Na czym polega umowa renty dożywotniej?

Istotą tej umowy jest przeniesienie prawa własności nieruchomości przez jej dotychczasowego właściciela (Dożywotnika) na rzecz innej osoby (Nabywcy), w zamian za dożywotnie utrzymanie. Co do zasady, Nabywca powinien przyjąć Dożywotnika jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Strony umowy mogą jednak postanowić, że utrzymanie będzie polegało na wypłacaniu co miesiąc, aż do śmierci Dożywotnika, pewnej kwoty pieniężnej, kompensującej ww. obowiązki. Mogą również umówić się, że Dożywotnik będzie miał prawo, aż do śmierci, mieszkać w zbywanej nieruchomości (lokalu czy domu).
Zawierając umowę o dożywocie należy bardzo precyzyjnie ustalić treść umowy, tj. wskazać jakie obowiązki będą ciążyły na Nabywcy oraz do czego ewentualnie będzie zobowiązany Dożywotnik, tak aby w przyszłości uniknąć niepotrzebnych nieporozumień i rozczarowań.

Jak zabezpieczyć się na wypadek nienależytego wykonania umowy?

Jeżeli do treści umowy o dożywocie należy wypłacanie Dożywotnikowi comiesięcznych świadczeń w pieniądzu - warto zadbać, aby Nabywca poddał się egzekucji w trybie art. 777 §1 kodeksu postępowania cywilnego co do zapłaty tych kwot. W praktyce oznacza to, że jeśli Nabywca spóźni się z wypłatą świadczenia, chociażby o jeden dzień, Dożywotnik może wystąpić do sądu o nadanie aktowi notarialnemu tzw. klauzuli wykonalności (zgodnie z przepisami sąd nadaje taką klauzulę niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni), po czym zwraca się bezpośrednio do komornika, aby ten wyegzekwował należne mu pieniądze. W ten sposób można uniknąć długotrwałego i kosztownego procesu.

Warto również dopilnować, aby notariusz w akcie notarialnym obejmującym umowę o dożywocie złożył wniosek o wpis prawa dożywocia względnie ustanowionej w tym akcie służebności osobistej mieszkania do działu III księgi wieczystej prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości. Zwiększa to ochronę prawną Dożywotnika.

Jak zweryfikować instytucję, z którą podpisujemy umowę?

Podpisując umowę o dożywocie, koniecznie powinniśmy zweryfikować podmiot, na którego przenosimy prawo własności domu lub mieszkania. W końcu nowy właściciel będzie zobowiązany do zapewnienia Dożywotnikowi dożywotniego utrzymania. Warto więc upewnić się czy Nabywca ma odpowiednie zaplecze finansowe, jaką ma renomę i jak długo jest już na rynku.

Treść umowy o dożywocie przygotowuje notariusz, na którego ustawa prawo o notariacie nakłada obowiązek zabezpieczenia słusznego interesu obu stron transakcji. Nie ma jednak przeszkód, aby projekt umowy o dożywocie, przygotowany przez notariusza skonsultować z wybranym przez siebie doradcą, np. radcą prawnym, adwokatem lub doradcą podatkowym, który wyjaśni ewentualne konsekwencje prawne i podatkowe zawieranej umowy.