Ściana jednowarstwowa

Składa się z jednej warstwy nośnej (wykończonej tynkiem lub oblicówką), pełniącej jednocześnie funkcję elementu konstrukcyjnego i termoizolacyjnego. Do budowy ścian jednowarstwowych należy stosować materiały o bardzo dobrych parametrach cieplnych, gwarantujących przy tym pożądaną wytrzymałość konstrukcji. Tego typu przegroda musi charakteryzować się współczynnikiem przenikania ciepła nie przekraczającym U=0,5W/m2K. Najczęściej jest ona realizowana z keramzytobetonu, bloczków z betonu komórkowego odmiana 400 i 500 (murowanych na zaprawę klejową lub zaprawę ciepłą), pustaków z ceramiki porowatej. Zapewniają one osiągnięcie współczynnika U znacznie poniżej wymagań określonych w PN-EN ISO 6964, a przy tym umożliwiają wzniesienie muru szybko i łatwo. Elementy konstrukcyjne są lekkie, duże (co przyspiesza tempo budowy), łatwo je dopasować do siebie.

Ściana dwuwarstwowa

Zbudowana jest z dwóch warstw – nośnej oraz izolacji cieplnej (przede wszystkim wełna mineralna lub styropian) z warstwą wykańczającą (najczęściej tynk cienkowarstwowy lub oblicówka). W przeciwieństwie do ściany jednorodnej, gdzie użyty materiał pełni jednocześnie funkcję elementu konstrukcyjnego i termoizolacyjnego, w przypadku ściany dwuwarstwowej każda z warstw pełni przypisane jej odmienne funkcje: nośna – przenosi siły pochodzące od innych elementów konstrukcji; ociepleniowa – zapewnia odpowiednią izolacyjność cieplną oraz chroni warstwę konstrukcyjną przed destrukcyjnym wpływem warunków zewnętrznych i ekstremalnych temperatur.


W systemie tym do budowy warstwy konstrukcyjnej stosowane mogą być wszystkie materiały przenoszące obciążenia – np. ceramika tradycyjna lub poryzowana (ciepła), beton komórkowy, keramzytobeton, elementy silikatowe, bloczki gipsowe, keramzytowe, styrobeton, wiórobeton itp. Grubość muru wewnętrznego zależy od konstrukcji budynku i warstwy ociepleniowej – U~0,28 przegrody osiągniemy wznosząc ją np. z bloczków z betonu komórkowego 24 cm + styropian 12 cm z tynkiem cienkowarstwowym (grubość ściany – 36 cm) albo pustaka Max 29 cm + styropian 12 cm z tynkiem cienkowarstwowym (grubość ściany 41 cm) albo bloczków silikatowych Silka M18 + styropian 12 cm z tynkiem cienkowarstwowym (grubość ściany 30 cm).

Warstwa termoizolacyjna wykonywana jest z materiałów o niskiej przewodności cieplnej – płyt styropianowych, z wełny mineralnej (zwykłych lub lamelowych) lub pianki poliuretanowej. Przed niszczącym działaniem warunków atmosferycznych materiał izolacyjny zabezpiecza warstwa okładziny zewnętrznej (tynk cienkowarstwowy, oblicówka z płytek elewacyjnych).

Ściany dwuwarstwowe są najpopularniejszym rozwiązaniem. Wprawdzie ich wznoszenie trwa dłużej niż jednowarstwowych, jednak zaletą jest to, że wszystkie niedokładności popełnione przy wznoszeniu warstwy konstrukcyjnej można zniwelować poprawnie wykonując ocieplenie.

Ściana trójwarstwowa

Składają się na nią trzy warstwy:
- nośna (wewnętrzna) – odpowiada za wytrzymałość konstrukcji, do jej wykonania mogą być użyte wszystkie materiały przenoszące obciążenia, takie jak do wznoszenia muru w ścianach dwuwarstwowych; im wyższe parametry wytrzymałościowe materiału, tym mniejsza może być jej grubość; warstwę nośną muruje się np. z bloczków betonowych, cegły ceramicznej, porobetonów itp.; grubość warstwy zależy od zastosowanych materiałów – na ogół wystarczy 15-20 cm;

- termiczna (środkowa) – odpowiada za parametry cieplne, najczęściej wykonywana jest z wełny kamiennej, wełny szklane, styropianu; grubość tej warstwy wynosi na ogół ok. 16 cm; ocieplenie może być też wykonane z płyt pianki poliuretanowej, z wdmuchiwanych pomiędzy warstwy muru włókien celulozy lub wtryskiwanej pianki krylaminowej;

- osłonowa (zewnętrzna) – najcieńsza, jej zadaniem jest ochrona pozostałych warstw przed destrukcyjnym wpływem warunków atmosferycznych, uszkodzeniami mechanicznymi; warstwą osłonową może być okładzina klinkierowa, kamienna, betonowe bloczki elewacyjne, tynk, siding itp., jej grubość zależy od materiału, z jakiego wykonana jest elewacja.

Zaletą ścian trójwarstwowych są znakomite parametry wytrzymałościowe i izolacyjne (współczynnik przenikania ciepła U jest bardzo niski i wynosi mniej niż 0,25 W/m2K), a także fakt, że warstwa termoizolacyjna zabezpieczona jest od zewnątrz ścianką osłonową. Zapewniają bardzo dobrą ciepłochłonność, mają wysoką zdolność do akumulowania ciepła oraz stabilizowania wilgotności powietrza. Wśród murowanych ścian trójwarstwowych wyróżnia się:
- ścianę z wentylowaną szczeliną powietrzną – to rozwiązanie stosuje się, jeśli warstwa elewacyjna wykonana jest np. ze spoinowanej cegły klinkierowej; materiał izolacyjny dociśnięty jest do warstwy konstrukcyjnej, a między nim a ścianką osłonową znajduje się pustka grubości 3-4 cm, która pozwala na odparowanie wilgoci mogącej pojawić się wskutek skraplania pary wodnej lub drobnych przecieków;

- ściana bez szczeliny wentylacyjnej – rozwiązanie stosowane w przypadku, gdy warstwą elewacyjną jest materiał odporny na przenikanie wilgoci (np. tynk cementowo-wapienny).
Mankamentem ścian trójwarstwowych jest z jednej strony duże grubość i ciężar, z drugiej – pracochłonność wykonania i duże ryzyko pojawienia się mostków termicznych wskutek błędów wykonawczych.

Ściany docieplone

Wzniesione w ostatnich latach, kiedy obowiązywały już rygorystyczne normy dotyczące wielkości współczynnika przenikania ciepła, budynki zapewniają pożądany komfort cieplny i charakteryzują się do minimum ograniczonymi niekontrolowanymi stratami ciepła. Poprawy parametrów izolacyjności przegród zewnętrznych wymaga natomiast wiele domów, powstałych przed kilkunastu czy kilkudziesięciu laty. Docieplenie ścian pozwala na znaczące, sięgające nawet 40%, ograniczenie ucieczki ciepła, a także zwiększa trwałość przegród zewnętrznych, podnosi stateczność cieplną budynku, pozwala na wyeliminowanie mostków termicznych.

W budownictwie jednorodzinnym stosuje się następujące metody poprawy parametrów cieplnych obiektu:
- ETICS - Bezspoinowy System Ociepleń lub lekka mokra (dwie ostatnie to dawne nazwy tego systemu), najpopularniejsza, możliwa do wykonania we własnym zakresie, lepiej znany pod do niedawna obowiązującą nazwą: metoda lekka mokra; może być stosowana do ocieplania ścian murowanych wzniesionych z różnych materiałów i składających się z różnej liczby warstw – może być wykorzystana przy ścianach trójwarstwowych, dwuwarstwowych ocieplonych bloczkami betonu komórkowego, a także do ścian monolitycznych z betonu żwirowego, keramzytobetonu itp.

Polega ona na przymocowaniu do oczyszczonej, suchej ściany przy pomocy kleju i specjalnych kołków materiału termoizolacyjnego (styropianu samogasnącego lub wełny mineralnej), a następnie nałożeniu siatki z włókna szklanego zatopionego w masie klejowej, która stanowi podkład pod tynk. Warstwę zewnętrzną stanowi tynk cienkowarstwowy: akrylowy lub mineralny w przypadku styropianu, tylko mineralny w przypadku wełny. W przypadku ścian jednorodnych grubość warstwy izolacyjnej winna kształtować się na poziomie ok. 10 cm; przy ścianach cieplejszych – nie mniej niż 5 cm. Warto jednak zastosować nieco grubszą warstwę niż wymagana przepisami, gdyż podraża to jedynie minimalnie koszt docieplenia, a będzie dobrym zabezpieczeniem na przyszłość;


- metoda lekka sucha – jej istotą jest podniesienie izolacyjności termicznej ścian bez użycia kleju i zaprawy, dzięki czemu prace mogą być prowadzone praktycznie przez cały rok; wszystkie warstwy mocowane są mechanicznie przy pomocy specjalnych łączników. Polega ona na zamocowaniu do ściany drewnianego lub metalowego podwójnego rusztu konstrukcyjnego, pomiędzy którego listwami układa się warstwę termoizolacji. Jako izolację cieplną stosuje się płyty z wełny mineralnej (półtwarde lub twarde, o grubości 10-15 cm) lub ze styropianu (wykorzystywany jest rzadziej, gdyż jest mniej sprężysty i bardziej sztywny niż wełna, przez co trudniej się go układa). Muszą one wypełniać przestrzenie między elementami rusztu bez jakichkolwiek przerw i dokładnie przylegać do powierzchni ściany. Warstwę zewnętrzną stanowią przymocowane do rusztu gotowe elementy elewacyjne – płyty osłonowe, panele i płyty elewacyjne, siding lub deski itp. Warstwa ocieplenia z wełny mineralnej wymaga zabezpieczenia powłoką wiatrochronną (paroprzepuszczalną) od strony warstwy elewacyjnej. Chroni ona przed wnikaniem chłodnego powietrza w głąb izolacji cieplnej oraz ewentualnym zamakaniem izolacji. Między okładziną elewacyjną a izolacją cieplną z wełny mineralnej należy pozostawić wolną przestrzeń (warstwę powietrzną). Głównym zadaniem szczeliny wentylacyjnej jest osuszanie wiatroizolacji, wełny mineralnej, a także wewnętrznej strony desek lub paneli okładzinowych z wykraplającej się pary wodnej, ewentualnie deszczu albo śniegu;


- metoda ciężka sucha - polega na obłożeniu ściany zewnętrznej materiałem o dużym oporze dyfuzyjnym (np. cegłą klinkierową, kamieniem itp.) i umieszczeniu pomiędzy nimi warstwy izolacyjnej. W ścianach zewnętrznych wierci się otwory i mocuje w nich kotwy stalowe, na które nasuwa się ocieplenie, a następnie muruje ścianę elewacyjną. Jako warstwę termoizolacyjną można stosować styropian (wówczas ścianę elewacyjną wznosi się bezpośrednio przy ociepleniu) lub wełnę mineralną (niezbędne jest pozostawienie szczeliny wentylacyjnej pomiędzy ścianą elewacyjną a materiałem termoizolacyjnym oraz montaż specjalnych kratek, zapewniających wlot i wylot powietrza

Należy podkreślić, że samo docieplenie ścian nie jest działaniem wystarczającym dla zmniejszenia strat ciepła w obiekcie. Niekontrolowana jego ucieczka ma bowiem miejsce przede wszystkim przez dach i okna, a także do gruntu i oraz przez wentylację.