Fot. ISECS
Polacy oczekują szybkiej reakcji władz na zaistniałą sytuację. Samorządy odgrywają tu kluczową rolę. Najnowsza publikacja Instytutu Badań nad Bezpieczeństwem, Energetyką i Klimatem (ISECS) przedstawia kompleksową propozycję walki ze smogiem.

Jak się okazuje, programy do tej pory wprowadzane w miastach nie rozwiązują problemu, a w niektórych sytuacjach mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku. W odpowiedzi na kwestię niskiej jakości powietrza w Polsce oraz proponowane przez niektóre władze programy wymiany źródeł ciepła, dr Krzysztof M. Księżopolski z Instytutu Badań nad Bezpieczeństwem, Energetyką i Klimatem (ISECS) przygotował „Strategię walki ze smogiem”.

„Biorąc pod uwagę ilość odnotowanych przekroczeń poziomów zanieczyszczeń powietrza w Polsce, konieczne jest podjęcie pilnych działań ograniczających zjawisko smogu. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest indywidualne ogrzewanie w gospodarstwach domowych, a jego udział w krajowej emisji wynosi 32% w przypadku pyłu zawieszonego całkowitego (TSP), 78% dla benzo(a)pirenu, 40% dla pyłów PM10 oraz 41% dla pyłów PM2,5. Ze względu na źródło problemu, osią strategii powinno być zmniejszenie emisji pochodzących z budynków jednorodzinnych, które stanowią aż 90% wszystkich budynków mieszkalnych w Polsce.” - diagnozuje problem autor raportu, dr Krzysztof M. Księżopolski.

Dokument stanowi kompendium wiedzy na temat przyczyn i skutków smogu oraz przedstawia wyniki badania polegającego na zasymulowaniu kompleksowej modernizacji domów jednorodzinnych. Badanie to pokazuje redukcję zużycia energii i tym samym zmniejszenie emisji benzo(a)piernu, pyłów PM2,5 i PM10, którą można osiągnąć poprzez podniesienie standardu energetycznego budynków jednorodzinnych w Polsce.

W celu uzyskania pełniejszego obrazu, przeprowadzono dodatkowo symulację redukcji zużycia energii w dwóch typowych budynkach jednorodzinnych.

Przeprowadzenie kompleksowej modernizacji, w przypadku przeanalizowanych budynków, pozwoliło na ograniczenie zapotrzebowania na energię o ok. 81%. Dodatkowa, późniejsza inwestycja w postaci wymiany źródła ciepła na mniej emisyjne, a jednocześnie cechujące się wyższą sprawnością, pozwoliłaby na dalszą redukcję zużycia energii oraz bezpośrednio związanych z nią kosztów ogrzewania. To z kolei, dzięki ograniczeniu niskiej emisji, bezpośrednio przełoży się na poprawę jakości lokalnego powietrza.

Efektu takiego nie osiągniemy wymieniając jedynie źródło ciepła. Badanie pokazuje, że jeśli w późniejszym etapie zdecydowalibyśmy się na przeprowadzenie modernizacji okazałoby się, że zainstalowane wcześniej nowe źródło ciepła jest przewymiarowane – w przypadku obu analizowanych budynków, nawet o ok. 81%. Sumując, z punktu widzenia technicznych i finansowych uwarunkowań, należy dokonać kompleksowej modernizacji budynku, a dopiero potem wymienić źródło ciepła.



„Nasze badania pokazują, iż dzięki kompleksowym inwestycjom zmniejszającym zapotrzebowanie na ciepło budynków jednorodzinnych można zredukować emisję benzo(a)piernu o 44%, pyłów PM2,5 o 22%, a pyłów PM10 o 23% w skali całego kraju, a tym samym znacząco zmniejszyć zjawisko smogu” - pisze autor raportu.

Skuteczna strategia walki ze smogiem, wg ISECS, powinna przede wszystkim uwzględniać:

1. Kompleksową modernizację budynków jednorodzinnych na obszarach wiejskich graniczących z miastami, obejmującą izolację przegród zewnętrznych, wymianę okien oraz modernizację i optymalizację systemu ogrzewania.
2. Koncentrację wysiłków w odpowiednich grupach wiekowych budynków. Dzięki kompleksowej modernizacji zużycie energii można zredukować średnio o 57% w całym sektorze budynków jednorodzinnych, a w segmencie budynków najstarszych – nawet o 76%.
3. Odpowiednią kolejność działań. Wymiana źródeł ciepła powinna być realizowana
w budynkach już poddanych kompleksowej modernizacji, w przeciwnym wypadku może nastąpi
4. ich znaczne przewymiarowanie – dochodzące w poszczególnych przypadkach nawet do 80%.
5. Lokalne uwarunkowania rozwojowe oraz głos władz samorządowych i lokalnych społeczności w dyskusji i procesie decyzyjnym.
„Walka ze smogiem wymaga długofalowych działań. Jednocześnie jakość powietrza jest naszym wspólnym narodowym dobrem. Dlatego rekomendujemy, aby walka ze smogiem stała się jednym
z kluczowych elementów polityki rozwojowej Polski”, podsumowuje dr Krzysztof M. Księżopolski.