Fot. ASTAT
Właściwa konfiguracja i instalacja czujnika ruchu i obecności ma duże znaczenie, jeżeli chodzi o jego poprawne działanie. Przed instalacją urządzenia musimy wybrać odpowiednie miejsce i wysokość, na której go umieścimy. Przy jego wyborze powinniśmy wziąć pod uwagę wiele czynników, które mogą mieć wpływ na działanie czujnika. Są to warunki atmosferyczne oraz odległość od okien czy też odległość od wentylacji.

Postaramy się przybliżyć Państwu rozwiązanie problemów najczęściej pojawiających się przy stosowaniu czujników ruchu i obecności w sterowaniu oświetleniem.

Fot. ASTAT

1. Zbyt późne włączenie oświetlenia

Jednym z częstszych problemów przy wykorzystywaniu czujników ruchu i obecności jest zbyt późne włączanie oświetlenia. Powodów może być kilka: albo czułość działania czujnika jest zbyt mała lub jest dobrany nieodpowiedni rodzaj czujnika, albo negatywny wpływ czynników atmosferycznych i zakłócenie jego pracy.

Pierwszą rzeczą, którą powinniśmy zrobić, jest sprawdzenie ustawienia poziomu czułości czujnika, jeżeli nie zrobiliśmy tego przy montażu. Najczęściej jest tak, że czujniki fabrycznie są ustawione w pozycji minimum. W takim wypadku należy zwiększyć czułość czujnika pokrętłem i sprawdzić, czy działa poprawnie. Jeżeli to było przyczyną nieprawidłowego działania, to czujnik powinien zadziałać poprawnie. Przy zmianie poziomu czujności zwiększa się też obszar jego detekcji, co sprawia, że urządzenie zareaguje dużo szybciej i wykryje nawet nieznaczny ruch. Należy też pamiętać, aby stosować się do wskazań producenta umieszczonych w instrukcji obsługi.

Tak jak wspominaliśmy, kolejną przyczyną zbyt późnego włączenia oświetlanie może też być wpływ czynników atmosferycznych, takich jak: deszcz, mgła czy też wilgotne powietrze. Gdy planujemy rozmieszczenie czujników, które chcemy zamontować na wybranym obszarze, to musimy wziąć pod uwagę wpływ czynników pogodowych, które sprawią, że jego zasięg się zmniejszy lub działanie czujnika będzie zakłócone. Podobnie postępujemy, gdy dobieramy czujnik do łazienki, w której jest zamontowany prysznic. Dla czujników, które będą narażone na działanie deszczu, powinniśmy je montować pod zadaszeniem lub, jeśli nie ma takiej możliwości, wyposażyć je w daszek. Jeżeli natomiast istnieje możliwość występowania mgły (zdarza się dosyć często, gdy w pobliżu znajduje się zbiornik wodny albo tereny podmokłe), wtedy możemy podzielić obszar detekcji na mniejsze i zamontować dodatkowe czujniki. Dodatkowe urządzenia sprawią, że przy pogarszającej się pogodzie nie nastąpi problem z wykrywaniem ruchu.

Problem z działaniem czujników pojawia się też, gdy dobierzemy nieodpowiednie urządzenie dla naszej aplikacji. Czujniki dzielą się ze względu na rodzaj detekcji: PIR (czujnik podczerwieni) i HF (czujnik mikrofalowy). Urządzenia w technologii PIR bardziej sprawdzają się w wykrywaniu ruchu prostopadłego niż w wykrywaniu ruchu na wprost czujnika. Natomiast w przypadku czujników w technologii HF jest dokładnie na odwrót. Dlatego tak bardzo ważny jest dobór właściwego rozwiązania. Dobrym przykładem może być montaż czujnika naściennego przy drzwiach. Czujnik w technologii PIR należy zamontować obok drzwi, ponieważ osoba, która wchodzi, przecina prostopadle pole detekcji. Natomiast w technologii HF lepiej jest montować nad drzwiami, ponieważ lepiej wykrywają ruch, który odbywa się bezpośrednio do czujnika (albo wyniku odbijania sygnału radiowego).

Fot. ASTAT

2. Oświetlenie się nie włącza

Nieprawidłowa konfiguracja ustawień, niewłaściwe podłączenie, uszkodzenie oprawy czujnika mogą spowodować, że oświetlenie się nie włącza.

W takim przypadku nasze pierwsze kroki powinny być takie same jak w przypadku zbyt późnego włączania się oświetlenia. Musimy sprawdzić poziom czułości i upewnić się czy warunki atmosferyczne nie przeszkadzają w jego prawidłowym działaniu. Jeżeli przy pomocy regulatora zwiększyliśmy czułość lub wyeliminowaliśmy warunki atmosferyczne, a nadal żadne z nich nie jest przyczyną, to kolejnym krokiem jest sprawdzenie, czy nic nie zasłania pola detekcji. Bardzo często jest to istotną przyczyną braku reakcji czujnika, szczególnie przy stosowaniu technologii PIR.

Wewnątrz budynku może to być przeszkoda w postaci filara, który zasłania pole detekcji, a na zewnątrz budynku może to być drzewo lub słup. Każda tego typu przeszkoda może zasłonić wiązkę podczerwieni, a tym samym powodować jego nieprawidłowe działanie. W takim przypadku mamy do dyspozycji kilka rozwiązań. Możemy usunąć z pola detekcji zbędne elementy, a jeżeli to nie wystarcza, to zamieniamy urządzenie z technologią PIR na HF (mikrofalowy). Czujnik HF nie wymaga, by ruch odbywał się w jego bezpośrednim polu, ponieważ odbiera też sygnał odbity od podłogi, sufitu lub ścian. Jeżeli zamiana czujnika nie jest możliwa, to wtedy możemy zamontować dodatkowy czujnik i dzięki temu zwiększamy pole detekcji omijając przeszkodę.

Jeżeli oświetlenie nie włącza się mimo zamontowanego czujnika ruchu, należy sprawdzić także działanie żarówki (np. czy nie jest przepalona) i czy obudowa czujnika nie uległa uszkodzeniu.
Prawidłowe działanie czujników jest uzależnione od właściwego montażu. Dlatego tak ważne jest stosowanie się do wskazań producenta. Przed instalacją należy dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi i ściśle się do niej stosować. W ten sposób unikniemy błędów, które skutkowałyby nieprawidłowym działaniem.

Fot. ASTAT

3. Oświetlenie nie wyłącza się po ustawionym czasie.

Zdarzają się sytuacje, że oświetlenie nie wyłącza się po ustawionym przez nas czasie. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być kilka. Jedną z nich jest wykrywanie ruchu przez ścianę. Dzieje się to wtedy gdy mamy zamontowany czujnik mikrofalowy typu HF. Czujnik HF potrafi wykryć ruch przez przeszkody, nawet przez ścianę albo wykrywa ruch spoza obszaru objętego detekcją (poprzez powierzchnie odbijające). W większości przypadków jest to zaletą, ale może stać się problemem w przypadku, który opisujemy. W takiej sytuacji detektor cały czas wykrywa ruch (ruch wiatru poruszający drzewami, poruszające się pojazdy, wentylacja itp.). Najprostszym rozwiązaniem detekcji przez ścianę jest zmniejszenie czułości detekcji urządzenia.

Jeżeli mamy powierzchnie odbijające (lustra, szkło okien itp.) to należy zasłonić odpowiednie obszary na czujniku (soczewce czujnika), które wykrywają nieprawidłowy ruch. Dzięki temu do soczewki dociera tylko taki ruch, który ma uaktywnić oświetlenie.

Kolejną przyczyną, która sprawia, że oświetlenie nie wyłącza się w ustalonym czasie, jest napięcie wsteczne. Napięcie wsteczne jest spowodowane przez obciążenie indukcyjne, co skutkuje podtrzymaniem oświetlenia. Napięcie wsteczne najczęściej jest spowodowane podłączeniem transformatora, statecznika elektronicznego, żarówki energooszczędnej lub świetlówki. W takim wypadku specjaliści zalecają podłączenie ich dodatkowo do układu gaszącego (między podłączoną fazą a przewodem neutralnym). Zapobiegnie to cofaniu się obciążenia i nie zakłóci prawidłowego działania czujnika.

Fot. ASTAT

4. Oświetlenie włącza / wyłącza się bez przyczyny

Sytuacje, w których oświetlenie włącza się lub wyłącza poza ustalonymi okolicznościami, mogą mieć różne przyczyny. Może to być wahanie napięcia w sieci elektrycznej, nieprecyzyjna konfiguracja czujnika, niewłaściwe miejsce montażu czy też montaż przy innych urządzeniach, które mogą zakłócić pracę czujnika.

W ciągu dnia napięcie w sieci elektrycznej może ulegać zmianie. Zdarzają się skoki napięcia lub też jego spadki. W nowoczesnych sprzętach AGD i RTV już fabrycznie montowane są zabezpieczenia przed wahaniami napięcia w sieci elektrycznej. Najczęściej są to zasilacze impulsowe, które pozwalają na dostarczanie stałego poziomu natężenia prądu do tych urządzeń. Inaczej ma się sprawa z oświetleniem, zwłaszcza z żarówkami LED, które nie są odporne na tego typu zmiany. W takiej sytuacji możemy zastosować w domu stabilizator napięcia zmiennego 230 V. Dzięki temu uchronimy nie tylko oświetlenie, ale też inne urządzenia w domu przed nagłymi skokami napięcia, a tym samym wydłużymy znacznie ich żywotność.

Kolejną przyczyną błędnego włączania się i wyłączania oświetlenia może być różnica temperatur. Dzieje się tak, gdy zamontujemy czujnik za blisko klimatyzacji lub w miejscu, gdzie istnieje duże prawdopodobieństwo występowania przeciągów. Nagły przepływ powietrza o innej temperaturze może sprawić, że czujnik odczyta to jako ruch i włączy oświetlenie. Jeżeli nie ma możliwości zmiany miejsca czujnika, to możemy wymienić sam czujnik. Najlepszym rozwiązaniem będzie zamontowanie urządzenia w technologii PIR + ultradźwięki, które działają jednocześnie. Jego działanie wyeliminuje błędne włączanie światła. Gdy detektor PIR odczyta zmianę temperatury jako ruch, to czujnik ultradźwiękowy nie zarejestruje ruchu i nie pozwoli uruchomić oświetlenia.

Wymienione przypadki nieprawidłowego działania czujników oświetlenia da się w prosty sposób wyeliminować. Najprościej jest to zrobić już na etapie projektowania całego systemu i wziąć pod uwagę wszystkie czynniki, które mogą zakłócić jego działanie. Jeżeli jednak występują jakieś nieprawidłowości, to zawsze można skorzystać ze sposobów, które opisaliśmy.