Fot. Flickr

Należy pamiętać o jednym – by dach był trwały i spełniał pokładane w nim oczekiwania eksploatacyjne, zarówno surowiec, jak i jego układanie muszą być zgodne z reżimem technologicznym. Jeśli ponadto ma cieszyć oko i zwracać uwagę, niezbędne jest zlecenie ułożenia strzechy ekipie o jak najlepszych referencjach. W Polsce przybywa wprawdzie dobrych strzecharzy, jednak obłe kształty, perfekcyjne wgłębienia i wybrzuszenia, jęzory, pomosty czy kominy potrafi wykonać idealnie niewielu.

1. Trwałość

W zależności od źródła, trwałość strzechy określana jest na 50 do 100 lat. Warunkiem jest poprawne jej ułożenie, zgodne z wymaganiami sztuki strzecharskiej. I choć trwałość podaje się dla dachu jako całości, należy mieć świadomość, że pewne jego elementy w większym stopniu narażone są na destrukcyjny wpływ czasu i warunków atmosferycznych. Mowa tu przede wszystkim o wszelkich wgłębieniach w miejscach łączeń, fragmentach pozostających bez dostępu do słońca, zacienionych, okapie. Ponieważ szybciej ulegają zniszczeniu, wcześniej też wymagać będą zabiegów konserwacyjno-naprawczych.

Fot. Flickr
Co decyduje o trwałości tego naturalnego pokrycia? To m.in. efekt obecnych w trzcinie naturalnie konserwujących wosków, a także krzemionki, która poprawia jej parametry wytrzymałościowe i odpornościowe. Krzemionka, działając wzmacniająco i utwardzająco na strukturę materiału, sprawia, że nabiera on dużej odporności na destrukcyjny wpływ warunków atmosferycznych, w tym wilgoci i promieniowania UV; zwiększa się też jego odporność na zagrożenie ogniowe. Dzięki temu, zaimpregnowane, ułożone ściśle na dachu o spadku 40-60° i zamocowane przy użyciu drutu chromoniklowego wiązki trzciny tworzą pokrycie o dużej żywotności.

Parametrem mającym istotny wpływ na trwałość strzechy jest jakość użytej do jej wykonania trzciny. Muszą to być źdźbła rośliny jednorocznej, o średniej grubości (4-8 mm, zasadniczo wykorzystuje się trzcinę o średnicy 6 mm), zdrowe, proste i długie (1-2 m). Kolejną kwestią jest odpowiednie przechowywanie posegregowanego materiału – koniecznie pod dachem, w wiązkach o grubości ok. 60 cm – oraz sposób jego układania. Ta ostatnia czynność z pozoru jest prosta, ale dach, spełniający wszelkie pokładane w nim oczekiwania na najwyższym poziomie, a przy tym atrakcyjny wizualnie, jest w stanie wykonać tylko doświadczona ekipa strzecharzy.

Fot. Flickr

2. Wodoszczelność

Odpowiednie przygotowanie materiału oraz jego wysuszenie przed aplikacją na dach, a następnie właściwe ułożenie strzechy gwarantują wodoodporność i całkowitą szczelność pokrycia. Wody opadowe spływają po bardzo ściśle ułożonych pod dużym kątem (najlepiej ok. 45-55°) i mocno ubitych źdźbłach. Wilgoć podczas intensywnych deszczy czy gwałtownych roztopów wnika w poszycie maksymalnie na głębokość 2-3 cm i bardzo szybko wysycha.

Aby zachować szczelność całej konstrukcji, należy zadbać o odpowiednie zabezpieczenie wszystkich elementów znajdujących się na dachu, zwłaszcza kominów.

Fot. Flickr

3. Termoizolacyjność

Strzecha gwarantuje doskonały mikroklimat w pomieszczeniach. Zawdzięcza to z jednej strony świetnym parametrom termoizolacyjnym (współczynnik przenikania ciepła U określany jest na poziomie 0.35 W/m2K), z drugiej – zdolności do stopniowego odparowywania wilgoci i tym samym regulowania jej poziomu we wnętrzach. Wyjątkowo niski współczynnik przewodzenia ciepła, kształtujący się na poziomie l=0,024 W/mK, to efekt znajdujących się w źdźbłach surowca pustych, zamkniętych przestrzeni powietrznych. Jest pokryciem naturalnym, nazywanym też bezprądową klimatyzacją: latem zapewnia ożywczy chłód, zimą – skutecznie chroni przed wiatrem i mrozem. Minimalizuje też różnice temperatur tak w skali dnia, jak i całego roku. Jako że grubość strzechy to średnio 38 cm, pozwala ona uzyskać parametry termoizolacyjne takie same, jak dach zabezpieczony warstwą izolacji z waty szklanej o grubości powyżej 10 cm i pokryty dachówką ceramiczną.

Fot. Flickr

4. Izolacja akustyczna

To kolejny walor strzechy. Znakomicie tłumi ona wszelkie dźwięki, wygłuszając dach i sprawiając, że do wnętrza nie docierają hałasy spowodowane np. opadami deszczu czy gradu, hałas uliczny i każdy inny, pochodzący z zewnątrz, także ten generowany przez przelatujące samoloty. Zawdzięcza to porowatej strukturze wnętrza poszczególnych źdźbeł oraz temu, że nie wpada w rezonans. Już cienka, kilkucentymetrowa warstwa trzciny doskonale wygłusza i hamuje przenikanie dźwięków; niemal 40-centymetrowa właściwie eliminuje ryzyko ich przedostawania się do wnętrz przez dach (choć nadal jesteśmy na nie narażeni, gdyż przenikają przez okna i ściany).

5. Odporność na korozję biologiczną i gryzonie

Mimo iż laikowi, gdy patrzy na strzechę, wydaje się, że jest ona pełna myszy, a nawet szczurów, w praktyce poprawnie położone i odpowiednio ubite pokrycie jest nieprzyjazne zarówno dla gryzoni, jak i insektów. Nie gnieżdżą się w niej również pająki, zaś zabezpieczeniem przed wiciem sobie gniazd przez ptaki na kalenicy jest położenie tam siatki z nierdzewnego drutu. Nie zaburza ona estetyki dachu, gdyż jest niewidoczna, a skutecznie chroni przed nieproszonymi lokatorami.

Fot. Flickr

6. Komfort użytkowania

Strzecha praktycznie nie wymaga zabiegów konserwacyjnych. Pokrycie należy regularnie impregnować (jeśli stosowana jest metoda impregnacji natryskowej), a także oczyszczać zacienione i o mniejszym spadku fragmenty z zalegających w nich liści, porastającego je mchu – zwłaszcza jeśli budynek znajduje się w pobliżu lasu lub zbiornika z wodą, stwarzających warunki sprzyjające szybszemu rozwojowi mchów i porostów. Impregnaty nanoszone na strzechę powinny jednocześnie przeciwdziałać mchom.

7. Plastyczność materiału

Trzcina jest niezwykle podatna na formowanie, dzięki czemu dach może zyskać dowolną formę. Bajkowe kształty dachów, jakie wyczarowują doświadczeni strzecharze, budzą zachwyt i pożądanie. Właściwie jedynym ograniczeniem jeśli chodzi o to, jak będzie wyglądało pokrycie, jest wyobraźnia.

Fot. Flickr
Budynki kryte strzechą są niepowtarzalne, niebanalne i przede wszystkim pozytywnie wyróżniają się na tle katalogowych domów-klonów. Dają poczucie stabilności, trwałości, bezpieczeństwa, siły tradycji.