Fot. KESSEL

Stal – jeden z największych wynalazków

Wielkie przełomy w historii ludzkości niejednokrotnie dokonywały się w momencie wynalezienia nowego materiału. Z reguły pozwalał on na dokonanie skoku technologicznego i poprawiał stan gospodarki. Szczególnie widoczne jest to po osiągnięciach w metalurgii – nie bez powodu mówimy o epokach żelaza czy brązu. Jednym z materiałów, który w bardzo dużym stopniu wpłynął na kształt współczesnego świata, jest stal – stop żelaza i węgla.

Pierwsze wzmianki o produkcji stali pochodzą ze stanowisk archeologicznych w Anatolii datowanych na około 1800 lat przed naszą erą. W starożytności i średniowieczu słynna była stal damasceńska, z której wykonywano np. broń białą słynącą z ostrości i bardzo dużej wytrzymałości. Jednakże stal upowszechniła się dopiero w okresie rewolucji przemysłowej, dzięki której możliwe stało się opracowanie metod szybkiej produkcji dużych jej ilości.

Na przestrzeni wieków kolejne pokolenia metalurgów nieustannie nadawały stali nowe właściwości, które poszerzały możliwości jej wykorzystania. Mimo kolejnych ulepszeń pozostawała ona jednak wrażliwa na działanie wody i czynników chemicznych, które powodowały jej korozję. Z tego względu nie można było jej wykorzystywać w dziedzinach życia, w których mogła być narażona na kontakt z nimi.

Jak powstała stal nierdzewna

Początków stali nierdzewnej należy szukać jeszcze na przełomie XVIII i XIX wieku – w 1798 roku francuski chemik Louis Vauquelin odkrył chrom. Z kolei w 1821 roku trójka brytyjskich naukowców – Michael Farady, Robert Mallet i James Stoddart – odkryła, że stopy chromowo-żelazowe są odporne na działanie czynników utleniających. W kolejnych dekadach rozwijano metody produkcji, jak też poszerzała się wiedza z zakresu chemii.

Przełom przyszedł w 1913 roku, kiedy to angielski metalurg Harry Brearley po dziesiątkach prób opracował przepis na stal nierdzewną – w jego recepturze zastosowano 12,8% zawartości chromu. Brearley opatentował swoją metodą, ale w późniejszych latach odkryto, że zawartość chromu może być mniejsza, ale musi wynosić co najmniej 11% w gotowym stopie. Oprócz niego dodaje się także węgiel, a także inne metale i niemetale, co nadaje stali nierdzewnej określone właściwości.

Współcześnie istnieje wiele gatunków stali nierdzewnej, ale podstawowy podział dzieli ją na cztery rodzaje. Stal ferrytyczna zawiera niewielki procent chromu, więc jest w mniejszym stopniu odporna na korozję. Z kolei austenityczna ma w sobie oprócz chromu także nikiel i molibden, które zapewniają jej wysoką odporność na czynniki chemiczne i biologiczne. Rozwój technologii produkcyjnej pozwolił także na połączenie tych dwóch gatunków i stworzenie stali ferrytyczno-austenitycznej. Poza wymienionymi rodzajami wyróżnia się jeszcze stal martenzytyczną, która cechuje się większą odpornością na ścieranie i niewielką ilość chromu w składzie.

Zastosowanie stali nierdzewnej

Stal nierdzewna stosowana jest w wielu dziedzinach życia – mówi Daniel Bogutyn, Specjalista ds. Marketingu Kessel. – Używana jest w sektorze gastronomicznym ze względu na wysoką wytrzymałość i odporność na czynniki korozyjne. Stosuje się ją także do produkcji balustrad, okien, mebli, biżuterii czy elementów budowlanych. Stal nierdzewna jest też niezastąpiona w produkcji odwodnień.

Odpływ rynnowy Ferrofix. Fot. KESSEL
Ze względu na stały kontakt z wodą, ściekami oraz zawartymi w nich związkami chemicznymi i biologicznymi, odwodnienia muszą być wykonane z materiałów odpornych na ich działanie. Muszą także cechować się podwyższoną odpornością mechaniczną, a także, w niektórych wypadkach, dużą wytrzymałością ogniową. Elementy kanalizacji mogą generować duże zagrożenie pożarowe, a w wypadku pojawienia się ognia, mogą ułatwiać jego rozprzestrzenianie się.

Żeby temu zapobiec oraz zapewnić skuteczne i bezproblemowe odwodnienie powierzchni, stosuje się odpływy liniowe wykonane ze stali nierdzewnej 1.4301 takie jak Ferrofix firmy Kessel. Wspominany rodzaj stali zawiera w swoim składzie chrom i nikiel, co zapewnia mu wytrzymałość niezbędną do stosowania np. w przemyśle spożywczym czy chemicznym. Znajduje on również swoje zastosowanie w sektorze restauracyjnym.

Korpusy Ferrofix. Fot. KESSEL
Odpływ liniowy ze stali 1.4301 zapewnia nie tylko wysoką odporność mechaniczną, ale również łatwość instalacji. Jego kołnierze są piaskowane, co zwiększa wytrzymałość, a zastosowanie ciągłych szwów spawalniczych w rusztach higienicznych zwiększa antypoślizgowość. Wszystkie elementy można demontować bez użycia narzędzi, co przyspiesza konserwację. Odpływy odznaczają się także bardzo dobrą przepustowością – wynosi ona do 2,4 l/s. Dodatkowo gwarantuje on wysoki poziom ochrony przeciwpożarowej – wyposażony jest w wkład przeciwpożarowy i dymoszczelny Fire Kit, który cechuje się klasą odporności ogniowej R 120. W wyniku kontaktu z ogniem wkład pęcznieje i blokuje płomieniom dostęp.

Stal w łazience

Szczególnym przykładem stali nierdzewnej jest stal kwasoodporna, która w swoim składzie zawiera molibden. Jest ona odporna na działanie czynników chemicznych, dlatego też świetnie nadaje się do produkcji odpływów liniowych do łazienek. Dla przykładu ze stali kwasoodpornej V4A wykonano odpływ liniowy Linearis Infinity firmy Kessel.

Odpływ tego typu nie tylko zapewnia wysoką przepustowość – 0,5 l/s – ale również nietuzinkową estetykę. Jest on dostępny w kilku wersjach kolorystycznych oraz z dwoma rodzajami powierzchni – gładkiej lub szczotkowanej. Sprawia to, że odpływ liniowy ze stali V4A można odpasować do każdego stylu wystroju łazienki.

Odpływ prysznicowy Linearis Infinity w strefie sauny. Fot. KESSEL