Fot. Polbruk
W każdej przestrzeni można odnaleźć miejsca, w których ludzie czują się dobrze, jak i wręcz przeciwnie. Otoczenie oddziałuje na zmysły, stając się dla mieszkańców pretekstem do spędzania czasu wśród zieleni, przy akwenach wodnych czy na deptakach spacerowych, które w miastach coraz bardziej zyskują na znaczeniu. Sharon Zukin, socjolog specjalizująca się w badaniu życia w miastach, postrzega przestrzenie publiczne jako „okno do duszy miasta” – patrząc w nie możemy ocenić, w jakim kierunku rozwija się miasto, a także, czy jest to kierunek dobry.

Sieć powiązań

Ogromną rolę w projektowaniu przestrzeni publicznej odgrywa koncepcja, która powinna być spójna. Jeśli fasady budynków wyrastających w miastach jak grzyby po deszczu różnią się od siebie pod względem estetyki, szybko będzie to miało odzwierciedlenie w odczuciach mieszkańców, powodując dyskomfort. – Obecnie mieszkańcy miast są coraz bardziej świadomi tego, w jaki sposób otoczenie oddziałuje na ich zmysły, samopoczucie, zdrowie. Nie biorąc pod uwagę tych powiązań, projektanci z góry skazują się na niepowodzenie i prawdopodobną przyszłą niechęć mieszkańców do korzystania z przestrzeni – mówi Wojciech Średniawa, główny projektant Polbruk SA. O tym, jak wiele aspektów należy wziąć pod uwagę projektując przestrzeń publiczną, przekonamy się, analizując nawet mało skomplikowany projekt.

Społeczny wymiar przestrzeni

Przestrzeń publiczna nie miałaby racji bytu bez elementów nawierzchniowych (czasem, w zależności od przeznaczenia, można je zastąpić np. trawą lub piaskiem), oświetlenia, infrastruktury (ławki, siedziska) oraz elementów małej architektury, które spajają przestrzeń w całość. Od projektu zależy także to, czy nadrzędny cel przestrzeni publicznej – funkcja społeczna – zostanie osiągnięty. Bez tego traci ona na znaczeniu, stając się zwykłą, powtarzalną siecią chodników i placów, zlokalizowaną w różnych częściach miasta.

Czym jest przestrzeń funkcjonalna?

To przede wszystkim konkretne rozwiązania, które przekładają się na swobodę i wygodę korzystania z przestrzeni. Osiąga się ją m.in. poprzez dobór odpowiednich elementów. Jeśli weźmiemy pod uwagę nawierzchnie, okaże się, że kluczowe znaczenie ma nie tylko grubość poszczególnych produktów (w miejscach, po których odbywa się duży ruch pieszy lub kołowy, należy np. zrezygnować z elementów o grubości poniżej 6 cm), ale też łatwość usuwania zanieczyszczeń i standard wykończenia. – Elementy z fazą, czyli ukośnie ściętą końcówką w przestrzeniach publicznych coraz częściej zastępuje się elementami bezfazowymi, które świetnie sprawdzają się w tego typu lokalizacjach, a przy okazji wyglądają ciekawie i nowocześnie – dodaje ekspert Polbruk SA. Również łatwość utrzymania elementów w czystości ma ogromne znaczenie. Badania jednoznacznie pokazują, że mieszkańcy lepiej czują się w miejscach, które są zadbane, dla wielu osób jest to nawet główny wyznacznik ich atrakcyjności.

Każdy z nas funkcjonuje w jakiejś przestrzeni publicznej. Na to, czy ocenimy ją pozytywnie, ma wpływ m.in. jakość materiałów wykończeniowych, a także to, czy przestrzeń jest zadbana i koresponduje z otoczeniem. Tylko wówczas poczujemy się w niej dobrze i spełni ona swoje podstawowe funkcje, decydując o naszym samopoczuciu i zdrowiu.