Mówi: prof. Elżbieta Adamowicz, dyrektor, Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH

Barometr IRG SGH, istotny wskaźnik obrazujący koniunkturę w polskiej gospodarce, w trzecim kwartale br. w stosunku do poprzednich trzech miesięcy wzrósł o 0,2 pkt, do wartości minus 4,9 pkt. W ujęciu rocznym zanotowano natomiast poprawę o 7,6 pkt. Według prof. Elżbiety Adamowicz, współautorki badania i dyrektorki Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej, oczekiwania były jednak większe.

– To sygnał, że w gospodarce dzieje się coś niepokojącego – komentuje prof. Elżbieta Adamowicz. – Oczekiwaliśmy znacznie większej poprawy. Zatem w przyszłość, niestety, musimy patrzeć z wielkim niepokojem.

Zdaniem ekonomistki SGH głównym źródłem spadku optymizmu jest napięta sytuacja polityczna, wprowadzenie sankcji gospodarczych wobec prowadzącej działania militarne na Ukrainie Rosji, embargo na dostawy produktów i usług do tego kraju. Niepokój wyrażają przy tym zarówno przedsiębiorcy prowadzący działalność w branży przemysłu przetwórczego, transportu i logistyki, jak i rolnicy. Największy spadek naukowcy z SGH odnotowali jednak w budownictwie oraz handlu.

– To wszystko są obszary działalności gospodarczych, w których koniunktura się pogarsza, albo zmiany są tak niewielkie, że w granicach błędu – twierdzi prof. Adamowicz. – Pamiętajmy, że trzeci kwartał to okres szczytowej, sezonowej aktywności gospodarczej. Podczas ostatnich trzech miesięcy roku czynniki sezonowe nie będą już oddziaływały pozytywnie, a i negatywne oddziaływanie sytuacji politycznej prawdopodobnie jeszcze się zwiększy.

Zdaniem współautorki badania bardziej szczegółowa analiza struktury produkcji wskazuje, że poprawa koniunktury nastąpiła tylko w grupie trwałych dóbr konsumpcyjnych. Nawet przedsiębiorcy działający w sektorze konsumpcji bieżącej, nietrwałych dób powszechnego użytku, wskazują na pogorszenie sytuacji. Spada także wskaźnik koniunktury w produkcji półproduktów oraz dóbr inwestycyjnych.

– Oznacza to, że przemysł w najbliższych tygodniach będzie rozwijał się słabiej, zredukuje swoją aktywność – tłumaczy prof. Adamowicz. – Przedsiębiorcy wyraźnie są zagubieni.

Zdaniem współautorki badania zwiększonej aktywności w najbliższych miesiącach nie należy również oczekiwać po branży budowlanej. Czwarty kwartał, z uwagi na warunki sezonowe, jest dla niej zazwyczaj bowiem okresem spowolnienia. Z niepokojem w przyszłość patrzą także rolnicy.

– Obecnie wchodzą w szczyt sezonowej aktywności, plony mają dobre – mówi prof. Adamowicz. – Co jednak z tego, że jest urodzaj, skoro z uwagi na sytuację polityczną, może nie być kupca.

Komisja Europejska ogłosiła w poniedziałek, że wspomoże producentów warzyw i owoców kwotą 125 mln euro. Mają być one przeznaczone na skup owoców i warzyw, by zapobiec ich drastycznej przecenie.

Według autorów badania jedyną branżą, która obecnie ciągnie gospodarkę w górę, jest sektor bankowy. Prowadzący działalność finansową przedsiębiorcy sygnalizują poprawę koniunktury w stopniu nawet większym niż wynosi średnia okresu i sektora. Ale dla polskiej gospodarki zdaniem prof. Adamowicz, kluczowe są nastroje w sektorze przemysłu przetwórczego i w obrębie gospodarstw domowych. Ekonomistów napawa optymizmem fakt, że te ostatnie nie poddały się pesymizmowi.

– Trochę nas to dziwi, bo zwykle bardziej pesymistycznie oceniały one gospodarkę – komentuje prof. Adamowicz. – Tym razem jest jednak inaczej. Myślę, że o przyszłości gospodarki zadecyduje właśnie zachowanie konsumentów. Ważne jest, abyśmy zwiększali wydatki konsumpcyjne. Należy oczekiwać, że w najbliższej przyszłości powinny być one lokomotywą rozwoju gospodarczego. Trudno oczekiwać, że będzie to zagranica, zwłaszcza w obecnej sytuacji politycznej.