycie, a co za tym idzie koszty energii, nawet o kilkadziesiąt procent. Adrian Joyce, przewodniczący Kampanii Renovate Europe, prezentował przykłady udanych renowacji w innych krajach europejskich. W Chorwacji renowacja przedszkola przyniosła 76-procenotwą oszczędność energii i poprawę warunków przebywania tam dzieci. W Bratysławie, w klasycznym starym bloku, niewielkim kosztem uzyskano znaczną poprawę jakości powietrza. W Bordeaux w budynku z wielkiej płyty dobudowano przeszklone tarasy, zwiększając powierzchnie każdego mieszkania o 15 proc i uzyskując 60 proc oszczędności energii– wyliczał.

Polacy mogą liczyć na dotacje na renowację swoich domów, ale skala tej pomocy jest znacząco mniejsza niż w innych krajach Europy. 3 razy mniej niż w Czechach, 4 razy mniej niż w Niemczech – o tyle mniej w relacji do przeciętnych zarobków wynosi dotacja dla właściciela budynku jednorodzinnego w Polsce na modernizację energetyczną. Dlatego Fala Renowacji, w rekomendacjach dla rządzących postuluje szereg zmian, np. podwojenie maksymalnej kwoty dotacji dostępnych w ramach programów rządowych typu „Czyste powietrze” oraz zniesienie limitu dochodów uprawniających do ubiegania się o wsparcie.

Rekomendacje dla decydentów

Inne postulaty to m.in. wycofanie wsparcia dla paliw kopalnych, wysokość ulgi termomodernizacyjnej zależna od efektów renowacji, kompleksowy system informowania i obsługi beneficjentów (One-stop-shop), indeksacja wskaźników kosztowych w przyszłości, programu „Czyste Powietrze” STOP SMOG.

Dla budynków publicznych rekomendacje to m.in.: większe wsparcie dla budynków zeroemisyjnych, zróżnicowanie poziomu wsparcia na podstawie systemu klas energetycznych, utworzenie nowego ogólnokrajowego instrumentu finansującego głęboką i kompleksową modernizację, krajowa baza danych o efektywności energetycznej, dedykowany portal z dobrymi praktykami dla zabytków.

– Pojawiają się pytania, czy w obecnej sytuacji nie powinniśmy się obawiać dostępności materiałów do modernizacji. Jestem spokojny, bo to bardzo rozproszony rynek, na którym mamy ogromną liczbę małych graczy. Jeśli będzie popyt, podąży za nim podaż. To samo dotyczy rąk do pracy – zaznaczył Andrzej Kielar, prezes ROCKWOOL Polska (firma członkowska Fali Renowacji).

Karolina Loth-Babut, dyrektor zarządzająca Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE) podkreślała konieczność wysokich standardów usług. – Ważne, by środki finansowe były uruchamiane pod warunkiem tzw. gwarancji oszczędności. Wykonawca, przeprowadzający renowację, musi zobowiązać się do uzyskania odpowiedniej oszczędności energii. Kluczowa będzie tu więc jakość robót budowlanych – mówiła.

– Deklaruję, że będziemy dzielić się naszą wiedzą i kompetencjami. Chcemy być pozytywnym inspiratorem dla władz krajowych i lokalnych, które muszą podjąć trudne decyzje, jeśli chodzi o renowacje. Naszą misją jest intensyfikacja działań nastwionych na renowacje, bo jest w tym sens społeczny, gospodarczy i środowiskowy – podsumował Adam Jędrzejczak, prezes Danfoss Poland (członek Fali Renowacji).

Stowarzyszenie Fala Renowacji to międzysektorowa grupa ekspercka zajmująca się zagadnieniami związanymi z efektywnością energetyczną budynków i zrzeszająca firmy działające w tym obszarze. Jej misją jest działanie na rzecz osiągnięcia rocznie poziomu minimum 3 proc. renowacji budynków w Polsce połączone ze wzrostem udziału kompleksowych, głębokich renowacji. Współpracuje z organizacjami i inicjatywami międzynarodowymi m.in. European Alliance to Save Energy, jest krajowym partnerem Renovate Europe Campaign (REC). Falę Renowacji zainicjowały firmy: Knauf Insulation, Danfoss, Signify i Rockwool. Członkami inicjatywy oprócz Schneider Electric są też Honeywell oraz Kingspan.

Raport „Efektywne instrumenty wspierania efektywności energetycznej budynków”, na zlecenie Fali Renowacji, przygotował Instytut Reform. Jego autorzy to: Aleksander Śniegocki, Zofia Wetmańska oraz Aneta Stefańczyk.