Robert Czaplicki, prawnikOdpowiedzialność subsydiarna wspólników spółki jawnej staje się zagadnieniem kluczowym w przypadku ustalenia podmiotów/ osób odpowiedzialnych za długi spółki. Poniżej wskazano szereg pytań i odpowiedzi, mających fundamentalne znaczenie dla przedmiotowego zagadnienia.

Ogólna zasada dotycząca odpowiedzialności w spółce osobowej.

Z treści artykułu 22 § 2 kodeksu spółek handlowych (dalej: „ksh”) wynika, że wspólnik spółki osobowej (spółka jawna jest jednym z rodzajów spółek osobowych) odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.

Czy wspólnik wstępujący do spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki?

Za zobowiązania spółki odpowiada również wspólnik, który przystąpił do już istniejącej spółki i bez znaczenia pozostaje w tym momencie fakt, że powstały one przed jego przystąpieniem.

Na czym polega subsydiarna odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej?

Zgodnie z dyspozycją artykułu 31 ust. 1 ksh subsydiarna odpowiedzialność wspólników polega na tym, że: wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Czy możliwe jest wcześniejsze wniesienie powództwa przeciwko wspólnikowi zanim egzekucja z majątku wspólnika okaże się bezskuteczna?

Tak, możliwe jest wniesienie powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (czyli używając kolokwializmu "na zapas").

Tytuł wykonawczy wydany przeciwko spółce jawnej, a subsydiarna odpowiedzialność wspólników?

Kwestia subsydiarnej odpowiedzialności wspólników jest badana przez Sąd na etapie nadawania wyrokowi tzw. klauzuli wykonalności. Sąd wydając wyrok (w tym przypadku tytuł egzekucyjny) przeciwko spółce, klauzulę wykonalności nadaje również przeciwko wspólnikowi, którego dotyczy subsydiarna odpowiedzialność.

Jakich sytuacji subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy?

Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy tych zobowiązań spółki jawnej, które powstały przed wpisem spółki do Krajowego Rejestru Sądowego, tj. powstałych w okresie między zawarciem umowy spółki, a jej zarejestrowaniem. Zgodnie z dyspozycją art. 251 § 1 ksh osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania. Dobrym przykładem obrazującym powyższe zagadnienie jest następujący stan faktyczny: przed wpisaniem spółki do Krajowego Rejestru Sądowego (a po zawarciu umowy spółki) wspólnicy zawierają np. umowę najmu, następnie zaprzestają płacenia opłat z tytułu zawartej umowy najmu. W konsekwencji czego powinni być przygotowani na to, że wierzyciel (w tym przypadku Wynajmujący) spółki będzie mógł skierować egzekucję wprost do majątków osobistych tych wspólników celem zaspokojenia swoich roszczeń.

Czy skutki przedawnienia roszczeń przeciwko spółce rozciągają się na wspólników tejże spółki?

Akcesoryjność odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki oznacza ścisły związek z długiem głównym spółki. Jeżeli zatem zobowiązanie wspólników jest ściśle zależne od zobowiązania spółki, to należy uznać, że przedawnienie roszczenia głównego odnosi skutek również wobec wspólników.

Jak długo trwa odpowiedzialność subsydiarna wspólników?

Odpowiedzialność subsydiarna wspólników spółki jawnej za zobowiązania spółki trwa tak długo, jak długo istnieje samo zobowiązanie spółki.

Czy można nadać klauzulę wykonalności (w trybie art. 787 kodeks postępowania cywilnego) na małżonka wspólnika podlegającego odpowiedzialności subsydiarnej?

Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, opatrzonemu na podstawie art. 7781 kpc klauzulą wykonalności przeciwko wspólnikowi tej spółki, sąd nie może nadać klauzuli wykonalności w trybie art. 787 kpc przeciwko jego małżonkowi.

Czy fakt wszczęcia postępowania układowego wobec spółki jawnej czyni egzekucję bezskuteczną?

Zgodnie z art. 31 § 1 ksh wierzyciel spółki jawnej może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, gdy egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna. Fakt wszczęcia postępowania układowego wobec spółki (jak również zawieszenia postępowania – art. 29 § 2 zd. 2 Prawa układowego) nie czyni egzekucji (dotyczącej odpowiedzialności subsydiarnej) bezskuteczną.

Czy zaprzestanie działalności przez spółkę jawną zwalnia wspólnika z subsydiarnej odpowiedzialności?

Zaprzestanie działalności spółki jawnej nie zwalnia wspólników z odpowiedzialności za długi spółki.

Czy wykreślenie spółki jawnej z rejestru ma wpływ na nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi?

Wykreślenie spółki jawnej z rejestru przedsiębiorców nie wyłącza nadania na podstawie art. 7781 kpc tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność za zobowiązania wymienione w tytule egzekucyjnym.