Obustronne powłoki zawierające substancje czynną na bazie keratyny obniżają w powietrzu pomieszczenia zawartość substancji szkodliwych, takich jak formaldehyd. Fot. Fermacell GmbHJeden z hamburskich szpitali wyposażył dwa pokoje tak, aby zminimalizować ilość szkodliwych substancji chemicznych oraz zharmonizować je ze specjalnymi wymaganiami pacjentów cierpiących na chemiczną nadwrażliwość (ang. Multiple Chemical Sensitivity – zespół nadwrażliwości na różnego rodzaju substancje chemiczne) oraz pacjentów z chorobami cywilizacyjnymi. Nazwano je „pokojami ekologicznymi”. Zostały przy tym wykorzystane wyłącznie takie materiały budowlane, które wcześniej poddano testom oddziaływania na zdrowie i potwierdzono brak ich szkodliwego wpływu. Konstrukcje ścian wykonano z użyciem płyt Fermacell greenline, specjalnych płyt gipsowo-włóknowych, które mają zdolność do absorbowania substancji szkodliwych i drażniących zapachów z powietrza otoczenia i trwale je ze sobą wiążą. Mechanizm działania substancji czynnych przebadano i zatwierdzono w ramach serii testów o szerokim zakresie, przeprowadzonych między innymi przez niezależny instytut ekologiczny w Kolonii.

Klinika diakoniczna w Hamburgu, widok na cały obiekt.jpg: Klinika diakoniczna Agaplesion w hamburskiej dzielnicy Eimsbüttel jest użytkowana od początku 2011 roku. Ten nowoczesny budynek oferuje nawet tzw. pokoje ekologiczne. Są to specjalne pomieszczenia, w których do minimum zostało obniżone obciążenie pacjentów cierpiących na zespół chemicznej nadwrażliwości i alergików. Fotografia: Klinika diakoniczna AgaplesionCoraz więcej osób cierpi na tzw. zespół nadwrażliwości na substancje chemiczne (MCS) i każdego dnia reaguje poważną nietolerancją na środki dezynfekcyjne, substancje zapachowe, rozpuszczalniki, pestycydy, środki piorące lub toksyny obecne w gospodarstwach domowych (np. formaldehyd, impregnaty do konserwacji drewna itp.) Ze względu na to, że chorobą dotknięty jest cały układ immunologiczny, objawy występują często w całym ciele i we wszystkich organach. Pobyt w klinice na ogół wiąże się z dalszymi problemami.

W nowo wybudowanym budynku kliniki diakonicznej spółki Agaplesion w hamburskiej dzielnicy Eimsbüttel przygotowano teraz dwa specjalne pokoje o niskiej zawartości szkodliwych substancji, przeznaczone dla pacjentów z MCS. Z oznaczeniem „pokoje ekologiczne” przygotowano jeden pokój jednoosobowy i jeden pokój dwuosobowy. Oba pokoje „uszyto na miarę” potrzeb pacjentów cierpiących na choroby cywilizacyjne. Klinika diakoniczna funkcjonuje od początku 2011 roku. Z 360 łóżkami i klasycznymi oddziałami, takimi jak interna, porodówka i chirurgia, a także ofertą specjalną, jak chirurgia ręki, chirurgia plastyczna czy geriatria z diabetologią, niedawno dokończona inwestycja o łącznej wartości 101 milionów euro w odpowiednim stopniu pokrywa potrzeby dzielnicy.

Właściwości specjalne materiałów budowlanych

Pokoje ekologiczne należą do oddziału chorób wewnętrznych, ale mogą z nich korzystać także pacjenci z innych oddziałów. Pokoje te są oddzielone od pozostałych pomieszczeń przedsionkiem z dymoszczelnymi drzwiami, funkcjonującym jako swego rodzaju komora oddzielająca i dezynfekcyjna. Skażone elementy odzieży należy pozostawić w przedsionku. Wyposażenie pokojów stanowią przedmioty niezawierające substancji szkodliwych lub zawierające je w niewielkich ilościach. Przykładowo zainstalowano w nich szklane drzwi, a w celu zapewnienia pacjentom dostatecznego stopnia intymności wybrano szkło matowe. Ramy okienne i drzwiowe są izolowane konopiami. Na posadzkach ułożono płytki w ciepłych kolorach. Zasłony zastąpiono żaluzjami zewnętrznymi. Zamiast standardowych kaloryferów, na których osadza się kurz, zastosowano ogrzewanie ścienne.

Dla pacjentów reagujących nadwrażliwością na obecność elektrosmogu, zredukowano obciążenie wywoływane polem elektromagnetycznym, między innymi poprzez zainstalowanie wyłączników bezprądowych. Niezależna jednostka wentylacyjna dba o to, aby do pokojów nie przedostawały się wraz z doprowadzanym powietrzem żadne szkodliwe substancje. Również pościel na szpitalnych łóżkach jest wolna od substancji zapachowych.

Klinika diakoniczna w Hamburgu, pokój ekologiczny.jpg: Ekologiczne pokoje w klinice diakonicznej spółki Agaplesion w hamburskiej dzielnicy Eimsbüttel oferują pacjentom przyjazną atmosferę. Pokoje charakteryzują się ciepłymi odcieniami brązu. Koncepcja wyposażenia z minimalną ilością szkodliwych substancji jest adresowana specjalnie dla pacjentów zespołem chemicznej nadwrażliwości. Foto: Klinika diakoniczna spółki AgaplesionWszystkie zastosowane wyroby poddano testom na odpowiedniość do zastosowań specjalnych. Aby uniknąć jakichkolwiek wątpliwości, kierownictwo budowy zaprosiło do współpracy architekta Andreasa Tapio Scheida. Hamburski projektant dysponuje bogatym doświadczeniem w zakresie budownictwa antyalergicznego oraz minimalizacji zawartości substancji szkodliwych. Andreas T. Scheid zwrócił szczególną uwagę na odpowiedni dobór materiałów budowlanych. „Obecnie na rynku są dostępne różne produkty zdolne do wiązania substancji szkodliwych, takich jak np. formaldehyd, we wnętrzach pomieszczeń” – mówi projektant. Przy czym mechanizmy ich działania są bardzo różne. W zależności od rodzaju oddziaływania, najczęściej nie ma ono charakteru ciągłego. „Na przykład produkty” –wyjaśnia Andreas T. Scheid – „które działają w kombinacji z promieniowaniem UV, nie działają o zmroku, o świcie ani w nocy, a także wewnątrz pomieszczeń”. Również substancje mineralne wiążące substancje szkodliwe tylko na swej powierzchni, a uwalniające je przy zmianie temperatury lub wilgotności, nie będą tutaj pomocne. Wybór padł na wprowadzany akurat w tym czasie na rynek Fermacell greenline. Nowy wynalazek największego europejskiego producenta płyt gipsowo-cementowych i materiałów budowlanych, dzięki obustronnej powłoce zawierającej naturalny składnik czynny, występujący również w wełnie owczej, wiąże substancje szkodliwe oraz drażniące zapachy z powietrza otoczenia. Substancja czynna jest aktywna w sposób ciągły, a co więcej, również wtedy, gdy znajduje się pod warstwami wykończeniowymi, takimi jak powłoki malarskie, tapety czy wykładziny dywanowe. Obowiązuje tutaj zasada: im bardziej otwarty dyfuzyjnie jest materiał warstwy wykończeniowej, tym szybciej zadziała substancja czynna.

Mechanizm działania przebadano i zatwierdzono do użytku w trakcie licznych badań, przeprowadzonych między innymi w niezależnym instytucie ekologicznym w Kolonii. Pomiary, przeprowadzane w aktualnie wykonywanych budynkach w regularnych odstępach czasu, przy zachowaniu identycznych warunków otoczenia, potwierdziły, że po zakończeniu prac budowlanych wykonywanych „na sucho”, wartości stężeń substancji szkodliwych w powietrzu obniżają się dzięki obecności Fermacell greenline.

FERMACELL greenline – wykres skuteczności.jpg: Zakres redukcji zawartości substancji szkodliwych w powietrzu dzięki zastosowaniu Fermacell greenline. Fotografia: Fermacell GmbH

Mechanizm działania Fermacell greenline

Odpowiedzialna za ten efekt jest specjalna mieszanina cząsteczkowa na bazie keratyny, znajdująca zastosowanie jako obustronny lakier bazowy do płyt Fermacell i idealnie do tego dostosowana. „Keratyna jest ważnym składnikiem owczej wełny. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu z wyrobami na bazie owczej wełny stosowanymi w budownictwie wiemy o jej pozytywnym i długotrwałym oddziaływaniu” – poinformował projektant. Zasada jej skutecznego działania jest bardzo prosta: na początku cząsteczki substancji szkodliwych, takich jak aldehydy czy ketony, odkładają się luźno na powierzchni materiału (sorpcja fizyczna, odwracalna), a następnie, nawet poprzez warstwy wykończeniowe, wnikają do głębszych warstw (dyfuzja), gdzie są trwale wiązane chemicznie i przekształcane (absorpcja chemiczna, nieodwracalna), w konsekwencji nie mogą zostać ponownie uwolnione do powietrza w pomieszczeniu. Z uwagi na to, że szkodliwe substancje są trwale usunięte, należy oceniać gipsowo-kartonowe płyty Fermacell greenline jako całkowicie pozbawiony wad materiał budowany do stosowania podczas potencjalnych remontów przeprowadzanych w późniejszym czasie.

Wszystkie ściany i stropy hamburskich pokojów ekologicznych zostały pokryte płytami Fermacell greenline. Montaż wielkoformatowych płyt (12,5 × 3000 × 1250 mm) przeprowadzono na podwieszanej konstrukcji nośnej z profili metalowych przed zastosowaniem klasycznej płyty gipsowo-cementowej Fermacell funkcjonującej jako płyta nośna ogrzewania ściennego. „Również standardowe płyty Fermacell” – mówi architekt Scheid – „wydzielają niewiele substancji do powietrza, ponieważ są produkowane z zastosowaniem ekologicznej technologii, wyłącznie na bazie naturalnych materiałów (papier z recyklingu, gips i woda)”. Również w przypadku tych standardowych płyt instytut ekologiczny z Kolonii potwierdził brak jakichkolwiek wad ekologicznych. Jako izolację szczelin pomiędzy płytami zastosowano konopie.

Obróbka płyt Fermacell greenline przebiegała standardowym sposobem: płyty można było obrabiać tak samo, jak standardowe płyty gipsowo-włóknowe, bez konieczności użycia narzędzi specjalnych, tj. nacinać je, łamać, przecinać, frezować lub wiercić. Ostatecznie zostały przymocowane do metalowej konstrukcji nośnej. Do spoinowania użyto standardowego komponentu systemu Fermacell tj. kleju do spoinowania Fermacell greenline. Klej ten nie musi być oznaczany obowiązkowym zwrotem R40 „Podejrzewa się, że powoduje raka”. Ściany pomalowano naturalną, ekologiczną farbą wapienną. Przeprowadzona po zakończeniu prac budowalnych kontrola jakości powietrza w pomieszczeniach, zaopiniowana przez niezależne laboratorium badawcze ostatecznie potwierdziła wysoką jakość powierza w pomieszczeniach.

Klinika diakoniczna w Hamburgu, korytarz.jpg: Także z zewnątrz klinika diakoniczna Agaplesion w hamburskiej dzielnicy Eimsbüttel prezentuje się nowocześnie i postępowo. Specjalnie dla pacjentów z zespołem chemicznej nadwrażliwości klinika wyposażyła dwa pokoje jako pomieszczenia wolne od substancji szkodliwych. Foto: Klinika diakoniczna Agaplesion

Specjalne szkolenie pracowników

Oba pokoje ekologiczne stawiają wysokie wymagania nie tylko konstrukcji, ale również pracującemu tam personelowi. Personel opieki medycznej został odpowiednio przygotowany na specjalne potrzeby pacjentów. „Cały zespół został stosownie przeszkolony i musi spełniać odpowiednie wymagania. Zrozumienie szczególnej wrażliwości naszych pacjentów jest wyjątkowo ważne. Wiąże się to np. z używaniem środków higieny osobistej, takich jak dezodoranty, woda po goleniu itp. bez składników zapachowych” – mówi kierownik administracji Jörn Wessel. Kierowniczka placówki, Susanne Kankel, zaznacza: „Zarówno bielizna pościelowa, jak i nasza odzież robocza nie zawierają żadnych aromatycznych dodatków. Ponadto moi koledzy i ja dbamy, aby w naszym miejscu pracy nie stosować żadnych perfumowanych środków czystości”. Klinika pokrywa również zapotrzebowanie swoich pacjentów na nieperfumowane produkty higieniczne i środki myjące. „Pacjenci, którzy do tej pory byli przyjmowanie w tych pokojach” – dzieli się pierwszymi doświadczeniami Susanne Kankel – „czuli się tam bardzo dobrze”. Temu, kto będzie chciał skorzystać z oferty specjalnej kliniki diakonicznej spółki Agaplesion w hamburskiej dzielnicy Eimsbüttel, potrzebne będzie wyłącznie skierowanie do szpitala od lekarza pierwszego kontaktu oraz dokument potwierdzający stwierdzenie alergii lub zatrucia substancjami toksycznymi.

Podsumowanie:
Do wykonania dwóch ekologicznych pokojów w nowo wybudowanej hamburskiej klinice, przygotowanych specjalnie dla pacjentów cierpiących na MCS lub alergików, stosując Fermacell greenline, użyto materiału budowlanego, który w naturalny sposób usuwa z powietrza w pomieszczeniu szkodliwe substancje i trwale przetwarza je w substancje nieszkodliwe. Za oddziaływanie oczyszczające odpowiada obustronna warstwa specjalnej substancji czynnej na bazie keratyny. Zasada działania opera się na naturalnych właściwościach owczej wełny. Analizy jakości powietrza w pomieszczeniach przeprowadzone po zakończeniu inwestycji i zaopiniowane przez niezależny instytut badawczy ostatecznie potwierdziły wysoką jakość powietrza w pomieszczeniach.