Jednym z jego rodzajów jest komfort akustyczny. Zagwarantowanie go staje się tym ważniejsze, że zewsząd otacza nas coraz bardziej intensywny hałas – niezbędne jest więc miejsce, gdzie można się od niego uwolnić. Stała obecność hałasu męczy, zmniejsza wydajność pracy, utrudnia, a nawet uniemożliwia koncentrację, wypoczynek, regenerację sił. W skrajnych przypadkach, gdy odcięcie się od źródła uciążliwego dźwięku jest niemożliwe, może być przyczyną poważnych chorób, np. zaburzeń snu, zmiany akcji serca, depresji czy gwałtownego wzrostu agresji.



Zarówno mieszkańcy miast, jak i – choć w nieco mniejszym stopniu – wsi narażeni są na stałe oddziaływanie dźwięków o różnym natężeniu i mocy. Generalnie, biorąc pod uwagę ich źródło, można wyróżnić:

- hałas środowiskowy, czyli generowany przez różnego rodzaju źródła zewnętrzne (pojazdy mechaniczne i szynowe, samoloty, różnego typu maszyny pracujące w naszym otoczeniu itp.;



- hałas bytowy, czyli dźwięki generowane przez sąsiadów – rozmowy, kroki, upadki różnych przedmiotów, dźwięki wydawane przez posiadane przez nich zwierzęta, sprzęt RTV;

- hałas instalacyjny – czyli dźwięki generowane przez zamontowane w budynku maszyny, urządzenia i instalacje, w tym też hałas będący skutkiem działania domowego sprzętu AGD, pracy instalacji wodno-kanalizacyjnej, wentylacyjnej itp.

Z kolei ze względu na sposób przenoszenia dźwięków, hałas można podzielić na
- powietrzny,
- uderzeniowy,
- pogłosowy.

Generalnie, o komforcie akustycznym w mieszkaniu w budynku wielorodzinnym można mówić, gdy maksymalny poziom dźwięku niezależnie od pory dnia nie przekracza:
- w sypialni i pokoju dziecięcym – 25 dB
- w pokoju dziennym – 30 dB
- w kuchni – 35 dB.

Zgodnie z prawem, przegrody zewnętrzne i wewnętrzne oraz elementy budowlane winny izolować akustycznie od dźwięków powietrznych i uderzeniowych. Ochrona przed hałasem powietrznym wymagana jest od ścian zewnętrznych, stropodachów, ścian wewnętrznych, okien w przegrodach zewnętrznych, drzwi wewnętrznych. Natomiast ochrona przed hałasem powietrznym i uderzeniowym to zadanie dla stropów.


Poziom dźwięku w mieszkaniu zależy m.in. od konstrukcji budynku, zastosowanych materiałów, lokalizacji pomieszczeń technicznych, a ma na niego wpływ np. to, jakie jest natężenie hałasu dochodzącego do z zewnątrz mimo zamkniętych okien, jaki jest poziom hałasu przepuszczanego przez stropy i ściany oraz jaki jest, dochodzący do wnętrza mieszkania, poziom hałasu wywołany pracą instalacji i urządzeń technicznych. Stosowane do wznoszenia budynku materiały powinny zapewniać jak najlepszą izolacyjność akustyczną – czyli odporność przegrody na przenikanie przez nią energii dźwiękowe - i dźwiękochłonność – czyli zdolność pochłaniania energii dźwiękowej przez materiał, na który pada dźwięk. Jednak najczęściej stosuje się rozwiązania zapewniające spełnienie minimalnych wymagań, co skutkuje poważnymi uciążliwościami dla lokatorów. Aby uzyskać skuteczną ochronę przed hałasem uderzeniowym i powietrznym oraz zapewnić dźwiękochłonność pomieszczeń, należy przewidzieć wysokiej jakości rozwiązania już na etapie projektowania a później wykonawstwa. Nie oznacza to, iż w już istniejącym budynku niemożliwe jest zminimalizowanie uciążliwości hałasu – można to zrobić, choć skuteczność jest mniejsza. Należy przy tym pamiętać, że nie ma materiału idealnego, będącego antidotum na każdy hałas, niezależnie od jego rodzaju. Pewne materiały charakteryzują się bardzo dobrą dźwiękochłonnością i uzyskują znakomitą skuteczność w zabezpieczaniu przed uciążliwością dźwięków uderzeniowych, jednak ich ochrona przed hałasem powietrznym jest mniej efektywna – np. wełna mineralna, styropian itp. I odwrotnie, rozwiązania skutecznie zabezpieczające przed przenikaniem dźwięków powietrznych mniej sprawdzają się, gdy w grę wchodzi hałas uderzeniowy (np. cegła ceramiczna, cegła wapienno-piaskowa, beton).

Ściany

Ich izolacyjność akustyczna zależy od konstrukcji oraz zastosowanych materiałów. Zgodnie z prawem masy, wraz ze wzrostem masy ściany rośnie jej skuteczność w zakresie izolacji akustycznej. Dlatego ściany zewnętrzne warto jest wykonywać z ciężkich materiałów, charakteryzujących się dobrą izolacyjnością akustyczną. Dobrym wyborem będzie beton, cegła ceramiczna pełna, silikaty. Decydując się na materiały lekkie, niezbędne jest wykonanie dodatkowej warstwy izolacji dźwiękochłonnej (np. w przypadku betonu komórkowego czy cegły poryzowanej). Jeśli budynek ma konstrukcję szkieletową, poziom izolacyjności akustycznej wzrasta wraz ze wzrostem jego grubości, a tym samym odległości między okładzinami. Ponadto jej stopień uzależniony jest od wyboru okładziny (im większa masa płyt tym lepsza izolacyjność akustyczna) oraz metody jej montażu (elastyczność mocowania podnosi efekty izolacyjne, sztywność je obniża). W konstrukcjach tych poprawę wskaźnika izolacyjności akustycznej osiągamy też mocując między okładzinami np. wełnę mineralną o dużej gęstości.


Aby przegroda zewnętrzna stanowiła skuteczną barierę dla hałasów zewnętrznych konieczne jest też właściwe zamontowanie odpowiednich okien (min. z szybami podwójnymi). Po ich osadzeniu jako uszczelnienie należy zastosować materiały tłumiące, izolujące nie tylko termicznie, ale również akustycznie – np. zamontowanie we wnękach okiennych materiału izolacyjnego podniesie komfort akustyczny.

Hałas za ścianą jest najbardziej uciążliwy w budynkach mieszkalnych. Bardzo często zdarza się, że – nawet mając włączony telewizor czy radio – słyszymy dźwięki z sąsiedniego mieszkania. Aby tę uciążliwość zneutralizować, należy przegrodę wewnętrzną wyposażyć we właściwą izolację akustyczną. Warstwa ta powinna być zlokalizowana po obu stronach przegrody. W przypadku ścian murowanych przed hałasem bytowym chroni np. rodzaj ekranu wyciszającego – konstrukcja składająca się z warstwy wełny mineralnej na stelażu stalowym, osłoniętej płytą gipsowo-kartonową. W celu uzyskania pożądanych efektów, niezbędne jest bardzo dokładne wypełnienie wełną przestrzeni pomiędzy elementami rusztu. Zabiegiem podnoszącym skuteczność izolacji jest też montaż pod materiałem izolacyjnym folii akustycznej. Z kolei pod profilami montażowymi niezbędne jest umieszczenie taśmy tłumiącej – dzięki niej uniknie się przenoszenia dźwięków ze ściany na podłogę.

Jeżeli ściana działowa wykonana jest w systemie suchej zabudowy, na jej izolacyjność akustyczną mają wpływ wszystkie elementy składowe, czyli szczelność połączeń, gęstość i grubość wypełnienia, masa płyt okładzinowych, stopień elastyczności ich zamocowania do szkieletu. Materiał izolacyjny mocuje się szczelnie do metalowego rusztu, obustronnie obudowanego płytami g-k. Rynek oferuje np. płyty izolacyjne o wymiarach fabrycznie przygotowanych do zastosowania w systemach suchej zabudowy, a także filce i maty w zwojach o różnej długości i szerokości. Warunkiem uzyskania pożądanych efektów izolacyjności akustycznej ścianki działowej konieczne jest użycie wełny o różnej grubości i gęstości.

Aby uniknąć bocznego przenoszenia hałasu, ściany należy podzielić na segmenty. Na skuteczność izolacji akustycznej ścian o podwójnym szkielecie wpływa także sposób ich montażu – wykorzystanie przewiązek spinających prowokuje powstawanie mostków akustycznych, a tym samym zmniejszenie skuteczności izolacyjności przegrody.

Stropy

Dla komfortu akustycznego równie istotne znaczenie ma budowa stropów. Ich skuteczność izolacyjna powinna być min. 12 dB wyższa niż ścian, ponieważ w ten sposób można zneutralizować problem przenoszenia bocznego.

Na rynku oferowane są np. kompletne systemy do izolacji akustycznej, będące samopoziomującymi podłogami pływającymi. Są one przeznaczone do izolacji akustycznej stropów w pomieszczeniach o obciążeniu użytkowym do 5 kN/m2. Składają się z następujących warstw: izolacji akustycznej, dylatacji obwodowej, warstwy ochronnej – polietylenowej folia budowlanej lub innego materiału do izolacji przeciwwilgociowej - oraz anhydrytowego podkładu podłogowego, na którym układa się posadzkę. Wełna mineralna do zastosowań w podłogach pływających (np. Paroc) ma równoległą, czyli niezaburzoną orientację włókien. Poziomy układ włókien pozwala na uzyskanie mniejszych wartości sztywności dynamicznej, co daje lepszą izolacyjność akustyczną od dźwięków uderzeniowych. Różnica w izolacyjności akustycznej podłóg z zastosowaniem produktu o poziomym układzie włókien w porównaniu z produktem o zaburzonym układzie może wynosić 5 dB lub więcej na niekorzyść układu zaburzonego.

Podłoga pływająca to doskonała izolacja akustyczna chroniąca przed dźwiękami powietrznymi i uderzeniowymi. Jest ona oddzielona od wszystkich elementów konstrukcyjnych izolacją brzegową. Warstwą zewnętrzną może być dowolny materiał wykończeniowy, ale najskuteczniej izoluje akustycznie wykładzina PVC.

Ponieważ podłoga pływająca jest ciężka, nie może być stosowana w każdym przypadku. Gdy nośność stropu jest ograniczona, stosuje się tzw. podłogę na legarach. Pomiędzy drewnianymi legarami, ułożonymi w poprzek belek stropowych na tłumiących podkładkach, mocowana jest izolacja akustyczna, z reguły z wełny mineralnej. Grubość warstwy determinowana jest jej funkcją – jeśli pełni rolę tylko izolacji akustycznej, wystarczy kilkucentymetrowa warstwa, gdy również izolacji termicznej – musi oscylować wokół 20 cm i więcej. Bezpośrednio na legarach można ułożyć deski podłogowe, płyty wiórowe, płyty g-k itp. Podobnie jak w przypadku podłogi pływającej, żadna z warstw nie może stykać się ze ścianami.

Kolejnym sposobem podwyższenia skuteczności izolacji akustycznej stropu jest montaż podłogi z suchym jastrychem. Choć jest to rodzaj podłogi pływającej, nie wykonuje się robót mokrych. By zapobiec przenoszeniu dźwięków, należy pamiętać o pozostawieniu szczelin dylatacyjnych pomiędzy płytami a wszystkimi pionowymi elementami budowlanymi. Na styku ze ścianą niezbędne jest umocowanie cienkich (2-4 cm) pasków wełny mineralnej lub styropianu (podłoga pracuje, kurcząc się i rozszerzając). Pomiędzy legarami układa się materiał izolacyjny, a następnie wykańcza płytami gipsowymi lub wiórowymi, łączonymi za pomocą zakładek lub na pióro i wpust. Suchy jastrych może być pokryty wszystkimi rodzajami wykładzin - parkietem drewnianym, panelami podłogowymi, wykładziną dywanową, płytkami ceramicznymi, korkiem, PCV i linoleum.

Jeśli problemem są sąsiedzi z mieszkania bezpośrednio nad nami, sposobem na zmniejszenie hałasu jest montaż sufitu podwieszanego. Wpływ na jego dźwiękochłonność ma rodzaj i grubość wykorzystanej płyty sufitowej, a także jej odległość od powierzchni stropu. Rozwiązanie jest skuteczne głównie w przypadku dźwięków powietrznych, nieco mniej - uderzeniowych; eliminuje także szumy wywołane pracą instalacji wentylacyjnej. W zależności od przypisanej mu funkcji, sufit może być wykonany z jednej lub dwóch warstw płyt, np. z wełny mineralnej i dodatkowej warstwy izolacyjnej (płyta gipsowa, panel aluminiowy, płyta drewniana, polistyrenowa, napinana folia). Dostępne są specjalne płyty, których zastosowanie umożliwia uzyskanie izolacyjności akustycznej wzdłużnej na poziomie 42 dB.