Skąd bierze się powietrze w instalacji grzewczej? Powietrze jest obecne w instalacji grzewczej już od momentu jej uruchomienia. Gromadzi się w rurach, grzejnikach oraz innych elementach systemu. Możemy wyróżnić dwa rodzaje powietrza w instalacji:

- Powietrze usuwane podczas napełniania instalacji – eliminuje się je za pomocą automatycznych lub ręcznych odpowietrzników.

- Powietrze rozpuszczone w wodzie – podczas pracy systemu wytrąca się w postaci mikropęcherzyków, które wymagają zastosowania separatora powietrza, gdyż klasyczne odpowietrzniki są niewystarczające.

Nieprawidłowy projekt lub montaż odpowietrzników może prowadzić do zalegania powietrza w instalacji. Odpowietrzniki powinny być umieszczone w miejscach, gdzie powietrze może się gromadzić, takich jak:

- górne części pionów,

- najwyższe punkty grzejników,

- wszelkie miejsca w instalacji, gdzie może nastąpić zatrzymanie powietrza.

Separatory powietrza należy instalować na rurze zasilającej, tuż za źródłem ciepła, gdzie występuje największa ilość mikropęcherzyków.

Należy mieć na uwadze, że nawet prawidłowe rozmieszczenie elementów odpowietrzających i poprawne napełnienie systemu nie eliminują całkowicie problemu powietrza w instalacji. Może ono przedostawać się do układu również podczas jego eksploatacji.

Przyczyny zapowietrzenia instalacji grzewczej

Praca w warunkach podciśnienia
Powietrze może przenikać do instalacji przez odpowietrzniki, uszczelki i złączki pracujące w podciśnieniu, np. gdy odpowietrznik jest zamontowany zbyt blisko ssącej strony pompy obiegowej.

Dyfuzja przez materiał rur
W instalacjach z rur polietylenowych powietrze może przenikać przez ścianki. Zaleca się stosowanie rur z barierą antydyfuzyjną lub wielowarstwowych z wkładką aluminiową, które skutecznie blokują przenikanie powietrza.

Uwalnianie rozpuszczonego powietrza podczas podgrzewania wody
Podczas podgrzewania wody powietrze rozpuszczone w cieczy wytrąca się w postaci mikropęcherzyków. W instalacjach grzewczych mogą one gromadzić się w krytycznych miejscach, co może zakłócać działanie systemu.

Skutki zapowietrzenia instalacji grzewczej

Niedostateczna wymiana ciepła i ograniczony przepływ
Powietrze ma niższą przewodność cieplną niż woda, przez co jego obecność w grzejnikach i wymiennikach obniża efektywność systemu. Może to prowadzić do wyższych kosztów eksploatacji i zmniejszenia komfortu cieplnego. W skrajnych przypadkach pęcherzyki powietrza mogą całkowicie zablokować przepływ czynnika grzewczego.

Hałas w rurach
Prawidłowo działająca instalacja powinna być bezgłośna. Jeśli woda transportuje mikropęcherzyki powietrza, może to powodować hałas, szczególnie w grzejnikach i zaworach termostatycznych.

Korozja
Powietrze zawiera tlen, który wchodzi w reakcję z metalowymi elementami instalacji, powodując korozję. Może to prowadzić do wycieków, a także do osadzania się tlenku żelaza (magnetytu), który negatywnie wpływa na wydajność pomp i wymienników ciepła.

Jak zapobiegać zapowietrzaniu instalacji?

Aby skutecznie usuwać powietrze z systemu, należy zastosować odpowiednie elementy:

1. Odpowietrzniki automatyczne
Powinny być montowane na pionach oraz w miejscach, gdzie może gromadzić się powietrze.
2. Odpowietrzniki grzejnikowe
Dostępne są w wersji ręcznej lub automatycznej. W przypadku wersji ręcznej należy odkręcić pokrętło, aż zacznie wypływać woda.
3. Separatory powietrza
Separatory powietrza montuje się na przewodzie zasilającym. Ich działanie opiera się na spowolnieniu przepływu wody, co pozwala mikropęcherzykom łączyć się i uwalniać przez zawór odpowietrzający.

Jak wybrać odpowiedni separator powietrza?

Podczas wyboru separatora warto zwrócić uwagę na:
- Efektywność usuwania powietrza – wysokiej jakości urządzenia eliminują większość powietrza już po około 25 cyklach pracy.

- Maksymalny zalecany przepływ – dokumentacja techniczna powinna zawierać informacje o dopuszczalnym przepływie dla danej średnicy.

- Sposób montażu – separator może być przeznaczony do instalacji poziomej, pionowej lub obu.

- Konstrukcję wewnętrzną – wpływa ona na skuteczność działania urządzenia.

- Łatwość konserwacji – dostęp do wewnętrznych elementów powinien być możliwy bez konieczności demontażu.

Powietrze w instalacjach centralnego ogrzewania może znacząco obniżać ich wydajność oraz przyspieszać korozję. Aby uniknąć tych problemów, warto stosować automatyczne zawory odpowietrzające, odpowietrzniki grzejnikowe oraz separatory powietrza. Odpowiednia konserwacja i prawidłowy dobór urządzeń pozwalają utrzymać instalację w optymalnym stanie przez wiele lat.