Fot. RöbenNa efekt, jaki uzyskamy po wymurowaniu, pracuje się jeszcze przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac. Przede wszystkim, cegły na placu budowy należy zabezpieczyć przed wilgocią, ponieważ jeśli klinkier zamoknie, zaprawa może źle wiązać, a na elewacji mogą powstawać wykwity (białe zacieki). Aby tego uniknąć, cegły należy nakryć od góry folią budowlaną oraz umieścić na podłożu nie pozwalającym na przedostanie się wody od strony gruntu. Palety trzeba rozładowywać ostrożnie, by nie uszkodzić materiału. Po starannym przygotowaniu miejsca budowy można zacząć prace murarskie. W miarę możliwości należy je prowadzić w suche, ciepłe dni, podobnie jak w przypadku nakładania tynku zewnętrznego.

Zaczynamy murowanie od narożników

Murowanie elewacji rozpoczyna się od narożników. - Naroża należy ułożyć schodkowo na wysokość około 5 warstw, dokładnie poziomując cegły - mówi Krzysztof Omilian, ekspert z firmy Röben Polska, produkującej m.in. cegły klinkierowe. Po wykonaniu dwóch narożników w tej samej płaszczyźnie, można przystąpić do murowania przestrzeni między nimi. Najpierw trzeba właściwie umieścić pas uszczelniający. Następnie, murując na folii pierwszą warstwę cegieł należy co drugą – trzecią fugę pionową pozostawić pustą (otwartą), aby umożliwić wentylację szczeliny powietrznej i pozostałych warstw ściany trójwarstwowej. Ponadto, w trakcie murowania w obszarze cokołu powinno się wykonać tak zwaną izolację typu Z. - Jest to ułożona w formie litery Z papa bitumiczna lub odpowiednia folia z tworzywa sztucznego, o grubości co najmniej 1,2 mm. Leży ona górną częścią w ścianie konstrukcyjnej, a dolną w murze z cegły klinkierowej. Folia powinna być poprowadzona po zewnętrznej stronie ściany konstrukcyjnej, na długości co najmniej 150 mm do 300 mm nad gruntem, w górę – wyjaśnia Krzysztof Omilian.

Fot. Röben

Mieszanie cegieł

Podczas murowania elewacji z cegieł klinkierowych bardzo ważne jest mieszanie cegieł z różnych palet. Dlaczego? Cegła jest produktem naturalnym i jej barwa zależy od składu mineralnego gliny, a ta ma różne odcienie w zależności od warstwy złoża. Ze względu na te właściwości gliny oraz specyfikę procesu technologicznego, między różnymi partiami mogą występować drobne różnice kolorystyczne. Jest to zjawisko wspólne dla wszystkich producentów materiałów ceramicznych, choć oczywiście barwne odchylenia muszą mieścić się w normach. Przestrzeganie zasady, by mieszać cegły z kilku palet, powoduje, że ewentualne różnice są niedostrzegalne. Jest to szczególnie istotne w przypadku cegieł cieniowanych, o niejednolitych barwach.

Odpowiednia zaprawa zapobiegnie wykwitom

Dla fachowego wykonania muru i uniknięcia wykwitów, kluczową kwestią jest zastosowanie odpowiedniej zaprawy – musi być przeznaczona specjalnie do klinkieru i najlepiej, by nie zawierała wapna. Ponadto, musi być przygotowana stricte według zaleceń producenta, tak, by miała odpowiednią konsystencję. Wykonawca musi mieć pod ręką wystarczającą ilość zaprawy oraz cegieł na dany odcinek budowy – dobieranie materiałów w trakcie prac może prowadzić do powstania różnic w wyglądzie fragmentów muru.

Dylatacje

Elewacja z cegły klinkierowej wymaga wykonania dylatacji. Są to szczeliny o szerokości kilku milimetrów, rozdzielające większe fragmenty muru i wypełniane masą elastyczną. Dylatacje są konieczne, ponieważ ściany zewnętrzne poddawane są różnym naciskom i zmianom obciążenia. - Jedna ściana może pracować inaczej niż przegroda z nią sąsiadująca, chociażby ze względu na różny stopień nasłonecznienia. Zaniechanie wykonania dylatacji może doprowadzić do powstawania rys i pęknięć – ostrzega Krzysztof Omilian.

Uwaga na trudne miejsca

Kształtowanie elewacji wymaga szczególnie precyzyjnego murowania tych fragmentów ściany, przez które może uciekać ciepło. Są to najczęściej nadproża oraz podokienniki, ponieważ przy otworach okiennych i drzwiowych nie da się zachować ciągłości materiału izolacyjnego. W tych miejscach eksperci zalecają wykorzystanie elementów prefabrykowanych. - Głębokość podparcia dla gotowego nadproża musi wynosić co najmniej 11,5 cm – podkreśla Krzysztof Omilian. Dodatkowo, aby uniknąć mostków termicznych, okna w ścianie trójwarstwowej należy osadzić w płaszczyźnie ocieplenia. W razie konieczności przycięcia cegieł, klinkier skraca się najlepiej za pomocą piły kamieniarskiej lub szlifierko-przecinarki. Po zakończeniu murowania fragmentu muru, należy delikatnie usunąć zabrudzenia z jego powierzchni.

Przygotowanie do fugowania

Po wymurowaniu elewacji należy odczekać zanim rozpocznie się ostatni etap prac, jakim jest fugowanie. W tym czasie mur z cegły musi dokładnie wyschnąć, powinien więc być zabezpieczony przed penetracją wody z opadów atmosferycznych. Schnięcie muru może trwać od kilku dni do nawet kilku tygodni. O tym, kiedy rozpocząć fugowanie, decyduje się po uwzględnieniu takich czynników, jak stopień wilgotności muru oraz warunki atmosferyczne. Zdecydowanie odradza się też wykonywania fug w czasie niesprzyjających warunków pogodowych, przede wszystkim w przypadku opadów deszczu i temperatury poniżej 5°C.

Konsystencja zaprawy

Spoinowanie powinno być wykonane za pomocą specjalnej fugi do klinkieru. Należy przede wszystkim postępować zgodnie z zaleceniami producenta. Zaprawę przygotowuje się w małych ilościach. Do pojemnika należy wsypać ok. 6–8 kielni suchej zaprawy i dolewać wody, mieszając tak długo, aż masa osiągnie odpowiednią konsystencję. - Dobry sposób na sprawdzenie, czy zaprawa została właściwie przygotowana, jest następujący: wziąć garść zaprawy, ścisnąć i uformować z niej rolkę, którą przetoczymy 10 razy po otwartej powierzchni dłoni. Zaprawa nie powinna rozpadać się (oznacza to, że jest zbyt sucha) ani pozostawiać śladów na dłoni (wtedy jest za mokra) – radzi Krzysztof Omilian.

Spoinowanie klinkieru

Fugowanie zaczyna się od nałożenia na korytko do spoinowania około jednej kielni świeżej zaprawy. Szpachelką do spoinowania wciska się ją w szczelinę między cegłami. Zaprawa do fugowania musi zetknąć się z zaprawą murarską. Spoinę trzeba docisnąć, wygładzić, a resztę masy ściągnąć przy użyciu szpachelki. –Zaprawę do fugowania dociska się w pionowych spoinach za pomocą bocznych krawędzi korytka do spoinowania, tak samo postępować należy w przypadku spoin poziomych. Zwykle spoiny pionowe wypełnia się przed poziomymi – mówi ekspert z firmy Röben. Zaleca się murowanie na spoiny zlicowane z cegłami, wklęsłe (środek fugi zaglębiony, ale brzegi stykające się z cegłą), wypukłe bądź pod kątem (górna część spoiny cofnięta, a dolna zlicowana z cegłą, co pozwala na spływanie deszczu). Murowanie na puste lub zagłębione spoiny jest odradzane, ponieważ w niewypełnionych miejscach będzie gromadzić się woda opadowa, która może się przedostać w głąb muru, powodując powstawanie wykwitów, a nawet osłabienie całej konstrukcji.

Należy tu podkreślić, że absolutnie nie wolno fugować klinkieru metodą tzw. szlamowania (czyli rozprowadzania powierzchniowego podobnego do fugowania glazury w łazienkach), ponieważ prowadzi to do trwałego zabrudzenia cegły.

Po murowaniu

Zakończywszy fugowanie trzeba ostrożnie zamieść mur delikatną szczotką, uważając, żeby nie uszkodzić fug i nie nanieść zaprawy na cegły. Gotową elewację z cegły należy chronić przed deszczem oraz słońcem, szczególnie jeśli temperatura jest wyższa niż 30°C. Mur powinno się zabezpieczać przed czynnikami zewnętrznymi minimum 7 dni, kiedy zachodzi wstępny proces wiązania cementu i związki chemiczne występujące w zaprawie są absorbowane. Najlepiej zabezpieczenia utrzymać co najmniej 4 tygodnie, tyle bowiem trwa pełny proces wiązania zaprawy. Na koniec warto podkreślić, że poprawnie wykonany mur z cegieł klinkierowych nie wymaga żadnego dodatkowego zabezpieczania impregnatami. Cegła klinkierowa ma bardzo niską nasiąkliwość (do 6%), dzięki czemu nie wnika w nią trwale brud ani wilgoć.