Samorządy będą musiały posiadać m.in. elastyczne zbiorniki na wodę pitną i przenośne magazyny wody przeciwpożarowej. To element odpowiedniego przygotowania zasobów na wypadek sytuacji kryzysowych, kataklizmów czy wybuchu konfliktu, wprowadzony nowymi przepisami o ochronie ludności. Eksperci podkreślają, że tego typu rozwiązania to innowacyjne produkty, które nie tylko ułatwiają logistykę w sytuacjach kryzysowych, ale także mogą znacząco skrócić czas reakcji służb ratunkowych.

– Na rynku mamy nowe rozwiązania, które mogą wspierać działanie służb ratowniczych, i są one wskazane w ustawie o ochronie ludności. To przede wszystkim produkty oparte na tkaninach powlekanych, czyli zbiorniki elastyczne na wodę pitną, zbiorniki przenośne na wodę, rękawy przeciwpowodziowe czy zapory pływające. Część z tych produktów jest już użytkowana na rynku w różnej formie, natomiast pierwszy raz mamy do czynienia, że one mają zastosowanie w ochronie ludności, czyli obronie cywilnej, i pierwszy raz zostały wskazane jako typowe zbiorniki elastyczne – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Przemysław Domagalski, prezes zarządu Exflo, firmy specjalizującej się w rozwiązaniach opartych na tkaninach technicznych.

Ustawa zakłada, że każda gmina musi utrzymywać odpowiednie zasoby wody, które można wykorzystać zarówno w sytuacjach kryzysowych, jak i podczas codziennej działalności służb ratowniczych. W praktyce oznacza to tworzenie lokalnych magazynów wody z wykorzystaniem mobilnych, elastycznych zbiorników. Ujęcie elastycznych zbiorników w rządowym rozporządzeniu jest przełomowe także dlatego, że ich logistyka jest prosta i nie wymaga dużych nakładów na infrastrukturę magazynową.

– Elastyczne zbiorniki mogą być bardzo łatwo transportowane, ich magazyny nie wymagają ogromnej powierzchni, dlatego że taki zbiornik zajmuje bardzo małą powierzchnię, kiedy jest złożony – wskazuje Przemysław Domagalski.

Obowiązek posiadania przez gminy elastycznych zbiorników na wodę, które mogą być szybko wykorzystane w sytuacjach kryzysowych, odpowiada na ryzyko niedoborów wody podczas suszy czy przerw w dostawach, a także wybuchu pożarów. Mobilne magazyny wody mogą się stać kluczowym elementem lokalnych planów reagowania kryzysowego, uzupełniając działania prewencyjne prowadzone przez instytucje takie jak Wody Polskie, które w 2024 roku przeprowadziły 708 kontroli gospodarowania wodą i wydały 317 zaleceń pokontrolnych.

Zgodnie z ustawą gminy będą musiały uwzględniać w swoich strategiach nie tylko dostęp do wody w normalnych warunkach, ale także scenariusze awaryjne. W kontekście niskich zasobów wodnych Polski i wahań ich poziomu w poszczególnych sezonach to narzędzie może być decydujące dla zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańców.

– Takie wyroby teoretycznie były w rozporządzeniu do tej pory, natomiast ta technologia nie była dostępna tak jak teraz. Myślę, że łatwość tej technologii, czyli logistyki elastycznych zbiorników, ułatwia i usprawnia działanie ratowników w terenie. Mogą dzięki takim rozwiązaniom tworzyć miejscowe magazyny wody, zaopatrzenia wodnego, łączyć siły w zakresie korzystania na przykład z lotnictwa, czyli ustawiać takie zbiorniki na lotniskach. Dlatego realnie mogą się przyczynić do szybszego reagowania tych jednostek – przekonuje ekspert. – Widzimy w takich zbiornikach szansę dla zwiększenia bezpieczeństwa pożarowego, kiedy jednostki zostaną w nie doposażone z budżetu centralnego.

Znaczenie takich rozwiązań rośnie w kontekście sytuacji hydrologicznej Polski. Nasz kraj pozostaje w grupie państw o najmniejszych zasobach wody słodkiej w UE – średnio poniżej 1,6 tys. m³ na mieszkańca rocznie, przy granicy bezpieczeństwa określonej przez ONZ na 1,7 tys. m³.

– Zbiorniki elastyczne mogą również być wykorzystywane przez zwykłych mieszkańców, którzy mogą gromadzić wodę w wersji przydomowej. Oprócz tego z takich rozwiązań mogą korzystać firmy przemysłowe, które w przypadku braku wody w sieci mogą szybko stworzyć sobie bufor wodny, aby zapewnić bezpieczeństwo, jeżeli chodzi o ochronę przeciwpożarową – podkreśla Przemysław Domagalski.

Rozwiązania wskazane w ustawie o ochronie ludności cywilnej i rozporządzeniu MSWiA mają kluczowe znaczenie nie tylko w walce z pożarami, skutkami susz czy powodzi, ale także w przypadku kryzysów humanitarnych i militarnych. Podczas uszkodzenia lub odcięcia sieci wodociągowych mobilne zbiorniki mogą zapewnić dostawy wody pitnej dla ludności, szpitali polowych i służb. Dzięki szybkiemu transportowi i łatwemu rozstawieniu w terenie wspierają logistykę wojsk, punktów ewakuacyjnych i ośrodków pomocy humanitarnej.

– To dobry kierunek, aby zabezpieczyć obywateli w różne zasoby do ochrony przed różnymi kataklizmami, czy wojną, konfliktem zbrojnym, suszą czy powodzią. Potrzebujemy takiego zabezpieczenia. Niezbędna jest również edukacja, żebyśmy wiedzieli, jak tego sprzętu używać – przekonuje prezes Exflo. – Większość decydentów na poziomie gmin w ogóle nie słyszała o czymś takim jak zbiorniki elastyczne przenośne do celów przeciwpożarowych albo zbiorniki elastyczne na wodę pitną. Ich zastosowanie dopiero będzie się rozwijać. One mogą jak najbardziej zwiększyć swoją obecność i skuteczność, ale to jeszcze jest kwestia lat. 

Zdaniem eksperta sztaby zarządzania kryzysowego oraz jednostki ratunkowo-gaśnicze powinny regularnie przeprowadzać ćwiczenia z nowymi wyrobami, a uwagi z ich użytkowania powinny trafiać do producentów, by udoskonalać konstrukcję.