Globalny rynek inteligentnego, usieciowionego oświetlenia powierzchni komercyjnych zwiększył wartość o 18 proc. – z 6,1 mld dolarów w 2017 do 7,2 mld dolarów w 2018 roku. Według analityków IHS Markit to dopiero początek wzrostów. Do 2022 sprzedaż produktów i usług z tego obszaru będzie przybierać w średnim tempie 21 proc. rocznie, by osiągnąć wartość niemal trzykrotnie wyższą niż rok temu: 21 mld USD. Wzrost ten napędzać mają coraz bardziej zaawansowane możliwości rozwijające się na styku technologii oświetleniowych, IT oraz Internetu Rzeczy.

Fot. TRILUX Polska

Inteligentne oświetlenie dziś

Na przestrzeni ostatnich lat dokonał się przełom w zakresie technologii oświetleniowych. Diodowe źródła światła zwiększyły udział w rynku z wartości bliskich zeru do nawet kilkudziesięciu procent. To z kolei – w parze z rozwijającym się Internetem Rzeczy – otworzyło drzwi do wykorzystania na szeroką skalę systemów sterowania oświetleniem. – Od kilku lat obserwujemy dynamiczny wzrost zainteresowania systemami zarządzania oświetleniem celem optymalizacji zużycia energii. Popularne stają się jednak także rozwiązania, w których światło elektryczne ma pozytywnie oddziaływa na użytkowników. Technologia Human Centric Lighting, sprzyjająca właściwej regulacji rytmu dobowego dzięki odpowiednim zmianom parametrów światła, coraz częściej znajduje zastosowanie w halach przemysłowych oraz w biurowcach - mówi Konrad Romanowicz, projektant oświetlenia TRILUX Polska.

Stosunkowo nową, ale już znajdującą zastosowanie w obiektach przemysłowych klasą rozwiązań są systemy Predictive Maintenance. Na bieżąco monitorują one parametry pracy opraw, dostarczając szczegółowych danych na temat funkcjonowania instalacji. – Wykorzystując elektroniczne zasilacze oraz sieć bezprzewodową, nowoczesne systemy monitoringu oświetlenia są w stanie na bieżąco gromadzić i przesyłać do chmury obliczeniowej informacje na temat prawidłowości działania poszczególnych elementów instalacji, rzeczywistego czasu pracy opraw itp. – tłumaczy Romanowicz. – Dane te są na wagę złota dla osób zajmujących się zarządzaniem energią czy utrzymaniem ruchu. Analizując czas pracy opraw oraz ich stan techniczny można niemal całkowicie wyeliminować nieharmonogramowe interwencje techników i lepiej planować ich wizyty, zmniejszając koszty serwisu. Dzięki wyznaczaniu cykli konserwacji na podstawie realnych potrzeb, a nie szacunków, można wydłużyć okres użytkowania opraw, długofalowo zmniejszając koszty inwestycji – dodaje projektant oświetlenia TRILUX Polska. Wszystko wskazuje na to, że oferta usług na styku oświetlenia i IT będzie w najbliższych latach dynamicznie się rozwijać.

Fot. TRILUX Polska

Nowe technologie, nowe możliwości

Postęp w zakresie nowych, szybszych technologii bezprzewodowej transmisji danych – jak na przykład głośne w ostatnich latach 5G – ma wpływ na usprawnienie pracy wszystkich urządzeń skomunikowanych ze sobą w ramach Internetu Rzeczy. Eksperci przewidują, że nowe inteligentne systemy oświetleniowe nie tylko będą korzystać z lepszej infrastruktury sieciowej, ale same będą ją stanowić. VLC - komunikacja za pośrednictwem światła widzialnego– wykorzystuje oprawy jako nadajniki, a światło widzialne jako nośnik danych. Dziś technologia wykorzystywana jest sporadycznie, w przyszłości może jednak nawet zastąpić dominujące dziś sieci Wi-Fi - na krótkich dystansach instalacje VLC na bazie opraw LED już dziś osiągają prędkość przesyłu na poziomie 500 Mbit/s.

Jednocześnie dąży się do pełniejszego wykorzystania możliwości, jakie dają aktywne oprawy LED. Przykładowo, w amerykańskim Rensselaer Polytechnic Institute trwają prace nad optymalizacją kosztów użycia nowych rodzajów czujników dla instalacji oświetleniowych. Sensory te odczytują informacje niesione przez fotony (w tym np. skąd przyleciały, od czego po drodze się odbiły i ile trwała ich wędrówka). Na tej podstawie system jest w stanie w czasie rzeczywistym interpretować układ obiektów w pokoju, rozpoznać, czym zajmują się obecnie użytkownicy (np. czy siedzą przy stanowisku roboczym, czy się przemieszczają) i na bieżąco dostosowywać do sytuacji każdy modyfikowalny aspekt pracy instalacji oświetleniowej, a także klimatyzacji i innych systemów z obszaru Smart Building.

Coraz gęstsza i szybciej działająca sieć komunikacji pomiędzy urządzeniami, całościowe systemy budynków inteligentnych i pełniejsze wykorzystanie możliwości sterowania pracą opraw dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji to trendy, których wzrost znaczenia na rynku oświetlenia widoczny jest już dziś. Trudno przewidzieć, jakie jeszcze innowacje przyniosą najbliższe lata. Bez wątpienia jednak przyszłość oświetlenia jest cyfrowa.