Andrzej Roter - Dyrektor Generalny Konferencji Przedsiebiorstw Finansowych, Fot. Demografowie prognozują, że proces starzenia się – i tak już „starego” społeczeństwa - będzie przyspieszał. Prognozy te stają się ostrzeżeniem przed społecznymi i ekonomicznymi konsekwencjami głębokich zmian, jakie staną przed Polską jako krajem, który może stać się najstarszym społeczeństwem Europy. Już dziś potrzebne są rozwiązania, które będą przeciwdziałać zjawisku ubożenia i wykluczenia wśród polskich emerytów. Jednym z długo oczekiwanych na wdrożenie rozwiązań prawnych była Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym, która weszła w życie 15 grudnia 2014 roku. Jednak pozostaje ona – jak dotąd - martwym zapisem. Żaden bank nie oferuje tego produktu i, zgodnie z doniesieniami mediów, żaden nie rozważa wprowadzenia go w najbliższej przyszłości. A z regulacją tą związane były duże nadzieje osób starszych na to, że umożliwi uzpełnienie brakujących im środków na finansowanie ich życiowych potrzeb. Miałoby się to odbywać w ten sposób, iż właścicielom nieruchomości dawałaby możliwość uzyskania w banku kredytu, wypłacanego jednorazowo lub w comiesięcznych odstępach przez określony w umowie czas. - Można stwierdzić, iż obecnie problem Seniorów polega na tym, iż pomimo przyjęcia ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, w bankach nie ma i przez lata nie będzie takiej oferty – podkreśla Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM. – Możliwe, że sama usługa, z punktu widzenia banku, nie będzie pozwalała na dużą ekspansję rynku, bankom brakuje również narzędzi oraz wiedzy dotyczącej skomplikowanej i odmiennej niż w przypadku tradycyjnych produktów obsługi Seniorów – dodaje.

Różnice pomiędzy produktami

Dla konsumentów podstawowa różnica odwróconego kredytu hipotecznego i renty dożywotniej polega na tym, iż świadczenia z tego drugiego produktu są dożywotnie. Wzmacnia to ich poczucie bezpieczeństwa. Ustawa, która wprowadzałaby nadzór nad rynkiem rent dożywotnich, nadal jednak nie została uchwalona.

– Można powiedzieć, że dzięki ustawie o odwróconym kredycie hipotecznym, rząd uregulował tylko jedną formę świadczeń, która nie wydaje się być wystarczająco dopasowana do aktualnych oczekiwań i potrzeb Seniorów – mówi Andrzej Roter, Dyrektor Generalny Konferencji Przedsiebiorstw Finansowych (KPF). A jest to ta część rynku, która funkcjonuje w branży od wielu lat, ma zadowolonych klientów, podpisane umowy, standardy postępowania w relacji z osobami starszymi, zawarte w Zasadach Dobrych Praktyk KPF oraz wiedzę i doświadczenie, niezbędne do profesjonalnej obsługi Seniorów – dodaje Andrzej Roter,

Rynek sukcesywnie rośnie

Rynek rent dożywotnich wykazuje tendencję wzrostową. Według danych KPF umowy o rentę dożywotnią podpisało około 500 osób. Fundusze hipoteczne liczą na wzrost do poziomu brytyjskiego, wynoszącego 25-30 tys. nowych umów rocznie. Tym bardziej, że według Eurostatu w Polsce osoby w wieku 65+ są właścicielami 2,5 mln nieruchomości. I potrzebują pieniędzy. Z danych GUS wynika, że ponad połowa polskich emerytów ma miesięcznie do dyspozycji mniej niż 1.600 zł brutto. - Dodatkowe dochody uzyskiwane z renty dożywotniej mogą zwiększać ten budżet nawet o ponad 100% – stwierdza Katarzyna Brzeska-Miksa, Prezes Funduszu Hipotecznego Familia S.A. - Ponadto mozliwość uzyskania większej wypłaty jednorazowej na początku umowy, przy zachowaniu renty dożywotniej, daje szansę wielu Seniorom na pozbycie się długów czy też spłatę innych zobowiązań. I to zapewniając sobie prawo do mieszkania do końca życia w swoim mieszkaniu – dodaje Prezes Brzeska – Miksa.

Zdaniem ekspertów, szybkie zakończenie prac nad ustawą o rencie dożywotniej przyniosłoby liczne korzyści. Najważniejszą byłoby ustanowienie odpowiedniego poziomu kontroli, za który odpowiadałaby Komisja Nadzoru Finansowego. Ustawa nakładałaby też m.in. wymóg uzyskania stosownego zezwolenia na działalność i posiadania kapitału zakładowego nie mniejszego niż 2 miliony euro. - Ustawa o dożywotnich świadczeniach pieniężnych umożliwi seniorom korzystanie z bezpiecznej renty dożywotniej. Zobliguje wszystkie podmioty na rynku do stosowania jednolitych, przejrzystych procedur oraz wyznaczania wysokich standardów obsługi klienta – podkreśla Katarzyna Brzeska-Miksa, Prezes Zarządu Funduszu Hipotecznego Familia S.A.

Przedstawiciele funduszy hipotecznych zapewniają, że już dzisiaj spełniają normy narzucane przez nowe przepisy, w których tworzeniu sami uczestniczyli. Liczą, że prace nad ustawą niebawem wejdą w kolejny etap. – Projekt jest gotowy do dalszych prac w ramach procesu legislacyjnego. Do jego wejścia w życie wystarczy teraz polityczna wola i lepsze zrozumienie potrzeb rosnącej grupy potencjalnych beneficjentów – ocenia Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM.