Prof. Jan Deja, dyrektor biura Stowarzyszenie Producentów Cementu, wręczył apel wicepremier Jadwidze Emilewicz podczas konferencji pt. „Wpływ COVID-19 na przemysł materiałów budowlanych”. Fot. Polski Cement

Specyfika i sytuacja branży budowlanej

Zdaniem sygnatariuszy apelu branża budowlana bezpośrednio i pośrednio przyczynia się rocznie do powstania w polskiej gospodarce ok. 15% wartości dodanej brutto oraz 2,5 mln miejsc pracy. Oprócz wielu innych skutków, działalność tej branży, ma szczególnie istotny wpływ na sektory producentów podstawowych materiałów budowlanych takich jak cement, kruszywa, beton, wapno, chemia budowlana, beton komórkowy, prefabrykacja betonowa i kostka brukowa. Materiały te mają kluczowe znaczenie dla utrzymania ciągłości inwestycyjnej w budownictwie, a w konsekwencji również kondycji całej polskiej gospodarki.

„Należy podkreślić, że nasze zakłady produkcyjne zlokalizowane są we wszystkich regionach Polski, istotnie wpływając na zatrudnienie i lokalny rozwój gospodarczy. Jesteśmy bezpośrednio odpowiedzialni za ponad 200 tys. miejsc pracy, a budżet centralny i samorządowy w wyniku naszej działalności zasilany jest rocznie kwotą ok. 5,5 mld zł w formie różnych opłat i podatków” – napisali w apelu przedstawiciele 7 organizacji branżowych. Ich zdaniem, na podstawie bieżących analiz i informacji, trzeba się liczyć ze spadkiem polskiego PKB. Obecna sytuacja gospodarcza będąca konsekwencją pandemii i niepewność związana ze znaczną skalą spowolnienia gospodarczego przekłada się na dużą liczbę odwoływanych lub odkładanych w czasie inwestycji zarówno w sektorze mieszkaniowym, niemieszkaniowym i w inwestycjach finansowanych przez samorządy. Wstrzymywanie realizacji nowych projektów przez inwestorów indywidualnych, samorządy czy deweloperów w konsekwencji może doprowadzić do istotnego pogorszenia kondycji budownictwa w roku 2021 i pogłębiania się kryzysu w kolejnych latach w innych branżach powiązanych z budownictwem. Sytuacja ta bezpośrednio przełoży się na sektory skupiające producentów podstawowych materiałów budowlanych, które – jak już wskazano – są silnie powiązane z regionami, w których prowadzą działalność.

Wicepremier Jadwiga Emilewicz. Fot. Polski Cement

Propozycje działań: budownictwo mieszkaniowe

Autorzy apelu wyrażają zadowolenie wobec już podjętych w Ministerstwie Rozwoju działań mających na celu wsparcie koniunktury w budownictwie mieszkaniowym, polegających na propozycji zmiany ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw. Dostrzegając nowe ryzyka na rynku transakcji nieruchomościami mieszkaniowymi, apelują o konieczną interwencję Rządu RP w zakresie gwarancji i zabezpieczenia wkładu własnego dla kredytobiorców kredytów hipotecznych. Z publicznie dostępnych informacji wynika, że sektor bankowy gwałtownie zaostrzył zasady udzielania kredytów, w tym szczególnie kredytów mieszkaniowych. Działania takie jak wyłączenia dochodów z umów na czas określony lub z działalności gospodarczej, zwiększenie wymaganego wkładu własnego oraz redukcja limitów kredytowych - przyczyniły się do gwałtownego ograniczania dostępności kredytu. W tym samym czasie Rada Polityki Pieniężnej poprzez obniżenie stóp procentowych stara się tę dostępność zwiększyć.

„Działania banków wynikają z chęci ograniczenia indywidualnego ryzyka, jednak zsumowane razem, mogą przyczynić się do zwiększenia skali kryzysu i paradoksalnie doprowadzić do pogorszenia sytuacji ich klientów. W tej sytuacji widzimy potrzebę interwencji Rządu RP i zapewnienia bankom instrumentów ograniczających ryzyko kredytowe niezbędnych dla kontynuacji przez sektor bankowy akcji kredytowej szczególnie w zakresie kredytów mieszkaniowych” – czytamy w apelu. – „Wsparcie może mieć formułę gwarancji dla kredytów przyznanych w latach 2020-2021, czy to na poziomie indywidualnego kredytu (np. w formie ubezpieczenia od utraty dochodów) lub na poziomie całego portfela.”

Propozycje działań: inwestycje samorządowe

Pandemia dotknęła również samorządy. Spadek dochodów w samorządach po pięciu miesiącach 2020 z podatku PIT i CIT w porównaniu do 2019 jest ogromny i sięga nawet 40%. Samorządy, będąc znaczącym inwestorem w obszarze budownictwa użyteczności publicznej czy dróg samorządowych będą zmuszone w wyniku spadku dochodów do ograniczania lub wstrzymywania inwestycji.

„Apelujemy do Rządu RP o wprowadzenie narzędzi wspomagających samorządy, szczególnie w inwestycjach zagrożonych utratą finansowania z funduszy UE. Doceniamy przy tym dotychczasowe działania Rządu związane np. z dofinansowaniem Funduszu Dróg Samorządowych, jednak w sytuacji spadku dochodów w samorządach wszelkie inwestycje zejdą na drugi plan. W zgodnej ocenie wielu instytucji wymagane są obecnie dodatkowe działania znoszące lub zmniejszające udział własny samorządów w tych inwestycjach. Według naszych szacunków, dla utrzymania poziomu inwestycji samorządów w samą infrastrukturę drogową, Fundusz Dróg Samorządowych powinien zostać zwiększony o około 2,5-3,0 mld złotych rocznie. W porównaniu do kwoty ostatniego zwiększenia PBDK o 21 mld złotych, kwota ta wydaje się nieznacząca.” – czytamy w apelu. – „Inwestycje w drogi samorządowe są gwarancją równomiernego w całym kraju rozłożenia wsparcia średnich i małych, lokalnych dostawców materiałów oraz firm budowlano-remontowych.”

Propozycje działań: budownictwo nie mieszkaniowe

Pandemia koronawirusa i związane z nią ograniczenie aktywności gospodarczej odbiją się także negatywnie na budownictwie nie mieszkaniowym. Ten segment budownictwa jest największą częścią polskiego rynku budowlanego.

W 2019 r. budownictwo nie mieszkaniowe stanowiło ponad 40% polskiego sektora budowlanego. Z uwagi na wzrost ogólnej niepewności w strefie gospodarczej obniżono już liczbę nowych, rozpoczynanych budów w budownictwie komercyjnym.

„Lockdown” w życiu publicznym i gospodarce silnie dotknął szczególnie takie branże jak: turystyczną, hotelową, handlowo-usługową, czy w końcu wynajmu powierzchni biurowych. W tych branżach widać duże spadki nakładów inwestycyjnych i mniejszą liczbę nowych projektów. - „Wnioskujemy zatem o większe zaangażowanie w poprawę koniunktury w tym segmencie.” – piszą sygnatariusze apelu dziękując za zrozumienie i deklarując gotowość do wsparcia planów i działań Rządu RP wszelkimi informacjami i danymi pomocnymi w osiągnięciu jak największej skuteczności proponowanych przedsięwzięć.

Apel został wręczony 29 czerwca 2020 r. wicepremier Jadwidze Emilewicz podczas konferencji pt. „Wpływ COVID-19 na przemysł materiałów budowlanych”, która odbyła się w Instytucie Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Krakowie.

Krzysztof Kieres
Przewodniczący
Stowarzyszenia Producentów Cementu
ul. Lubelska 29, 30-003 Kraków

Daniel Grzegorski
Prezes Zarządu Stowarzyszenia Producentów Betonu Towarowego w Polsce
ul. Morawskiego 5, 30-102 Kraków

Artur Widłak
Prezes Zarządu Polskiego Związku Producentów Kruszyw
ul. Sienkiewicza 48/50, 25-501 Kielce

Dominik Piskorski
Przewodniczący Stowarzyszenia Przemysłu Wapienniczego
ul. Toruńska 5, 30-056 Kraków

Tadeusz Wasąg
Prezes Zarządu
Stowarzyszenia Producentów Chemii Budowalnej
ul. Nowy Świat 41a, 00-042 Warszawa

Ryszard Zając
Prezes Stowarzyszenia Producentów Betonów
ul. Mączeńskiego 2, 02-829 Warszawa

Piotr Nowicki
Prezes Zarządu Stowarzyszenia Producentów Brukowej Kostki Drogowej
ul. Złota 61, 00-819 Warszawa.