Fot. D+H PolskaPodstawową funkcją okien oddymiających jest odprowadzanie dymu oraz trujących gazów podczas pożaru, co znacznie zwiększa bezpieczeństwo ludzi i konstrukcji budynku oraz ułatwia przeprowadzanie sprawnej ewakuacji czy akcji ratunkowej. Ponadto okna mogą być na co dzień wykorzystywane do naturalnej wentylacji. Takie kontrolowane przewietrzanie nie tylko ogranicza koszty zużycia energii (generowane np. przez systemy klimatyzacji), ale także pozwala stworzyć komfortowe warunki pracy. Z powodzeniem może być zatem stosowane w obiektach, w których sporą uwagę zwraca się na rozwiązania przyjazne środowisku naturalnemu.Opcjonalnie okna oddymiające można wyposażyć w elementy zwiększające użyteczność systemu, m.in. automatykę pogodową, która steruje oknami oddymiającymi, zamykając je w momencie niekorzystnych warunków atmosferycznych (silny wiatr, deszcz, śnieg), lub skonfigurować z systemem automatyki budynku BMS (ang. building management system).

Capitol kiedyś i dziś

Sześciopiętrowy budynek kinoteatru wzniesiono w 1929 roku. Uznawany był wówczas za perłę ekspresjonistycznej architektury. Podczas wojny został w znacznej części zburzony – zachowała się jedynie scena, widownia i część foyer. Po działaniach wojennych reaktywowano w nim kino Śląsk, a od lat 60. mieściła się tu Operetka Dolnośląska. Od roku 2003 obiekt funkcjonuje jako Teatr Muzyczny Capitol. Podczas przeprowadzonej w latach 2010–2013 rozbudowy zmienił się m.in. wygląd fasady. Obecnie jest to pięciokondygnacyjny gmach, pokryty kamienną okładziną z charakterystycznym przeszkleniem na frontowej elewacji – dzięki temu udało się nawiązać do pierwotnego wyglądu obiektu. Ponadto teatr zyskał nową, głębszą i wyższą scenę wyposażoną w ruchome zapadnie. Znacznie powiększone zostały przestrzenie foyer dla widzów; największą z nich – od strony ulicy Piłsudskiego – przykryto ogromnym świetlikiem. Na uwagę zasługuje również umiejętne odtworzenie pierwotnego wystroju wnętrz, w których na nowo dominuje złoto-srebrna kolorystyka.

Fot. D+H Polska

Okienny system oddymiania Euro-SHEV

Nazwa Euro-SHEV pochodzi od angielskiego smoke and heat exhaust ventilation (systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła). Stolarka tego typu oparta jest na systemach aluminiowych wiodących producentów profili, m.in. Aluprof, Sapa, Schüco, Reynaers, Wicona. Do ich otwierania używane są napędy elektryczne D+H – zębatkowe (ZA) lub łańcuchowe (KA, CDC). Różnorodność typów napędów, a także możliwość ich lakierowania na dowolny kolor z palety RAL sprawiają, że rozwiązanie to można optymalnie dopasować do niemal każdego projektu architektonicznego. Należy jednak pamiętać, że w budowie systemów aluminiowych występują różnice i do każdego z nich powinny być projektowane specjalne konsole montażowe.

Stolarka oddymiająca w świetle przepisów

W Polsce jedynym dokumentem prawnym dotyczącym klap i okien dymowych jest norma PN-EN 12101-2. Jest ona zharmonizowana, a więc przyjęta przez nasz kraj i obligatoryjna do stosowania, zgodnie z Ustawą o wyrobach budowlanych, rozdz. 2, art. 5. Wyroby opisane w normie podlegają obowiązkowi znakowania symbolem CE. Jak tłumaczy Łukasz Mak - Senior Product Manager Euro-SHEV w firmie D+H Polska: „Każde z oferowanych przez nas okien oddymiających posiada certyfikat CE, spełniając tym samym wymagania normy PN-EN 12101-2. Zgodnie z tą normą wszystkie produkowane okna przechodzą przez zakładową kontrolę produkcji, a ich rozmiar i typ uzależnione są od parametrów oraz charakterystyki danego obiektu. Do każdego typu okna wydawana jest deklaracja właściwości użytkowych. Co ważne podkreślenia również oferowane przez naszą firmę elementy sterowania są zgodne z obowiązującymi przepisami”.

Błędem popełnianym przez projektantów jest powoływanie się na normę PN-B 02877-4, a tym samym przyjmowanie uogólnionego bezwymiarowego współczynnika przepływu równego Cv = 0,6. W warunkach rzeczywistych wartość tego parametru jest najczęściej niższa niż uogólniona. Skutkuje to tym, że ilość zastosowanych okien oddymiających jest mniejsza niż wymagana, co obniża efektywność całego systemu.

Fot. D+H Polska

Optymalny dobór

Doradcy obiektowi D+H Polska po uzyskaniu od klienta wytycznych projektowych zwracają ogromną uwagę na miejsce, w jakim okno ma być zastosowane. Przykładowo w przypadku stolarki dachowej – takiej jak ta użyta w Teatrze Muzycznym Capitol – należy zawsze uwzględniać kierunek wiatru bocznego, strefę klimatyczną oraz kąt nachylenia dachu. Dopiero zebranie wszystkich tych informacji pozwala na przeprowadzenie indywidualnych obliczeń czynnej powierzchni oddymiania i finalnie na dobór odpowiedniego okna. W wykonywanych obliczeniach wykorzystywane są bezwymiarowe współczynniki przepływu Cv (w) określane w sposób doświadczalny, w zależności od kąta otwarcia i sposobu otwierania okna oraz stosunku wymiarów w świetle okna.

D+H Polska posiada w swojej ofercie kilka rozwiązań zależnych od kąta pochylenia połaci dachu.

Znajdują się wśród nich m.in.:

- dwuczęściowe okno pojedyncze jako dachowe skrzydło uchylne z deflektorami wiatrowymi – owiewkami (dach dwuspadowy, montaż przy nachyleniu [α] 2–30°),
- dwuczęściowe okno pojedyncze jako dachowe skrzydło uchylne i odchylne z deflektorami wiatrowymi (dach, również kolebkowy, montaż przy nachyleniu [α] 0–15°),
- pojedyncze okno jako dachowe skrzydło uchylne z deflektorami wiatrowymi (dach, montaż przy nachyleniu [α] 25–60°),
- pojedyncze okno jako dachowe skrzydło uchylne bez deflektorów wiatrowych (dach, montaż przy nachyleniu [α] 30–60°).

Nowości na rok 2014:

- dwuczęściowe okno pojedyncze jako dachowe skrzydło z zawiasami bocznymi (zawiasy równoległe do spadku, montaż przy nachyleniu [α] 0–20°),
- pojedyncze okno jako dachowe skrzydło uchylne z deflektorami wiatrowymi (montaż przy nachyleniu [α] 2–30°),
pojedyncze okno jako dachowe skrzydło odchylne z deflektorami wiatrowymi (montaż przy nachyleniu [α] 2–50°).

Owiewki

Jak wyjaśnia Łukasz Mak: „Zwykle najwięcej kłopotów przy obliczaniu czynnej powierzchni oddymiania przysparza projektantom określenie bezwymiarowego współczynnika przepływu dymu przez okno. Zgodnie z normą PN-EN 12101-2 współczynnik ten musi uwzględniać wpływ wiatru bocznego w oknach dachowych. Najkorzystniejsze współczynniki przepływu i jednocześnie powierzchnie czynne oddymiania mają okna wyposażone w deflektory wiatrowe, popularnie zwane owiewkami. Mogą one zostać wykonane z metalu lub szkła”. D+H Polska posiada szczegółowe instrukcje ich wykonania i montażu. Stosowanie owiewek w oknach oddymiających powoduje, że nie ma potrzeby zwielokrotniania ich ilości i montowania z różnych stron budynku. Pozwala to na obniżenie kosztów całej instalacji systemu oddymiania.

Fot. D+H Polska

Napędy synchroniczne

D+H Polska oferuje napędy łańcuchowe i zębatkowe wyposażone w zintegrowany system elektronicznej synchronizacji. Umożliwia on równomierne rozłożenie ciężaru skrzydła okiennego, jego bezpieczne otwieranie i zamykanie, jak też wyłączanie wszystkich napędów w przypadku przeciążenia. Dla indywidualnych potrzeb użytkownika napędy można programować. Wszystkie napędy synchroniczne posiadają w swojej nazwie oznaczenie BSY+. Napędy łańcuchowe stosowane są głównie do okien oddymiających, montowanych na fasadzie budynku. Natomiast napędy zębatkowe stosowane są zwykle do szerokich i ciężkich skrzydeł okien dachowych. Wyróżnia je duża siła pchania i ciągnięcia. Każdy z napędów można lakierować z wykorzystaniem całej palety kolorów RAL.

Bezpieczny Capitol

We wrocławskiej realizacji zastosowano 10 dwuczęściowych oddymiających okien dachowych Euro-SHEV, wykonanych na systemie profili aluminiowych firmy Aluprof, a konkretnie serii MB-SR50. Wszystkie zostały wyposażone w metalowe deflektory wiatrowe. Jako napędów użyto elektrycznych siłowników zębatkowych z synchronizacją – ZA 155/1000 BSY+. Największe z okien zamontowano w świetliku nad foyer od ulicy Piłsudskiego – mają one wymiary skrzydeł 2200 × 1126 mm. Ze względu na duży ciężar skrzydła (waga jednego wynosi 93 kg) na każdym z okien zamontowano cztery napędy – po dwa na każde skrzydło. Sterowanie stolarką odbywa się za pomocą central oddymiania typu RZN.