Statystyki wypadków biją na alarm. Ponad jedna trzecia wszystkich wypadków przy pracy to upadki z wysokości, a przecież można im zapobiegać stosując stosunkowo proste i niedrogie rozwiązania, jak powszechnie znane linowe systemy ochronne. Nowatorskim rozwiązaniem dla stałej ochrony są stałe systemy kotwiczące. O szczegóły dotyczące sprzętu ochronnego i bezpiecznych rozwiązań zapytaliśmy konstruktora systemów ochronnych PROTEKT, mgr inż. Zygmunta Zrobek.

Czy uprząż i linka bezpieczeństwa są wystarczającym zabezpieczeniem przed upadkiem dla osoby pracującej na dachu?

Uprząż i linka bezpieczeństwa z amortyzatorem spełniają dobrze swoją rolę ochronną zwłaszcza przy pracach stacjonarnych. Maksymalna długość takiego zestawu nie może jednak przekraczać 2m. Dodatkowym ograniczeniem jest w tym przypadku konieczność zakotwiczenia linki w odległości nie większej niż 2m od miejsca pracy. Stanowi to znaczne utrudnienie podczas wykonywania pracy na dachu. Przy tego rodzaju pracach najczęściej zachodzi konieczność przemieszczania się, często na stosunkowo znacznych odległościach. Z tego powodu najbardziej pożądanym rozwiązaniem dla dachów budynków są specjalne systemy umożliwiające przemieszczanie się przy zachowaniu ciągłości ochrony. Systemami tymi są stałe systemy z liną kotwiczącą (PRIM I, PRIM ii i DUO) oraz z szyną kotwiczącą (TRASER).

Dlaczego osoby pracujące na dachach maja duże trudności z właściwym kotwiczeniem indywidualnego systemu ochrony przed upadkiem?

Na dachach budynków brak jest zazwyczaj elementów konstrukcyjnych o odpowiedniej, sprawdzonej wytrzymałości oraz kształcie umożliwiającym łatwe przyłączanie indywidualnego sprzętu ochronnego. Dodatkowym problemem jest konieczność oceny wytrzymałości takiego elementu, co często jest niemożliwe powodu braku dostępu do głębszych warstw konstrukcji, które są zasłonięte przez poszycie dachu. Pracownik wykonujący pracę na dachu nie ma też zazwyczaj przygotowania merytorycznego do przeprowadzenia takiej oceny.

W jaki sposób pracownik może ocenić czy zastosowany sposób kotwiczenia jest właściwy i bezpieczny?

Nie ma prostej recepty na szybkie i efektywne zaplanowanie sposobu ochrony przed upadkiem z wysokości, bo problem należy rozpatrywać kompleksowo. Wybór odpowiedniego sprzętu ochronnego i sposób jego stosowania, w tym kotwiczenia, muszą być rozpatrywane w powiązaniu z koncepcją organizacji pracy na dachu. Zaplanowanie sposobu ochrony przed upadkiem powinno być przeprowadzone przez wykwalifikowany personel, posiadający merytoryczne przygotowanie do wykonywania tego typu analiz. Powinno obejmować koncepcję organizacyjną wykonywania pracy, analizę zagrożeń oraz dobór sprzętu ochronnego wraz z wyznaczeniem sposobu i miejsc jego kotwiczenia do konstrukcji stałej. Wybór punktów kotwiczenia dla sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości i ocena ich przydatności wymaga znajomości własności ochronnych poszczególnych składników sprzętu oraz znajomości wymagań formalnych dotyczących punktów kotwiczenia – czyli znajomości przepisów i produktów występujących na rynku.

Czy w takim razie nie jest lepiej stosować do asekuracji stałe systemy kotwiczące?

Stosowanie stałych systemów kotwiczących dla sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości na dachach budynków jest właściwą alternatywą dla improwizowanych na bieżąco rozwiązań. Prawidłowo zaprojektowane i zamontowane stałe systemy kotwiczące pozwalają właściwie rozwiązać sposób ochrony minimalizując utrudnienia w wykonywaniu pracy. Optymalnym rozwiązaniem są systemy kotwiczące zgodne z norma EN 795. Systemy takie cechują się sprawdzonymi parametrami ochronnymi i użytkowymi oraz zapewniają zgodność z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa pracy.

Jaka jest różnica pomiędzy punktami kotwiczącymi a stałymi poziomymi systemami linowymi?

Pojedyncze punkty kotwiczenia przeznaczone są przede wszystkim do prac stacjonarnych. Gdy użytkownik musi przemieszczać się po dachu na większych dystansach najbardziej przydatne stają się poziome liny lub szyny kotwiczące. Umożliwiają przemieszczanie się wzdłuż toru wyznaczonego przez prowadnicę systemu kotwiczącego bez konieczności zmiany punktu kotwiczenia do konstrukcji stałej, a tym samym zapewniając ciągłość ochrony.

Wymagania jakich norm muszą spełniać punkty i systemy kotwiczące.

W odniesieniu do elementów stanowiących punkty kotwiczenia dla sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości powinny być stosowane wymagania normy EN795. Nie jest to dokument obligatoryjny w sensie prawnym, jednak stosowanie go do konstruowania lub doboru punktów kotwiczenia zdejmuje z projektantów obowiązek wykazywania każdorazowo zgodności takich elementów czy urządzeń z aktami prawnymi wyższego rzędu.

Czy można zainstalować system asekuracyjny na istniejącym dachu?

System asekuracyjny może być zainstalowany praktycznie na każdej budowli. Idealnym rozwiązaniem z technicznego i organizacyjnego punktu widzenia jest przewidzenie odpowiednich elementów kotwiczących już w fazie projektowania budynku i wykonanie ich podczas budowy. Nie mniej jednak, w przeważającej liczbie przypadków, zainstalowanie punktów kotwiczenia lub urządzeń kotwiczących jest technicznie wykonalne również na budynkach istniejących.

Jakie są etapy realizacji projektu?

Po złożeniu zlecenia/zapytania przez potencjalnego klienta, przeprowadzane są oględziny obiektu i sporządzany wstępny projekt systemu kotwiczącego. Następnie klient otrzymuje ofertę zawierającą propozycję rozwiązania technicznego wraz z kosztorysem. Po uzyskaniu akceptacji klienta wykonywany jest projekt szczegółowy w oparciu o który przygotowywane są materiały do montażu. Końcowym etapem jest instalacja systemu kotwiczącego na obiekcie przez wyspecjalizowaną brygadę montażową.

Ile osób może jednocześnie korzystać z systemu poziomego?

Stałe systemy kotwiczące oferowane przez firmę PROTEKT, którymi są: pojedyncze punkty kotwiczenia typ PROTON, poziome liny kotwiczące PRIM i DUO oraz poziome szyny kotwiczące typ TRASER mogą być użytkowane jednocześnie przez 1, 2 lub 3 osoby, w zależności od konkretnego rozwiązania. Liczba użytkowników jest podawana na tabliczce znamionowej przypisanej do każdego systemu.

Czy punkty i systemy kotwiczące podlegają przeglądom okresowym?

Zgodnie z ustaleniami normy EN 365 całe wyposażenie służące do ochrony przed upadkiem z wysokości powinno być kontrolowane okresowo, nie rzadziej niż co 12 miesięcy. W przypadku stałych systemów kotwiczących, linowych i szynowych, ich stan techniczny powinien być kontrolowany przez wyspecjalizowany serwis posiadający autoryzację producenta. Kontrole okresowe oraz wszelkie informacje dotyczące napraw powinny być odnotowywane w Karcie Użytkowania dostarczonej przez producenta.