Fot. Creaton
Ponowne zagospodarowywanie obiektów służących gospodarce budowlanej, a szczególnie odkrywkowych kopalni gliny, piasku, żwirowni czy kamieniołomów staje się obecnie bardzo pożądanym działaniem proekologicznym. Charakter tych inwestycji powoduje degradację środowiska na stosunkowo dużych obszarach, na których ulega przekształceniu zarówno krajobraz jak i grunt wraz z wodami. Samo tylko zamknięcie wyeksploatowanych kopalni niestety nie jest właściwym rozwiązaniem, gdyż stopniowe „odzyskiwanie” terenów przez przyrodę trwa bardzo długo i następuje w sposób bezplanowy, niekiedy wręcz pogłębiając wcześniej poniesione straty ekologiczne. Dlatego też z czasem zaczęto przywiązywać coraz większą wagę do rekultywacji takich obszarów i zarazem uwzględniania perspektyw przyszłej rewaloryzacji środowiskowej już na etapie planowania inwestycji.

Fot. Creaton
Jednym z ciekawszych przykładów takiej inicjatywy jest odnowa dawnej bawarskiej kopalni gliny należącej do CREATON w Grossbettenrain w Niemczech. Wyrobisko to było eksploatowane przez europejskiego producenta dachówek ceramicznych w latach 2000-2016. Jeszcze przed jego zamknięciem, począwszy od 2010 r. trwały prace rekultywacyjne, zaplanowane według projektu i ze środków właściciela tej kopalni. W dwóch etapach inwestycji przywrócono do pierwotnego użytku 14 ha gruntów rolnych, zaś 0,7 ha wyrobiska przeznaczono na użytek ekologiczny, składający się częściowo z łąki i terenu zadrzewionego. Oprócz zalesienia, nasadzono tam wiele drzew owocowych, głównie tradycyjnych gatunków jabłoni i śliw. W powstałych w ten sposób sadach dochodzi do reintrodukcji dawnych odmian owoców i przyciągania owadów zapylających. Dodatkowe dwa stawy z naturalną roślinnością służą jako nowe siedlisko dla chronionych płazów.
Dzięki temu przedsięwzięciu zakończonemu w ubiegłym roku, gmina wzbogaciła się o cenne ekologicznie tereny, które powstały w miejsce wyrobisk kopalnych. Nie była to pierwsza inwestycja rekultywacyjna firmy, której misja od wielu lat opiera się na poszanowaniu zasad zrównoważonego rozwoju. Począwszy od ubiegłego stulecia, CREATON zrewaloryzował przyrodniczo wiele swoich terenów powydobywczych (głównie w Bawarii i Turyngii, w okręgu Dillingen an der Donau), planuje też kolejne tego rodzaju przedsięwzięcia.

Fot. Creaton
Kolejną interesującą inwestycją środowiskową tego rodzaju są rekultywacje odkrywkowych kopalni gliny, dokonane przez właściciela CREATON – Grupę TERREAL. Ten francuski lider na rynku ceramicznych materiałów budowlanych o międzynarodowym zasięgu dysponuje licznymi tego typu terenami, z których glina wykorzystywana jest w procesie produkcyjnym. W związku z tym opracowany został specjalny program wykorzystania wyeksploatowanych wyrobisk do nowych celów. Oprócz tradycyjnych sposobów adaptacji warto zwrócić uwagę na te mniej typowe, jak na przykład wykorzystanie terenów po nieczynnej odkrywkowej kopalni gliny w Laplaud jako farmy fotowoltaicznej. Dzięki specyficznemu ukształtowaniu terenu, znalazło się tam miejsce o powierzchni 5,7 ha dla paneli słonecznych, co już w pierwszym roku eksploatacji pozwoliło uzyskać 12 mln „czystych” kWh. Jest to energia wystarczająca z nawiązką na zasilanie jednego z zakładów firmy w Roumazières.

W przypadku innej kopalni, w Amign, jeszcze przed rozpoczęciem eksploatacji złoża gliny, TERREAL nawiązała ścisłą współpracę z archeologami, lokalnymi władzami i Muzeum Zwycięstwa w Normandii. Znajdują się one w okolicy francuskiego miasta Saint-Lô, miejscu starć między siłami zbrojnymi Stanów Zjednoczonych i wojskami niemieckimi w czasie jego wyzwolenia podczas II wojny światowej. W dniach 25-31 lipca 1944 r. w tej okolicy została przeprowadzona przez amerykańską 1 Armię operacja wojskowa „Cobra”, mająca na celu przerwanie niemieckiej linii obrony i umożliwienie wojskom amerykańskim wydostanie się z Normandii. Rozpoczęcie wstępnych prac z końcem lipca 2019 r. pozwoliło ujawnić szereg tajemnic archeologicznych, takich jak elementy historycznego uzbrojenia, czy poznać uwarunkowania geologiczne, umożliwiające jeszcze lepsze zrozumienie dynamiki bitwy.

Wyniki dotychczasowych działań firmy w tej kwestii okazały się tak obiecujące, że planami przyszłej rekultywacji różnego rodzaju objęto kolejnych 17 kopalni odkrywkowych, w tym również wciąż pozostających w eksploatacji. Jest to niewątpliwie dobry przykład korporacyjnej promocji działań o charakterze prospołecznym, ale także dbałości o środowisko przyrodnicze i ochronę zasobów naturalnych oraz bioróżnorodności.