Fot. GuardinKonferencja „Metamorfozy Przestrzeni” skierowana była do architektów, urbanistów, antropologów, socjologów, historyków, geografów oraz innych naukowców zajmujących się tematyką miast i ich rozwoju. Referaty prezentowane były w trzech panelach tematycznych: IDEA, TREŚĆ i FORMA. Poszczególne sesje prowadzili znani w środowisku naukowcy, ze znaczącym dorobkiem naukowym – prof. nzw. dr hab. inż. arch. Krystyna Guranowska-Gruszecka, prof. nzw. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz oraz prof. nzw. dr hab. inż. arch. Elżbieta Dagny Ryńska.

Jak piszą organizatorzy konferencji, „miasto jest wynalazkiem ludzkości, którego cechą szczególną jest trwałość oraz zdolność przeobrażeń pod wpływem odpowiednich uwarunkowań, potrzeb i możliwości cywilizacyjnych […] Metamorfozy stanowią charakterystyczny, choć często niezwykle subtelny ślad w architekturze miasta. […] Obserwacja poszczególnych interferujących ze sobą procesów, odpowiedzialnych za kształtowanie miasta, umożliwia lepsze zrozumienie historii urbanizacji – w ujęciu ogólnym i w szczególnych przypadkach – oraz rozwoju metropolii mającego miejsce w czasie teraźniejszym…”

Szkło od i dla ludzkości

Szkło we współczesnym budownictwie miejskim diametralnie wpływa na wspomnianą „zdolność do przeobrażeń” metropolii – bez zaawansowanego technologicznie szkła trudno byłoby wznosić współczesne drapacze chmur, obiekty biurowe czy użyteczności publicznej. Pozbawione przeszkleń byłby one ponurymi bunkrami z betonu i stali, które nadawałyby przestrzeniom ciężki i zamknięty charakter. Jest to szczególnie istotne w przypadku coraz bardziej ograniczonej powierzchni budowlanej w centrach aglomeracji, gdzie budynki są coraz wyższe. Jednym z najjaskrawszych przykładów takiej „pionowej metamorfozy”, który przytoczył w swojej prezentacji Tomasz Gelio, Dyrektor Marketingu Guardian Częstochowa, jest budynek Burj Khalifa w Dubaju. Budowa tego ośmiusetmetrowego budynku byłaby znacznie utrudniona, gdyby nie wykorzystanie zaawansowanego szkła przeciwsłonecznego SunGuard^® - zwykłe szkło doprowadzałoby do bardzo szybkiego nagrzewania się wnętrz i generowałoby olbrzymie koszty związane z klimatyzacją. Z drugiej zaś strony nieprzezierne fasady oznaczałyby brak naturalnego światła we wnętrzach i brak zapierającego dech w piersiach widoku, który jest jednym z najbardziej pożądanych celów budowy tak dużych konstrukcji.

Intensywne badania i rozwój powodują jednak, że szkło ewoluuje w kierunku bardziej aktywnej i dynamicznej kontroli promieni słonecznych. Przykładem takiego myślenia jest szkło elektrochromatyczne SunGuard^® EC. Dzięki wykorzystaniu napięcia elektrycznego w zmianach stanu krystalicznego powłoki z tlenków metali możliwe jest przejście od stanu całkowicie przeziernego do “barwionego”. W ten sposób za pomocą pilota kontrolować można zaciemnienie szyb w zależności pory dnia i warunków pogodowych, co sprawia, że budynki stają się coraz bardziej przyjazne użytkownikom.

Jak zauważył Tomasz Gelio, zmiany w tkance miejskiej zachodzą z pomocą szkła również tam, gdzie nowe budownictwo zastępuje stare. Tak jest na przykład w przypadku zmodernizowanego Okrąglaka w Poznaniu czy kompleksu Plac Unii, który zastąpił warszawski Supersam, gdzie do oszkleń również wykorzystano szkło SunGuard®. Podobne przeobrażenie przechodzą dworce kolejowe, jak berliński Hauptbahnhof czy warszawski Dworzec Wschodni, których fasady również zbudowane są przy użyciu wspomnianego szkła. Ponieważ metamorfozy oznaczają również dążenie do równowagi energetycznej, wznoszone współcześnie budynki coraz częściej zgodne są ze standardami takimi, jak LEED. Ocena budynku w tym systemie opiera się na łącznie pięciu kategoriach, a na punktację w pięciu z nich istotny wpływ ma rodzaj szkła architektonicznego. Jak zauważył Tomasz Gelio szkło SunGuard^® przyczyniło się do otrzymania certyfikatu LEED przez budynek Zebra Tower w Warszawie czy Andersia Park w Poznaniu.

W zgodzie z regulacjami

Zmiany w przestrzeni miejskiej zależne są również od uaktualnianych regulacji. 13 sierpnia br. w Dz.U. nr. 152 jako poz. 926 ukazało się Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Przepisy, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2014 r., określają na nowo m. in. całkowity współczynnik przenikania energii słonecznej oszklenia dla okresu letniego (gT) oraz współczynnik przepuszczalności energii całkowitej okna oraz przegród szklanych i przezroczystych (gC). Wspomnianej wartości gT nie stosuje się jednak w odniesieniu do fasad skierowanych w kierunkach od północno-zachodniego do północno-wschodniego. Zapis ten umożliwia stosowanie oszklenia różnego rodzaju w zależności od stron świata. Tak jest m.in. w przypadku budynku Złota 44, gdzie szyby na fasadzie dostosowano zarówno do potrzeb związanych z energooszczędnością jak i do nowych wymagań instalując szkło SunGuard^® SN 62/34 od strony wschodniej, południowej i zachodniej i szkła ClimaGuard^® od strony północnej.

Ewolucja przestrzeni miejskich zachodzi szybciej niż kiedykolwiek w historii. Centra metropolii zmieniają się tak szybko, że goście odwiedzający je co kilka lat mają wrażenie, że przybywają do zupełnie nowego miejsca. Aby jednak miasta jako „wynalazek ludzkości” również ludzkości służyły, szkło musi odgrywać w nich kluczową rolę.