Zarówno duże przejrzyste dachy i zadaszenia, jak i małe wiaty czy daszki robią imponujące wrażenie. Wydają się kruche i delikatne, a jednak chronią przed wiatrem, deszczem, gradem, śniegiem itd. Dostarczają jednocześnie prawdziwe, naturalne światło, dając poczucie nieograniczonej przestrzeni ponad naszymi głowami.
Zadaszenia przezroczyste, chociaż nie szklane, możliwe są dzięki tworzywom sztucznym. PMMA (polimetakrylan metylu), PC (poliwęglan), PCW (polichlorek winylu) oraz PET-G (poliester) – stanowią alternatywę dla szkła. Przepuszczają światło – (w różnym stopniu) doświetlając powierzchnię lub pomieszczenia w sposób naturalny, są trwałe i wytrzymałe, łatwe w obróbce, niejednokrotnie przewyższają parametrami szkło. Są stosunkowo lekkie – co eliminuje koszty skomplikowanych konstrukcji, które w innym przypadku musiałyby utrzymać znacznie większy ciężar.
- POLIMETAKRYLAN METYLU – popularnie zwany plexi – jest sztywnym, transparentnym materiałem termoplastycznym. Naturalnie bezbarwny, o wyjątkowej przezroczystości, może być barwiony w celu uzyskania szerokiego zakresu odcieni i kolorów. Dzięki temu można także otrzymać niemal nieograniczoną gamę przepuszczalności światła i rozproszenia. Jest to materiał odporny na wiele żrących chemikaliów. Twardość PMMA zawiera się pomiędzy drewnem i stalą – można ją porównać do mosiądzu lub stopów lekkich. Jego obróbka nie jest jednak skomplikowana. Można ciąć (ręcznie, za pomocą piły, laseru), wiercić, toczyć, frezować, grawerować, piaskować i polerować plexi.
W celu nadania płycie określonego kształtu stosuje się termoformowanie lub gięcie.
Termoformowanie to metoda obejmująca trzy etapy: nagrzewanie, formowanie i schładzanie. Po nagrzaniu do odpowiedniej temperatury, szkło akrylowe staje się miękkie i elastyczne, może być wówczas formowane na niemal dowolny kształt (przy użyciu odpowiednich narzędzi) a po schłodzeniu odzyskuje swoją sztywność pozostając w stanie uformowanym.
Inną metodą, która trwale zmienia kształt płyty jest gięcie – po nagrzaniu lub na zimno – w pewnych jednak granicach, gdyż inaczej stałe, za wysokie naprężenia mogłyby spowodować mikropęknięcia lub nawet pęknięcia płyt.
Produkty z polimetakrylanu metylu mimo oddziaływania czynników atmosferycznych nie tracą swoich cech optycznych (matowienie) i mechanicznych (osłabienie wytrzymałości).
Gotowymi produktami stanowiącymi elementy dachu lub zadaszenia są m.in.: kopuły żaglowe, świetliki liniowe, kopuły samonośne, tunele formowane termicznie i tunele żebrowe.
– Kopuły żaglowe – produkowane są z płyt akrylowych w kolorze przezroczystym i białym opalizującym – rozpraszającym. Kształt zapewnia im dużą wytrzymałość oraz maksymalne rozproszenie światła. Występują one w trzech wersjach: jednopowłokowe – jako przekrycie zwykłe; dwupowłokowe – gdy wymagana jest dobra izolacyjność termiczna lub trzypowłokowe – gdy izolacyjność termiczna staje się elementem decydującym – np. w miejscowościach górskich.
– Świetliki liniowe – jedno i dwuwarstwowe są optymalnym rozwiązaniem wykorzystującym światło górne. Pojedynczy element posiada 7 przetłoczeń wzmacniających, oddalonych od siebie o 30 cm. Przecinając element po osi przetłoczenia można otrzymać elementy submodułowe 60 : 90 cm. Ich montaż jest bardzo prosty. Układa się je na kołnierzu betonowym o szerokości 7,5 cm obiegającym otwór w stropodachu. Każdy element wyposażony jest w okucia mocujące. Wszędzie tam, gdzie wymagana jest większa izolacyjność termiczna można zastosować świetliki dwuwarstwowe.
Świetliki liniowe są rozwiązaniem ekonomicznym i idealnym po przekrycia dużych powierzchni, co umożliwia doświetlenie o nieograniczonej długości (wszędzie tam gdzie występują normalne problemy z kondensacją pary wodnej).
– Kopuły samonośne – składane – ich produkcja polega na termicznym kształtowaniu płyt z polimerów termoplastycznych. Podczas fazy prasowania wyciskane są usztywniające przetłoczenia, które sprawiają, że kopuła jest samonośna. Będąc całkowicie przezroczystą przepuszcza światło w sposób jednorodny, a brak elementów metalowych pozwala uniknąć trudnych problemów niezestawialności materiałów, problemów dylatacyjnych przy różnicy temperatur oraz tworzenia się mostków termicznych. Środkowa część kopuły może być otwierana elektrycznie.
– Tunel formowany termicznie – jest kształtowany w procesie termiczcnej obróbki. Wyrób trzymany w ten sposób zachowuje jednakową grubość na całej powierzchni bez przecienień w miejscach przetłoczeń. Charakteryzuje się także jednolitą wytrzymałością udarową. W procesie kształtowania tunelu, wykonywane są co 90 cm przetłoczenia wzmacniające, które powodują, że tunel staje się konstrukcją samonośną, a to zapobiega powstawaniu mostków termicznych. Dzięki całkowitej przezroczystości tunelu, przenikanie światła pozostaje jednorodne.
Montaż tunelu nie jest skomplikowany i pracochłonny. Istnieją także skrzyżowania dla tuneli, złożone z czterech samonośnych elementów połączonych ze sobą poprzez przetłoczenia.
– Tunele z żebrami metalowymi – system składa się z aluminiowych żeber i płyt giętych na zimno. Eliminuje to praktycznie ograniczenia dotyczące wysokości łuku, odległości między żebrami czy grubości przezroczystych płyt.
- POLIWĘGLAN (PC)
Panele i płyty poliwęglanowe są tworzywem otrzymanym z polikondensacji bifenolu: fosfenu, łączycym w sobie doskonałe parametry optyczne – przezroczystość, termiczne – izolacja cieplna i mechaniczna – udarowość.Poliwęglan występuje w postaci płyt litych i komorowych. Budowa ich ma wpływ na właściwości. Płyty lite mają nieco wyższe twardość i odporność na uderzenia (300 razy wyższą niż szkła, 40 razy wyższą niż PMMA i 2 razy wyższą od PEFG), lepszą transparencję, a także umożliwiają termoformowanie. Z kolei struktura płyt komorowych zapewnia lepszą izolacyjność cieplną (K = 1,5–3,5 W/m2K), a przy tym samym ciężarze powierzchniowym mają dużo wyższą sztywność płytową. Można je giąć – ale tylko na zimno.
REKLAMA:
Właściwości fizyczne:
ciężar właściwy 1,2 kg/m3absorpcja wody 0,19%
Właściwości optyczne:
stopień przejrzystości 86%wskaźnik załamania 1,58 g
Właściwości mechaniczne
wytrzymałość na rozciąganie 66 MPawytrzymałość na odkształcenia 60 MPa
moduł wytrzymałości na zgięcie 2300 MPa
wydłużenie przy zerwaniu 150%
Właściwości termiczne
temperatura zastosowania –40°C +120°Crozszerzalność termiczna 6,5 ×10–5 m/m°C
* Transmisja światła – bezbarwne płyty charakteryzują się znakomitą przepuszczalnością światła (76–83%). Zastosowanie pigmentów o wysokiej jakości (opal, brąz, zieleń) wymieszanych z poliwęglanem pozwala otrzymać różne przejście światła. Powoduje to niższą przepuszczalność (49–35%), jednak zabezpieczają pomieszczenia lub zadaszone powierzchnie przed nadmiernym nasłonecznieniem.
* Wytrzymałość i promienie UV – płyty z poliwęglanu wykazują wielokrotnie większą odporność na uderzenia oraz wszelkie akty wandalizmu. Nie ulegają pękaniu ani rozbiciu pod wpływem działania czynników atmosferycznych: burz, gradobicia, a także przy osiadaniu budynków. Zachowują ponadto swoją niezwykłą odporność na uderzenia w szerokim zakresie temperatur od –40° do +120°C.
Wykazują bardzo dobrą odporność na starzenie pod wpływem czynników atmosferycznych: deszcz, słońce, zmiany temperatury.
Na zewnętrznej powierzchni paneli i płyt, występują wytłoczenia o wysokiej koncentracji absorberów UV.
* Termoizolacja i oszczędność energetyczna – poliwęglan o strukturze komorowej oferuje realne zalety w izolacji termicznej budynków. Kalkulacja bilansu energetycznego wg wytycznych wskazanych przez normę DIN 4710 wykazuje różnicę w zużyciu opału między budynkiem przemysłowym z systemem okien ze szkła, a identycznym systemem okiennym z poliwęglanu komorowego.
* Odporność ogniowa paneli i płyt poliwęglanowych kwalifikuje je do grupy materiałów trudnozapalnych. Nie rozprzestrzeniają ognia, a tym samym nie biorą udziału w rozwoju pożaru.
* lekkość, łatwość obróbki, formowanie i montaż – dzięki temu, że płyty z poliwęglanu są stosunkowo lekkie (ok. 1,2 g/cm3), nawet w przypadku zadaszeń o dużych powierzchniach nie wymagają one ciężkich, kosztownych konstrukcji wsporczych. Są łatwe w montażu, dają się formować na zimno, tworząc łukowe świetliki i zadaszenia.
Decydując się na przekrycie dachowe (płaskie) z poliwęglanu należy uwzględnić niezbędne nachylenie – min 10°. Poza tym, aby uniknąć miejscowego nagrzewania płyt żebrowych należy konstrukcję wsporczą pomalować tak, aby odbijała promieniowanie słoneczne np. na kolor biały. Podkonstrukcja powinna bezskrętna, a w przypadku konstrukcji drewnianych należy stosować wiązary klejone.
Stosując profile łączące, rozstaw między krokwiami powinien wynosić szerokość płyty +35 mm. Wymiar ten zawiera konieczny luz sprężystości na szerokość. Przy długości płyt należy dodać ok. 3 mm na każdy 1 metr.
Układając płyty o gr. 16 mm okrężnie, rozstawy wspierających płyt wynoszą:
W przypadku przekryć łukowych płyty wygina się na zimno, jednak minimalny profil ich zgięcia nie powinien przekraczać:- PŁYTY FALISTE I TRAPEZOWE Z POLICHLORKU WINYLU (PCW)
Płyty profilowane z utwardzonego polichlorku winylu PCW nadają się szczególnie do zadaszeń z wysokimi wymaganiami dotyczącymi przepuszczalność światła i „cczystej widoczności”.PCW to tworzywo bardzo stabilne i elastyczne, przepuszczające światło, odporne na wpływy atmosferyczne, promieniowanie UV, procesy starzenia, na spaliny przemysłowe i agresywny klimat morski, a także trudnozapalne.
Zakres temperatur użytkowych wynosi –20°C do +60°C, a współczynnik rozszerzalności cieplnej 9 × 10–5 mm/m°C – Ciężar płyt jest niewielki i wynosi ok. 1,38 g/cm3.
- POLIESTER (PET-G)
To materiał wykonany z żywic poliestrowych, wzmocnionych wewnątrz matą włókna szklanego. Jego wysoka wytrzymałość umożliwia szerokie zastosowanie. Jest odporny na wpływy atmosferyczne, na promieniowanie UV, procesy starzenia, spaliny przemysłowe i agresywny klimat morski.Zakres temperatur użytkowych wynosi od –30°C do +120°C, wytrzymałość na obciążenia śniegiem wynosi 100 kg/m2.
Ciężar płyty nie jest wysoki ÷1,4 g/cm3, a przejrzystość dla koloru naturalnego wynosi 80%.
– Montaż płyt PCW i PET-G
Odległość płatwi zależy od konkretnie zastosowanej płyty, warunków klimatycznych w danym rejonie (śnieg, wiatr). Płatwie dobrze jest pomalować na biało lub inny jasny kolor, aby płyty nie nagrzewały się od nich. Malowana powierzchnia musi być całkowicie sucha, aby opary rozpuszczalników nie uszkodziły płyty.Minimalny spad powierzchni dachowej powinien mieć 6°, ale przy 10° spadzie uzyskuje się efekt skutecznego samooczyszczania. Montaż może odbywać się w temp. nie niższej niż +5°C. Docinając płytę na wymagany wymiar należy używać piły ręcznej o drobnych zębach, lub piły tarczowej z tarczą ze stali szybkotnącej.
Płyty mocuje się za pomocą śrub z nakrętkami (jeśli konstrukcja jest przewiercona na wylot) lub wkrętów do drewna albo wkrętów samogwintujących dla konstrukcji stalowych.
W celu zabezpieczenia płyt przed korozją elementów mocujących oraz pyłami i wilgocią zaleca się używanie specjalnych uszczelnień.
Przy kryciu dachów śruby montuje się na szczycie fali stosując podkładki dystansowe
REKLAMA:
REKLAMA:
Źródło: AtoHaas, Caoduro, Politexim, Ondex, F.I.H. Stabiszewski, Tuplex