Fot. FotoliaProf. Krzysztof Matyjaszewski, absolwent Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej, należy do ścisłej światowej czołówki chemików.

Polak został wytypowany przez The American Chemical Society. Nagrodzono go za innowacje w dziedzinie chemii polimerów, przede wszystkim opracowanie metody ATRP (polimeryzacji rodnikowej z przeniesieniem atomu), pozwalającej na kontrolowaną syntezę makrocząsteczek o ściśle określonej budowie. Dzięki niej można uzyskać polimery o niespotykanej dotąd budowie i właściwościach, zaś koszty polimeryzacji uległy znacznemu obniżeniu.

Zmieniając temperaturę i inne parametry reakcji ATRP można precyzyjnie kontrolować skład polimerów i ich architekturę za pomocą katalizatora, który dodaje jeden lub kilka monomerów na raz do rosnącego łańcucha polimeru.

ATRP jest szeroko stosowana przy wytwarzaniu polimerów i kopolimerów, stosowanych jako kleje, środki uszczelniające czy składniki farb. Prowadzone są również związane z nią badania dotyczące metod podawania leków, regeneracji kości i innych zastosowań biomedycznych.

Jako pierwsze wykorzystały metodę ATRP do przemysłowej produkcji polimerów firmy w Japonii i Stanach Zjednoczonych. Utworzone przez prof. Matyjaszewskiego dwa konsorcja przy Uniwersytecie Carnegie Mellon skupiają ponad 30 firm zainteresowanych rozwojem i wdrożeniem nowych technologii opartych na metodzie ATRP.

Opracowana przez Krzysztofa Matyjaszewskiego metoda ATRP to najbardziej znaczący postęp w dziedzinie syntezy polimerów w ostatnim półwieczu – stwierdza na stronie „The American Chemical Society” David A. Tirrell z California Institute of Technology.

Jak poinformowało Biuro Prasowe Politechniki Łódzkiej, w środowisku naukowym profesor jest od kilku lat wymieniany jako jeden z najpoważniejszych wśród Polaków kandydatów do nagrody Nobla w dziedzinie chemii.

Krzysztof Matyjaszewski, urodził się 8 kwietnia 1950 w Konstantynowie. Studia magisterskie rozpoczął na Wydziale Chemii Politechniki Łódzkiej. W ich trakcie wyjechał na stypendium do Instytutu Petrochemicznego w Moskwie – tam też ukończył studia w 1973.

Po powrocie zatrudnił się w Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN (CBMiM PAN), gdzie w 1976 obronił pracę doktorską „Makroestry, pary jonowe i wolne jony w polimeryzacji tetrahydrofuranu.” Promotorem jego rozprawy doktorskiej był Stanisław Penczek. Po uzyskaniu stopnia doktora wyjechał w 1977 na roczny staż na University of Florida. Po powrocie ze stażu pracował jako adiunkt w CBMiM PAN w zespole prof. Stanisława Penczka. W 1985 uzyskał na Politechnice Łódzkiej stopień naukowy doktora habilitowanego.

W latach 1984–1985 odbył staż w CNRS i jednocześnie pełnił funkcję invited professor na Uniwersytecie Paryskim. W 1985 przeniósł się na Carnegie Mellon University w Pittsburghu, gdzie początkowo pracował jako zwykły członek zespołu naukowego, następnie adiunkt (assistant professor), profesor nadzwyczajny (associate professor), aby w roku 1998 uzyskać tam pełne stanowisko profesora.

W latach 1994–1998 pełnił funkcję dziekana Wydziału Chemicznego Carnegie Mellon University. W 1998 utworzył i został kierownikiem Center for Macromolecular Engeering – wydzielonego, samodzielnego instytutu działającego w ramach Carnegie Mellon University. Oprócz tego od 2001 jest twórcą i kierownikiem Controlled Radical Polymerisation Consortium. Jest to organizacja zajmująca się aktywnym gromadzeniem i wykorzystywaniem środków na badania w dziedzinie ATRP.

Jest profesorem na Uniwersytecie Carnegie Mellon w Pittsburgu. W 1998 r. otrzymał tytuł J. C. Warner Professor of Natural Sciences, który przejął po laureacie nagrody Nobla Johnie Pople’u. W 2004 r. otrzymał najbardziej prestiżowy tytuł tej uczelni: University Professor. Pełni także funkcję dyrektora Centrum Inżynierii Makromolekularnej Uniwersytetu Carnegie Mellon. Jest również profesorem na uniwersytecie stanowym w Pittsburgu.

Profesor jest współautorem 10 książek, ponad 60 rozdziałów w książkach i ponad 600 prac naukowych. W ostatnich 10 latach jego publikacje były cytowane ponad 12 tys. razy. Sama opublikowana w roku 1995 praca dotycząca ATRP (Journal of the American Chemical Siciety) była cytowana ponad 6 tys. razy.

Wśród licznych tytułów profesora są: członkostwo polskiej oraz rosyjskiej Akademii Nauk, honorowe członkostwo Chińskiego Towarzystwa Chemicznego oraz członkostwo American Chemical Society. Jest też miedzy innymi laureatem izraelskiej Wolf Prize in Chemistry i Japan’s Society of Polymer Science Award.

Wartość nagrody AkzoNobel North America Science Award to 75 tys. dolarów. Zostanie wręczona wiosną tego roku podczas ogólnokrajowego zjazdu American Chemical Society w Nowym Orleanie.