Fot. MS więcej niż OKNA
Początek sezonu grzewczego zbliża się wielkimi krokami. A wraz z nim znaczące pogorszenie jakości powietrza. I to nie tylko w największych miastach, ale również niewielkich miasteczkach – w tym nawet na kameralnych osiedlach domów jednorodzinnych. Wystarczy przecież, że kilka osób z naszego sąsiedztwa nie przestrzega zakazu palenia śmieci w domowych piecach, by szkodliwe cząsteczki w bezwietrzne dni unosiły się w powietrzu i negatywnie wpływały na nasze zdrowie. A konsekwencje są poważne! Do chorób, które może wywołać wdychanie zawartych w smogu szkodliwych substancji należą m.in. zapalenie oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma, miażdżyca, schorzenia wątroby, alergie a nawet nowotwory złośliwe.

Raporty dotyczące jakości powietrza w Polsce nie pozostawiają złudzeń – smog to obecnie jeden z najpoważniejszych problemów ekologicznych. O jego skali mówią liczby – w Polsce z powodu chorób wywołanych zanieczyszczonym powietrzem rocznie umiera ok. 45 tys. osób. To ponad 7 razy więcej niż w wyniku biernego palenia! Jedną z recept na polepszenie sytuacji ma być ruszający właśnie program „Czyste powietrze”, przygotowany przez Ministerstwo Środowiska. Co dokładnie zakłada i jak możemy z niego skorzystać?

Program „Czyste powietrze”

Smog to podstępny i trudny do zwalczenia przeciwnik, dlatego w walce z nim kluczowe są działania długofalowe. I na takich skupia się nowy program Ministerstwa Środowiska. Ma on na celu przede wszystkim poprawę efektywności energetycznej budynków. To o tyle ważne, że jak wynika z raportu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za rok 2015, do zanieczyszczenie powietrza w Polsce przyczynia się głównie ogrzewanie domów piecami opalanymi paliwem stałym, węglem, drewnem czy śmieciami. To tak zwana emisja niska powoduje obecność 83,3 procent udziału pyłu PM10 w powietrzu.

W jaki sposób Ministerstwo chce walczyć z tym zjawiskiem? Uruchamiając program umożliwiający uzyskanie bezzwrotnej dotacji na poprawę termomodernizacji domów jednorodzinnych, a w tym także wymianę stolarki okiennej. Warunkiem bezwzględnym do skorzystania z programu jest wymiana nieefektywnego źródła ciepła opalanego paliwem stałym lub posiadanie już źródła ciepła spełniającego co najmniej 5 klasę normy europejskiej EN 303-5:2012.

Nabór wniosków ruszył 19 września 2018 roku i potrwa aż do 30 czerwca 2027 r. Warto podkreślić, że pracownicy Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oferują pomoc w przygotowaniu wniosków. Po podpisaniu umowy z WFOŚIGW, beneficjenci będą mieli 24 miesiące na realizację przedsięwzięcia. Zakończenie wszystkich prac objętych umowami powinno nastąpić do lipca 2029 r.

- W sumie w ramach programu rząd zamierza wydać kwotę 130 mld zł. Maksymalne koszty kwalifikowane wynieść mają 53 tys. zł na jeden dom, przy czym minimalny koszt kwalifikowany projektu to 7 tys. zł. W przypadku wymiany stolarki okiennej będzie można ubiegać się o dofinansowanie zakupu nowych okien wraz z usługą montażu. Wysokość dotacji będzie zależała od dochodów rodziny; może sięgać nawet do 90 procent kosztów. Dla tych, którzy nie będą mieli pieniędzy na wkład własny i wcześniejsze wyłożenie środków, program przewiduje pożyczki o preferencyjnym oprocentowaniu. Warunkiem koniecznym do skorzystania z dotacji jest posiadanie ekologicznego źródła ciepła lub jego nabycie właśnie w ramach programu Czyste powietrze. – wyjaśnia Ryszard Maczyński z MS więcej niż OKNA.

Chociaż wydawałoby się, że okna i drzwi ze smogiem niewiele mają wspólnego, stolarka może być całkiem skutecznym orężem w walce z nim. I to w dwójnasób – doraźny i długofalowy. Po pierwsze szczelne przegrody uniemożliwiają szkodliwym substancjom dostanie się do wnętrza domu. To dlatego specjaliści doradzają unikanie wietrzenie pomieszczeń w ciągu dni, w których stężenie pyłów PM10 i PM2,5 jest szczególnie wysokie. Po drugie zaś szczelne okna pozwalają na znaczną redukcję potrzeb energetycznych, a tym samym minimalizację emisji szkodliwych substancji z domowych pieców.

Warto wspomnieć, że sposobów na to, by zabezpieczyć się przed szkodliwym działaniem smogu jest więcej. Jedną ze polecanych przez specjalistów metod jest zainstalowanie w domu odpowiednich filtrów powietrza. Odpowiednich czyli takich, które zatrzymują malutkie cząsteczki – takie jak PM10 i PM2,5, a także pyłki i zarodniki roślin, roztocza i grzyby. Filtry najskuteczniejsze są wówczas, gdy współpracują z nawiewnikami. Na rynku dostępnych jest obecnie wiele produktów, które są kompatybilne ze standardową stolarką okienną.

Co to smog?

Smog to nic innego jak zanieczyszczenie powietrza takimi związkami jak m.in: dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza oraz trudno opadające pyły (PM10 i PM2,5). W największym natężeniu występuje w dni bezwietrzne, gdy utrzymuje się wysoka wilgotność. W Polsce najdotkliwszy jest w okresie wrzesień-kwiecień. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) aż 33 z 50 miast w Unii Europejskiej o największym stężeniu pyłu PM2,5 znajduje się w naszym kraju.

Co to PM10 i PM2,5?

PM10 to mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek o średnicy nie większej niż 10 μm, zaś PM2,5 - o średnicy nie większej niż 2,5 μm. To te najmniejsze cząsteczki są najbardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia, gdyż dostają się bezpośrednio przez płuca do krwi.