Fot. Budvar
Budowa domu to jedna z największych życiowych inwestycji, dlatego rozpoczęcie realizacji projektu najczęściej poprzedza niezliczona ilość trudnych decyzji i wyborów. Architekci, producenci materiałów budowlanych i ekolodzy jednoznacznie opowiadają się za korzyściami, jakie niesie za sobą budownictwo pasywne. Jak w telegraficznym skrócie powinna wyglądać realizacja planu wzniesienia budynku odznaczającego się znakomitymi parametrami izolacyjnymi przegród zewnętrznych?

Dom w pełnym słońcu

Istotną cechą budynków pasywnych jest ich, jak wskazuje sama nazwa, bierne wykorzystywanie energii słonecznej. W związku z tym decydując się na budowę domu w takim właśnie standardzie bardzo ważny jest wybór działki ze swobodnym dostępem do promieni słonecznych, czyli przede wszystkim w oddaleniu od zagajników, dużych wzniesień i znacznie wyższych zabudowań. Ponadto teren, na którym zamierzamy zbudować taki dom, musi pozostawiać duże pole do manewru. Zbyt ograniczona przestrzeń uniemożliwi bowiem właściwe ustawienie budynku względem kierunków świata, a zatem zagwarantowanie jak najlepszego nasłonecznienia kluczowych jego części. Istotne jest także prześledzenie przepisów i aktów prawa miejscowego, które definiują, jakie budynki mogą być stawiane w danym miejscu. Przykładowo, zabytkowe otoczenie wyklucza budowę nowoczesnych domów pasywnych o płaskim dachu, jak również plany wypełnienia sąsiadujących terenów znacznie wyższymi zabudowaniami niweczą plany o budowaniu w standardzie energooszczędnym.

Fot. Budvar

Pasywna układanka

Domy budowane z naciskiem na energooszczędność często są dość dużych rozmiarów, niemniej cechują się zwartą bryłą, pozwalającą skupić większość wnętrz na regularnej przestrzeni. Dzięki temu jego wnętrze łatwiej jest ogrzać, a zarazem ograniczyć ucieczkę ciepła przez liczne połacie dachowe. Projekt domu pasywnego powinien przede wszystkim bazować na maksymalnym rozbudowaniu elewacji południowej, co pozwoli budynkowi chłonąć jak najwięcej ciepła pochodzącego z energii słonecznej. To właśnie z tej strony lokalizowana jest większość okien, na rzecz całkowitej rezygnacji z przeszkleń po stronie północnej. Północną stronę warto przeznaczyć na rzadko używane pomieszczenia lub takie, w których chłód jest wskazany, np. spiżarnię lub garaż. Jeśli po północnej stronie znajdą się również pokoje mieszkalne, możemy oddzielić je od fasady niewielkim pomieszczeniem gospodarczym, takim jak garderoba, czy pralnia. Sypialnia może mieć dostęp do światła słonecznego jedynie rano, dlatego dobrym miejscem jest północny wschód, z kolei salon i kuchnia powinny być dobrze wyeksponowane na promienie, aby ograniczyć zapotrzebowanie na ciepło zimą. Dodatkową dawkę ciepła zapewni nam duży i przeszklony ogród zimowy, który ponadto poprawi jakość powietrza i wypełni dom zielenią, podkreślając jego proekologiczny charakter.

Szczelnie, oszczędnie i rześko

Projekt domu pasywnego powinien sprawiać, że gotowy budynek będzie wyjątkowo szczelny i odporny na nadmierną utratę ciepła, zapewniając jednocześnie właściwą cyrkulację powietrza. Straty energii ograniczane są poprzez wykorzystanie materiałów o jak najmniejszym współczynniku przenikania ciepła. Kluczowe są solidne, suche i właściwie zaizolowane przegrody zewnętrzne oraz dach. Ponadto, nawet wybierając najlepsze produkty, szczególną uwagę zwrócić należy na ich montaż. – Mostki termiczne, bardzo często pojawiające się w okolicy okien i drzwi sprawiają, że nawet przegrody o najlepszych parametrach technicznych niedostatecznie pełnią swoją rolę. Dlatego też montaż stolarki otworowej powinien być wykonany niezwykle starannie, gdyż nawet wybór produktów dedykowanych dla budownictwa pasywnego nie zagwarantuje oszczędności energii, jeśli uciekać ona będzie przez niewidoczne dla oka szczeliny – mówi Paweł Trzciński, ekspert firmy Budvar. - Często wdrażanym przez architektów i zarazem bardzo efektownym rozwiązaniem jest tworzenie przeszkleń na całej długości południowej części budynku, co pozwala na swobodne przenikanie promieni słonecznych. Wysoce funkcjonalne i innowacyjne są unoszono-przesuwne drzwi tarasowe (np. T-Slide), które mogą osiągać szerokość nawet do 6,5 m – dodaje ekspert.

Bezwzględne zatrzymanie ciepła wewnątrz domu to jednak rozwiązanie niewystarczające. Uzupełnieniem szczelnych materiałów powinien być właściwy system wentylacji mechanicznej. W tym wypadku przewody często montowane są pod ziemią, przez co zewnętrzne powietrze jest ogrzewane energią z gruntu oraz przy pomocy instalacji wyposażonej w wymiennik przekazujący ciepło z zużytego, odprowadzanego z domu powietrza.

Nieodłącznym elementem domu pasywnego powinno być również jego wyposażenie, takie jak energooszczędny sprzęt AGD, RTV, oświetlenie oraz instalacje pozwalające zminimalizować zużycie wody.