Od paru już lat jednym z głównych aspektów, decydujących o zakupie sprzętu wyposażenia domu, jest nieszkodliwość dla środowiska oraz wysokość konsumpcji energii. Ten drugi wskaźnik wpływa również bezpośrednio na nasz portfel. Idąc do sklepu po lodówkę, pralkę lub telewizor zwracamy uwagę, do jakiej klasy efektywności energetycznej należą (A, A+, itd.), a co za tym idzie - jak używanie tego sprzętu wpłynie na rachunki i środowisko. Takie podejście jest szczególnie ważne przy wyborze systemu grzewczego do budynku, gdyż emisja substancji szkodliwych odbywa się bezpośrednio w naszym otoczeniu i wpływa na naszych bliskich. Poniżej przedstawiamy główne składniki gazów spalinowych i ich wpływ na nasze zdrowie.

Rysunek 1: Emisja PM w mg na 1kWh ciepła (nowe urządzenia 2010 r.); z opracowania Pawła Lachmana "Porównanie emisji zanieczyszczeń różnych technologii grzewczych wg raportu IPTS dla KomisjiPyły zawieszone
PM2.5, PM5 są to bardzo drobne pyły o średnicach nieprzekraczających odpowiednio 2.5 i 5μm. Ich drobiny są tak małe, że unoszą się w powietrzu, tworząc czasami tzw. smog i bez trudu przenikają do naszego układu oddechowego i krwionośnego. W oparciu o raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) długotrwałe przebywanie w otoczeniu zawierającym ww. zanieczyszczenia powoduje choroby płuc oraz układu krążenia, co finalnie skutkuje skróceniem długości życia średnio o 8 miesięcy w Europie i 10 w Polsce.
Największymi emisjami charakteryzują się kotły zasilane węglem (w tym tzw. ekogroszkiem), drewnem i olejem opałowym. Najmniejszymi emitorami tego typu skażenia są kotły gazowe, pompy ciepła oraz urządzenia hybrydowe. W tym momencie należy zaznaczyć, że wykresy obrazują cały proces wytwarzania energii, co w przypadku pomp ciepła, uwzględnia również emisję powstałą w elektrowniach, które produkują prąd elektryczny do zasilania urządzeń, a w których - w odróżnieniu od urządzeń domowych, nieposiadających systemów oczyszczających spaliny - są zamontowane systemy odsiarczania i elektrofiltry. Wynika to z faktu, że przepisy, nakazujące przeciwdziałanie zatruciu środowiska, obejmują urządzenia grzewcze dopiero powyżej 500 kW (kocioł domowy to moc około 24kW).

Rysunek 2: Emisja CO w mg na 1 kWh ciepła (nowe urządzenia 2010 r.); z opracowania Pawła Lachmana "Porównanie emisji zanieczyszczeń różnych technologii grzewczych wg raportu IPTS dla Komisji EuropejskiejCzad, czyli tlenek węgla
Kolejną substancją silnie trującą jest tlenek węgla CO, powszechnie zwany czadem. Jej szkodliwości nie trzeba nikomu udowadniać. Co roku, głównie w sezonie grzewczym słyszymy o zgonach spowodowanych zatruciem omawianym gazem. Dlaczego tlenek węgla jest tak niebezpieczny? W Wikipedii możemy znaleźć: „Toksyczne działanie tlenku węgla wynika z jego większego od tlenu (250–300 razy) powinowactwa do hemoglobiny, zawartej w erytrocytach krwi. Tworzy on połączenie zwane karboksyhemoglobiną, które jest trwalsze niż służąca do transportu tlenu z płuc do tkanek oksyhemoglobina (połączenie tlenu z hemoglobiną). Dochodzi więc do niedotlenienia tkanek, co w wielu przypadkach prowadzi do śmierci. Już wdychanie powietrza ze stężeniem 0,16% objętościowego CO, powoduje po dwóch godzinach zgon. O ile przy większych stężeniach (pow. 0,32%) pierwszymi objawami zatrucia jest silny ból głowy i wymioty, to mniejsze stężenia powodują przy względnie krótkim wdychaniu jedynie słaby ból głowy i zapadanie w śpiączkę, jednak i te stężenia powodują po dłuższym kontakcie śmierć.” Aby uniknąć ryzyka zatrucia najlepszym rozwiązaniem, podobnie jak w przypadku pyłów zawieszonych jest wybór pompy ciepła, gdyż jej emisja tego trującego gazu jest równa zeru.

Rysunek 3: Emisja CO2 w mg na 1 kWh ciepła (nowe urządzenia 2010 r.); z opracowania Pawła Lachmana "Porównanie emisji zanieczyszczeń różnych technologii grzewczych wg raportu IPTS dla Komisji Europejskiej"Dwutlenek węgla
Opisane powyżej zanieczyszczenia są szkodliwe bezpośrednio dla zdrowia człowieka, jak i środowiska naturalnego, postrzeganego globalnie. Jednakże, jest jeszcze jeden bardzo ważny gaz, który powstaje przy okazji spalania paliw kopalnych, a który w normalnych stężeniach nie szkodzi człowiekowi, ale negatywnie wpływa na otoczenie. Mowa tu o dwutlenku węgla - CO2. Jest on składnikiem powietrza, którym oddychamy, jak również stosowany jest w przemyśle spożywczym np. do produkcji napojów gazowanych. Trzeba jednak wiedzieć, że zbyt duża jego emisja prowadzi do tzw. efektu cieplarnianego, czyli wzrostu średniej temperatury na naszej planecie. W każdej sekundzie do ziemi dopływa bardzo duża ilość energii cieplnej wypromieniowana przez słońce. Pewna jej część jest niezbędna do istnienia życia. Reszta po odbiciu zostaje wypromieniowana w przestrzeń kosmiczną. Za to, aby nie oddać zbyt dużej ilości energii odpowiada atmosfera, która jak firanka przytrzymuje pewną jej część nad powierzchnią globu. Działanie gazów cieplarnianych powoduje „zagęszczanie oczek tej firanki”, czyli ograniczenie wypromieniowania nadmiaru energii w kosmos, co w efekcie prowadzi do wzrostu średniej temperatur. Jednym z najbardziej ekologicznych rozwiązań są elektryczne pompy ciepła, które emitują zdecydowanie mniej omawianego gazu niż kotły węglowe, olejowe czy nawet gazowe.