Są ażurowe lub mają specjalne wypustki, geometryczne formy i najczęściej neutralną kolorystykę. Ekologiczne kostki i płyty betonowe można dziś coraz częściej spotkać w przestrzeniach miast i na prywatnych posesjach.

Dzieje się tak dlatego, że w architekturze bardzo modne stały się rozwiązania przyjazne środowisku. Do takich zaliczają się nawierzchnie wykonane z elementów betonowych, pomiędzy którymi lub w których występują przestrzenie biologiczne czynne, najczęściej wypełniane grysem lub obsiane trawą. Dzięki temu woda jest bezpośrednio odprowadzana do gruntu, co jest korzystne dla rozwoju roślin. Akumulacja wody w glebie wpływa na większą wilgotność powietrza, a latem obniża także temperaturę otoczenia. Ponadto ekologiczne nawierzchnie chronią teren przed podtopieniami spowodowanymi silnymi ulewami, odciążając tym samym kanalizację deszczową. Sprawiają, że powierzchnia ulicy czy chodnika szybciej staje się sucha, co zapewnia większe bezpieczeństwo użytkownikom. Zastosowanie tego rodzaju nawierzchni zyskuje na popularności także dlatego, że pozwala na „zwiększenie” możliwej powierzchni zabudowy określonej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Przestrzenie biologicznie czynne w ażurowych kostkach czy fugach są zaliczane do terenów zielonych. Mogą one wynosić od kilkunastu do kilkudziesięciu procent powierzchni chodnika czy miejsc parkingowych, co pozwala uzyskać dodatkowe metry kwadratowe na zabudowę budynku. Eko nawierzchnie stały się modne, gdyż poza typowymi ażurowymi płytami stosowanymi zazwyczaj na parkingach, do wyboru jest wiele designerskich produktów, co zwiększa ich atrakcyjność w oczach architektów.

Ażurowe i designerskie

Dziś ażurowe elementy betonowe to nie tylko królująca od lat na parkingach płyta Meba, która charakteryzuje się minimalistyczną, geometryczną formą z otworami w kształcie kwadratu i występuje w trzech dobrze znanych kolorach – grafitowym, szarym i czerwonym. Choć jest super ekologiczna, bo aż 40 proc. wybudowanej z niej nawierzchni stanowi przestrzeń retencyjną i uniwersalna – gdyż mogą poruszać się po niej samochody osobowe i ciężarowe – warto poznać również inne rozwiązania rynkowe. Niedawno zadebiutowała na rynku ażurowa płyta Ekotech. Przy zastosowaniu płyt Ekotech powierzchnia biologicznie czynna może sięgać poziom aż do 50 proc.! Doskonale nadaje się ona do zastosowania na osiedlowym i prywatnym parkingu, lokalnej drodze, podjeździe. Płyta ma wymiar 40x60 cm i wygląd kraty, której elementy poprzeczne są obniżone w stosunku do pionowych. Dzięki temu po wybudowaniu z niej nawierzchni i wypełnieniu pustych przestrzeni ziemią widać jedynie linie, między którymi znajdują się strefy biologicznie czynne. Otwory w części można wypełnić grysem, w części obsiać trawą i tak powstaną pasy w różnych kolorach. Ekotech bardzo dobrze komponuje się z płytami pełnymi, z którymi tworzy bardzo atrakcyjne kompozycje. W szczególności warto go użyć w zestawieniu z tak popularnymi produktami, jak Polbruk Triada czy wielkoformatowa Polbruk Magna. Oczywiście potencjalnych kompozycji jest znacznie więcej, zwłaszcza że płyta Ekotech występuje w trzech kolorach: szarym, grafitowym i latte. Rozwiązaniem równie designerskim, jak stworzenie nawierzchni hybrydowej z elementów ażurowych i pełnych, jest zastosowanie płyt Polbruk Extrano. Są to unikatowe kwadratowe płyty o boku 50 cm dostępne w odcieniach szarości (nerino, szary, grafitowy), w których są wycięte otwory przypominające kubistyczne kłosy zboża lub tygrysie prążki. W ułożonej z nich nawierzchni można dopatrzyć się również inspiracji futurystycznymi statkami kosmicznymi z filmów science-fiction. Zwłaszcza, gdy podświetlimy podjazd czy deptak po bokach przy użyciu taśm LED zamocowanych w obrzeżach Flesz. Otwory nadające Extrano ekstrawaganckiego wyglądu mają jeszcze jedną, bardziej użyteczną funkcję. Podobnie jak w przypadku innych ażurowych elementów zwiększają one powierzchnię retencyjną w otoczeniu i pozwalają na odprowadzanie wody bezpośrednio do gruntu. Ażurowe płyty z otworami nie są jednak jedynym sposobem na budowę ekologicznej nawierzchni. 

Wypustki robią różnicę

Od kilku lat na popularności zyskują płyty z wypustkami na bokach, które wymuszają wyznaczenie pustych przestrzeni pomiędzy elementami nawierzchni. To zabieg, który ma na celu tworzenie ekologicznych „fug” między płytami, co sprawia że nawierzchnia staje się ekologiczna. Przykładem jest kostka Polbruk Ekol. Na pierwszy rzut oka to dość niepozorna kwadratowa kostka o boku 20 cm, ale niesłychanie uniwersalna. Przypomina wyglądem dawne kostki brukowe, dlatego świetnie sprawdza się w historycznych centrach miast, przy czym odnajdzie się również w minimalistycznych, nowoczesnych aranżacjach. Występuje w kolorze szarym oraz grafitowym i można ją wykorzystać do budowy deptaku, miejsc parkingowych, podjazdu czy nawierzchni ulic, po których mogą poruszać się samochody nawet powyżej 3,5t! Strefy biologicznie czynne w nawierzchni zbudowanej z kostek Ekol stanowią około 27 proc. powierzchni. Alternatywą dla niej, ale tylko w przestrzeniach przeznaczonych dla pieszych i samochodów osobowych, jest tegoroczna nowość, czyli Ekotriada. Na ten system składają się trzy płyty o różnych wielkościach. Najmniejsza mierzy 20x30 cm, średnia 20x40 cm, a największa – 20x50 cm. Podobnie jak Ekol mają one dystanse, które wymuszają powstanie przestrzeni biologicznie czynnych. Ich udział w nawierzchni wynosi około 14 proc., ponieważ „zielone fugi” są węższe niż w przypadku kostek Ekol. Ekotriada występuje w trzech szarościach: nerino, szarym i grafitowym, co z jednej strony sprawia, że jej zastosowanie jest bardzo uniwersalne, a z drugiej – stwarza kilka ciekawych opcji. Można np. zbudować nawierzchnię z dwóch monokolorów jednocześnie lub połączyć ją z pełną nawierzchnią zbudowaną z kostki Triada, o tych samych wymiarach.

Ekologiczne step by step

Innym ciekawym rozwiązaniem jest budowa nawierzchni metodą step by step. Metoda ta polega na układaniu płyt w pewnej odległości od siebie. Odległość powinna być równa mniej więcej długości ludzkiego kroku, aby spacer po tak ułożonej nawierzchni był komfortowy. Przestrzenie pomiędzy płytami najczęściej wypełnia się grysem lub obsiewa trawą i tak powstaje powierzchnia biologicznie czynna. Ten sposób budowy nawierzchni doskonale sprawdza się na podjazdach, ciągach pieszych, a także w przypadku opaski wokół domu. Płyty w połączeniu z grysem to dobre rozwiązanie w strefie wejściowej, na podjeździe i w charakterze opaski, w połączeniu z trawą świetnie sprawdzą się natomiast na ogrodowych alejkach, w parkach, ale także na przydomowych podjazdach. W przypadku budowy nawierzchni metodą step by step najbardziej funkcjonalne są wielkoformatowe płyty, jak wspomniana wcześniej Magna. Jest to jedna z największych płyt dostępnych na rynku, bo ma wymiar 100x75 cm i 75x50 cm oraz dwie grubości do wyboru: 8 i 10 cm.  Powierzchnia biologicznie czynna nawierzchni ułożonej tą metodą jest zmienna i zależy od zastosowanych odległości pomiędzy płytami.

Innym ciekawym rozwiązaniem, w którym mamy wpływ na wielkość przestrzeni biologicznie czynnej jest kostka Dynamik. Ma ona dość oryginalny kształt fali i można z niej, podobnie jak z płyt Magna stworzyć nawierzchnię pełną, ale można też pomiędzy poszczególnymi elementami pozostawić puste miejsca.  Im więcej pustych miejsc, tym większa przepuszczalność nawierzchni. Płyty Dynamik mają wymiar 50×14 cm i grubość 8 cm. Dostępne są w trzech odcieniach szarości (nerino, stalowy, grafitowy) oraz w kolorze beżowym – ivory. Prezentują się bardzo efektownie i designersko, a możliwość zestawienia płyt i pozostawienia otworów według indywidulanych preferencji sprawia, że taka nawierzchnia jest nie tylko ekologiczna, ale też niepowtarzalna.

Podbudowa też ma znaczenie

Na ekologiczność nawierzchni i dobrą retencję wody, oprócz procentu powierzchni otwartej wpływa również podbudowa, na której układa się kostki brukowe i płyty. Podbudowa to ważna część konstrukcji nawierzchni odpowiadająca za przenoszenie obciążeń z nawierzchni na grunt.  Zamiast zwykłego betonu na podbudowę warto zastosować beton jamisty lub odpowiednie kruszywo, dzięki któremu woda szybciej spłynie do gleby, a w razie potrzeby zatrzyma wody opadowe i roztopowe.

Rosnąca popularność ekologicznych nawierzchni jest czymś naturalnym, gdyż obecnie rośnie w siłę trend zrównoważonego projektowania przestrzeni przydomowych i  miejskich. Dzięki temu wzrasta szansa na to, że w projektach nowych osiedli będą stosowane rozwiązania przyjazne środowisku. Co ciekawe, coraz ważniejsza dla klientów kupujących mieszkania jest obecność zieleni w otoczeniu budynku. W spełnieniu tych warunków częściowo może pomóc również eko nawierzchnia z przestrzenią biologicznie czynną, w której rośnie trawa. Poza tym nawierzchnie ułożone z eko płyt i kostek mogą mieć naprawdę designerski wygląd i prezentować się bardzo prestiżowo.