Wyprawa tynkarska zdobi budynek lecz przede wszystkim w poważnym stopniu decyduje o trwałości elewacji i wywiera znaczący wpływ na stan techniczny murów obiektu. Uszkodzenia ochronnej warstwy tynku (rysy, spękania lub ubytki) w sposób znaczący przyczyniają się do degradacji całego budynku. Z powyższych względów dobór tynku elewacyjnego nie powinien być przypadkowy.

Podstawowym kryterium pozwalającym klasyfikować tynki jest rodzaj zawartego w nich spoiwa, czyli substancji wiążącej (tab. 1).

Tabela 1.
Klasyfikacja tynków w zależności od rodzaju spoiwa

Łatwość aplikacji.

Tynki mineralne o spoiwie cementowo-wapiennym są dostarczane w workach, w postaci suchej mieszanki, którą przed użyciem należy zarobić wodą. Tynki takie, pomimo dostępności mieszanek zabarwionych, należy bezwzględnie malować farbą elewacyjną. Wyprawy tynkarskie na bazie żywicy silikonowej, tynki akrylowe i silikatowe są dostarczane w postaci gotowej do użycia, zabarwionej masy.

Elastyczność i odporność tynku ocieplenia na uszkodzenia mechaniczne okazują się niezbędne nie tylko w strefie przyziemia lub miejscach narażonych na wandalizm. Właściwości te podwyższają odporność elewacji na nieprzewidziane naprężenia konstrukcji budynku, które powodują większość szkód w postaci zarysowań i spękań widocznych na fasadach. Wysokie parametry wytrzymałościowe wyprawy tynkarskiej pozwalają także na łatwe utrzymanie estetycznego wyglądu elewacji dzięki możliwości okresowego mycia wodą pod ciśnieniem lub strumieniem pary wodnej. Wymagania takie spełniają najlepiej tynki organiczne na bazie spoiwa akrylowego oraz silikonowe.

Dyfuzyjność wypraw tynkarskich, czyli przepuszczalność pary wodnej jest właściwością istotną z punktu widzenia fizyki budowli. Jest ona wyrażana bezwymiarową wartością współczynnika μ, która w przypadku współczesnych produktów nie powinna przekraczać: μ=35 dla tynków mineralnych, μ=100 dla tynków silikonowych oraz μ=150 dla tynków akrylowych.

Najwyższa dyfuzyjność charakteryzuje tynki mineralne, maleje zaś wraz ze wzrostem zawartości żywic syntetycznych i polimerów. Wyjątek stanowią tynki silikonowe, które pomimo organicznego spoiwa są przepuszczalne dla pary wodnej podobnie jak produkty mineralne.

Ze względu na konieczność zapewnienia swobody dyfuzji pary wodnej nie należy wykańczać tynkiem akrylowym elewacji zawilgoconych lub ocieplanych wełną mineralną (która jest doskonale paroprzepuszczalna).

Odporność tynków na korozję biologiczną stanowi w naszej strefie klimatycznej warunek niezbędny dla osiągnięcia zadowalającej trwałości ocieplanych elewacji.

Organiczne masy tynkarskie powinny być w tym zakresie standardowo przygotowane poprzez dodatek preparatu czynnego biologicznie, uniemożliwiającego rozwój glonów i grzybów. Tynki nie wyposażone w taki mechanizm obronny już po kilkunastu miesiącach eksploatacji mogą pokrywać się szarozielonym nalotem ognisk korozji biologicznej. Rozwój mikroorganizmów może w stosunkowo krótkim czasie doprowadzić do destrukcji kolejnych warstw elewacji.

Różnorodność rozwiązań kolorystycznych i strukturalnych.

Nowoczesne tynki cienkowarstwowe pozwalają uzyskać bardzo zróżnicowane efekty strukturalne: klasycznie zacierany „baranek”, tynki rowkowe (tzw. „kornik”), natryskowe, modelowane oraz gładkie. Akrylowe wyprawy tynkarskie są oferowane w gamie kilkuset kolorów, natomiast w przypadku produktów mineralnych i silikatowych względy technologiczne eliminują możliwość uzyskania intensywnych lub szczególnie ciemnych barw. Należy także pamiętać o tym, że w przypadku ocieplania ścian zewnętrznych, tynk elewacyjny powinien być dobrany w taki sposób, aby jego współczynnik odbicia światła nie osiągał wartości niższych niż 20%. W przeciwnym wypadku intensywna operacja słoneczna na powierzchniach o zbyt ciemnej barwie może doprowadzić do przyspieszonego niszczenia elewacji.

Zakres stosowania.

Tynki cienkowarstwowe mogą być stosowane bezpośrednio na tradycyjny tynk podkładowy lub jako okrycie systemu ociepleń. Tynki organiczne (silikonowe i akrylowe) można nakładać na niemal wszystkie podłoża elewacyjne, podczas gdy tynki mineralne i silikatowe należy aplikować wyłącznie na powierzchnie mineralne.
Wyprawy akrylowe nadają się zarówno dla nowego budownictwa jak też do renowacji, pod warunkiem, że mury budynku nie są zawilgocone. Ze względu na ograniczenie dyfuzyjności nie są stosowane w systemach ociepleń wełną mineralną.

Tynki mineralne, ustępujące akrylowym w zakresie elastyczności i odporności na uszkodzenia mechaniczne są jednak klasyfikowane jako całkowicie niepalne. W połączeniu ze znakomita przepuszczalnością pary wodnej powoduje to, że pozostają one niezastąpione w przypadku elewacji budynków wysokich.